آیا آمدن خودروسازان خارجی به ایران به ضرر خودروسازان داخلی است؟
پس از به نتیجه رسیدن برجام و لغو تحریم‌های خارجی که سال‌ها روی اقتصاد کشورمان سایه افکنده بود، سرانجام شاهد آن بودیم که بسیاری از شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در تمام حوزه‌ها اعلام آمادگی کردند.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، با وجود نقد‌ها و اعتراضات گسترده‌ای که نسبت به چگونگی فعالیت خودروسازان خارجی در ایران وجود داشت، بالاخره قرارداد‌ها در این زمینه به ثمر نشسته است و مسئولان عنوان می‌کنند به زودی اولین نمونه‌های خودروهای خارجی جدید بر اساس قراردادهای پسابرجام در کشور تولید می‌شود. در این میان، بحث قیمت‌گذاری خودروها همچنان بحث مهمی است. قیمت‌گذاری خودرو چه برای خودروهای ایرانی و چه برای خودروهای خارجی در دست دولت است و مسئولان عنوان می‌کنند فعلا زمان مناسبی برای آزادسازی قیمت‌ها نیست. در حالی که عنوان می‌شود خودروهای ساخت داخل گران فروخته می‌شوند، برخی کارشناسان معتقدند خودروهای خارجی نیز برای متعادل کردن بازار گران قیمت گذاری می‌شوند، حال آنکه امکان عرضه با قیمت کمتر وجود دارد.
پس از به نتیجه رسیدن برجام و لغو تحریم‌های خارجی که سال‌ها روی اقتصاد کشورمان سایه افکنده بود، سرانجام شاهد آن بودیم که بسیاری از شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در تمام حوزه‌ها اعلام آمادگی کردند. البته حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران با انتقادهای زیادی رو به رو بود و همواره عنوان می‌شد که برجام تاثیری روی صنایع ایران نداشته است. صنعت خودرو یکی از حوزه‌هایی بود که لغو تحریم‌ها توانست ملموس ترین تاثیرها را روی آن بگذارد. بلافاصله پس از امضای توافق هسته‌ای و برجام، دو خودروساز بزرگ و معتبر فرانسوی که پیشتر شریک ایران در صنعت خودروسازی بودند، قراردادهایی با ایران امضا کردند که نوید توسعه در صنعت خودرو ایران را می‌داد. امضای قرارداد با پژو سیتروئن و رنو گام نخست در پیشبرد صنعت خودروسازی کشورمان بود و پس از آن دیگر شرکت‌های مطرح برای حضور در این صنعت اعلام آمادگی کردند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که خودروسازان داخلی می‌توانند تا پایان امسال دو قرارداد دیگر را علاوه بر قراردادهای قبلی نهایی کنند. بازار 80 میلیونی خودرو ایران بازاری وسوسه انگیز برای تمام خودروسازان بین‌المللی بوده و طبیعی است هر خودروسازی به چنین بازار میلیونی چشم داشته باشد. چنین رقابتی که بعد از برجام در صنعت خودرو پدید آمد اتفاق بسیار مثبتی است، اما باید توجه داشت که اگر تمام این شرکت‌ها با توان خودروسازی که همه ما در آنها سراغ داریم به ایران بیایند، این امکان وجود دارد که صنعت خودرو در ایران به صنعتی دست‌بسته و وابسته تبدیل شود؛ بیم و نگرانی‌ای که همواره در کشورمان و در تمام صنایع وجود داشته و دارد.
گواه این صف‌آرایی را می‌توان یک ماه پس از برجام مشاهده کرد. درست یک هفته پس از به نتیجه رسیدن برجام بود که مدیران شرکت پژو- سیتروئن به ایران آمدند و خواستار امضای قرارداد مجدد با ایران شدند. در اردیبهشت سال جاری حتی شرکت مرسدس بنز آلمان اعلام کرد در راستای جبران خسارت‌های ایران خودرو به علت ترک یک‌باره شراکت از سوی بنز، 42 میلیون یورو به ایران خودرو غرامت می‌دهد. این اقدام دقیقا از سوی پژو هم پیگیری شد و موجی از خوش‌بینی را در دل مردم و کارشناسان به راه انداخت، اما همچنان نگرانی‌ها به پایان نرسیده بود. البته پژو از عرضه سه خودرو به نام‌های 301، 208و 2008در ایران خبر داده است که برخی کارشناسان می‌گویند این خودروها تولیدات قدیمی پژو هستند. اصلی‌ترین سوالی که ذهن منتقدان را به خود مشغول کرده این است که آیا قراردادهایی که امضا شده و قراردادهای پیش رو می‌تواند تولید داخلی را در رقابت با غول‌های خودروسازی تقویت کند؟ با ورود پژو- سیتروئن، رنو، فولوکس واگن، خودروسازان چینی و ژاپنی به ایران چه سرنوشتی پیش روی صنعت خودرو داخلی است؟
مقاومت داخلی در مقابل خودروهای ارزان‌قیمت
بدون شک دیدن خودروهایی با طراحی زیبا و کیفیت بسیار بالا- آنچه در دهه گذشته ایرانیان ندیدند- در خیابان‌های کشورمان برای همه شهروندان خوشایند خواهد بود، اما موضوعی که مطرح می‌شود آن است که به نظر می‌رسد در این صورت خودروسازان داخلی به انزوا کشیده شوند، به این دلیل که در کنار خودروسازان خارجی نمی‌توانند خودروهایشان را با قیمت‌های هنگفت گذشته به فروش برسانند. البته این موضوعات در حد حدس و گمان است، اما خبرهایی منتشر شده که این گمانه‌زنی‌ها را به واقعیت نزدیک می‌کند. هفته پیش مدیر منطقه خاورمیانه شرکت خودروسازی رنو با تشریح زوایای پنهان همکاری خودروسازان ایرانی با خارجی‌ها، تلویحا تبانی خودروسازان برای جلوگیری از تولید خودرو ارزان از سوی خودروسازان خارجی را تایید کرد. گواه این موضوع را می‌توان در بی‌میلی شرکت‌های خودروساز داخلی درباره فروش سهامشان به خودروسازان خارجی دید. به عنوان مثال، رنو خواستار آن بود که سهام تولید خودرو تندر90 را بخرد، اما خودروساز داخلی موافقت نکرد.
