سهم کودکان از کتاب آب رفت/ خرید پفک آسان‌تر از کتاب
حوزه کتاب کودک این روزها از وضعیت مطلوب خود فاصله گرفته و سهم آنها از کتاب آب رفته است. فارغ از اینکه مقصر کیست، باید به این توجه داشت که دود این رویه در نهایت به چشم همه خواهد رفت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کاهش تدریجی شمارگان کتاب در ایران امری بی‌سابقه نیست؛ چند سالی است که شمارگان کتاب آب رفته و امروزه به حداقل میزان خود طی سال‌های گذشته رسیده است. در حالی که شمارگان کتاب در دوره‌ای 5 هزار نسخه بود، امروزه در برخی موارد شاهد چاپ عناوینی با 1000 تا 500 نسخه هستیم. این موضوع، مشکلی دامنه‌دار است و در تمامی گروه‌ها کم و بیش به چشم می‌خورد.
طبق بررسی‌های انجام شده میزان شمارگان کتاب کودک نیز از این امر مستثنی نبوده است. کتاب کودک که پس از انقلاب با اقبال خوبی همراه بوده و همیشه به عنوان یکی از موفق‌ترین و پرمخاطب‌ترین حوزه‌ها به شمار می‌رفت، امروزه با کاهش تدریجی شمارگان و عناوین همراه است؛ به طوری که میزان شمارگان کتاب برای این گروه سنی در شش ماهه نخست سال جاری به 10 درصد کاهش نسبت به دوره مشابه خود در سال گذشته همراه بوده است؛ یعنی برای حدود سه میلیون کودک 5-9 سال در ایران(طبق آمار جمعیت در سال 1390) امسال تنها چهار هزار و 673 عنوان کتاب با شمارگان 11 میلیون و 663 هزار و 540 نسخه منتشر شد است که این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته(12 میلیون و 891 هزار و 160 نسخه) با 10 درصد کاهش همراه بوده است.
کارشناسان حوزه نشر کودک دلایل مختلفی را برای این موضوع مطرح می‌کنند. عده‌ای رشد کتاب‌های الکترونیک و پیوند کودکان امروز با فضای مجازی را یکی از دلایل کم‌اقبالی کودکان به کتاب می‌دانند و عده‌ای دیگر نیز مشکلات ناشران و هزینه چاپ کتاب‌های کودک را از جمله دلایل این امر برمی‌شمارند؛ از این رو می‌توان علت این مشکل را در زمینه‌های مختلف جست.
از جمله دلایل کاهش رغبت کودکان به مطالعه، جدای از هزینه بالای کتاب، عملکرد آموزش و پرورش در این زمینه است که طی سال‌های گذشته همواره با نقد همراه بوده است. به گفته کارشناسان؛ سیستم آموزش و پرورش ذهن کودکان را با کتاب‌های درسی مشغول و مانع از ایجاد انگیزه در آنها برای مطالعه کتاب‌های غیر درسی می‌شود. در فضای رقابتی سیستم آموزشی کشور اگر مدارس هم بخواهند کودکان را به این سمت سوق دهند، این خانواده‌ها هستند که موفقیت را در کسب نمره بالاتر می‌دانند.
عبدالعظیم فریدون، از اعضای انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، در همین رابطه به تسنیم گفت: در یک کلمه می‌توان کاهش شمارگان کتاب کودک را در «رکود اقتصادی» خلاصه کرد. این رکود در همه کشور وجود دارد. پیش‌بینی می‌شد که پس از سال 94 که رکود اقتصادی بر کشور حاکم بود، در سال‌های بعد این رکود کمتر شود، اما متأسفانه با توجه به آمارهایی که منتشر می‌شود، اینطور به نظر می‌رسد که وضعیت تغییر چندانی نکرده است.
وی ادامه داد: با توجه به این رکود اقتصادی، قدرت خرید مردم پایین آمده و به تبع، قدرت خرید مردم در کتاب نیز کاهش یافته است و این رکود شامل حال کتاب هم شده است. البته به نظر من، اطلاعات اعلام شده راجع به شمارگان کتاب کودک چندان قابل اعتماد نیست؛ چرا که هستند ناشرانی که در دهه 60، عناوین خود را با شمارگان 20 تا 10 هزار نسخه منتشر می‌کردند، اما اکنون که این شمارگان کاهش یافته، تمایل ندارند که 500 نسخه در ابتدای اثر ذکر کنند و به نوعی، برای این دسته از ناشران نوشتن شمارگان پایین کتاب، امر مطلوبی نیست. در شرایط فعلی، تولید در حالت استندبای قرار گرفته و تولیدکننده امید به آینده نزدیک ندارد،به همین دلیل دست نگاه داشته تا وضعیت را بسنجد.
فریدون با بیان اینکه طبق بررسی‌های انجام شده سهم هر کودک در سال گذشته به یک کتاب هم نرسیده است، افزود: تعداد افراد تا 15 سال در کشور حدود 14 میلیون نفر است، اما در سال گذشته تعداد 15 میلیون نسخه از کتاب‌های چاپ اول نیز منتشر نشده است.
به گفته این فعال حوزه نشر کودک و نوجوان؛ هرچند می‌توان دلایل دیگری نیز برای رکود فروش کتاب در حوزه کتاب و کاهش شمارگان اثر برشمرد که از جمله این موارد، نبود ویترین کافی در کشور برای خانواده‌هاست. اگر بزرگسالان نیاز به خرید کتاب داشته باشند، به راحتی می‌‌توانند با مراجعه به کتابفروشی‌ها، کتاب تهیه کنند، اما این مسئله برای کودکان و نوجوانان به صورت دیگری است. جالب است که کودک برای خرید پفک، مسیر هموارتری دارد، تا خرید کتاب. نداشتن ویترین در شهری مانند تهران که جزو کلان‌شهرهاست به عنوان یک معضل است، حال آنکه این موضوع در شهرستان‌ها وضعیت به مراتب بدتری دارد.
انتهای پیام/