البته این بی‌میلی مخصوص شرکت رنو نبوده و به نظر می‌رسد در مورد سایر خودروهای آسیایی و اروپایی معتبر چنین مقاومتی وجود دارد. این در حالی است که مقاومتی از سوی خودروسازان داخلی در مقابل خواسته‌های چینی‌ها مشاهده نمی‌شود. به نظر می‌رسد خودروسازان کشورمان به انحصار عادت کرده اند و حاضر نیستند سهام حتی یک خط تولید یا سایت‌های زیرمجموعه خود را به خودروسازان خارجی بفروشند. این در حالی است که کارشناسان می‌گویند واگذاری چند خط تولید داخلی به خارجی‌ها زمینه را برای پیشرفت و توسعه صنعت رو به رشد خودرو فراهم می‌کند.
سوال اینجاست که اگر واگذاری چند خط تولید داخلی به بنز، پژو، رنو و دیگر غول‌های خودروسازی به نفع مردم است، چرا خودروسازان در برابر آن مقاومت می‌کنند؟ بدون شک پاسخ را می‌توان در ساختار فشل و عقب‌مانده صنعت خودرو ما پیدا کرد. سال‌هاست که غول‌های آبی و نارنجی‌پوش خودروسازی در ایران به صورت دولتی و فوق انحصاری فعالیت داشته‌اند و نمی‌توان به طور ناگهانی فرهنگی جهانی را به این صنعت تزریق کرد. این در حالی است که دولت از برنامه خود برای فروش سهام صنعت خودرو داخلی به شرکت‌های خارجی سخن به میان آورده است. به عبارت دیگر خودروسازان ما امروز به هر قیمتی می‌خواهند مانند گذشته کار کنند و خودرو تحویل مردم بدهند.
انحصار چند دهه‌ای خودروسازان شکسته می‌شود؟
نکته‌ای که ابتدا به ذهن مصرف‌کنندگان خودرو داخلی می‌رسد آن است که خدمات پس از فروش، کیفیت و قیمت آنها در مقایسه با دیگر کشورها دارای شکافی بسیار عمیق است. این موضوع در حالی است که شهروندان چاره‌ای جز خرید خودروهایی با این وضعیت نداشته‌اند. حال که خودروسازان خارجی برای ورود به صنعت خودروسازی ایران پیشقدم شده اند، گویا خودروسازان داخلی از خاک خوردن خودروهایشان در انبارها بیم دارند. جای تعجب نیست. این خودروسازان سال‌هاست با چنین ساختار معیوبی فعالیت می‌کنند و نتیجه آن نیز توزیع محصولات بی‌کیفیتی بوده است که شهروندان ناچار آنها را خریداری کرده‌اند.
بنابراین طبیعی است که خودروسازان ما تمایل ندارند حتی یک خط تولیدشان را در اختیار خارجی‌ها قرار دهند؛ چراکه اگر خارجی‌ها مدیریت خطوط تولیدی را به عهده بگیرند با همان فرهنگ جهانی، کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش فعالیت می‌کنند. این موضوع در تضاد با فعالیت خودروسازان ماست. به عنوان مثال، تنها هدفی که خودروسازان داخلی دارند تولید با تیراژ‌های سرسام‌آور است؛ به طوری که مهم نیست چه قطعه‌ای و با چه طول عمر و ماندگاری تولید شود. هدف این است که فقط تولید شود، حتی با قطعات ارزان چینی. فرض کنید با ورود خودروسازان خارجی خودروهای متنوع و جدیدی وارد بازار خودرو شود. در این صورت توقع مردم بالا می‌رود و شاید چند برابر پول پرداخت کنند تا خودروهای جدید سوار شوند. در چنین شرایطی مشتری است که روی بازار فشار می‌آورد و خودرو جدید طلب می‌کند. بدون شک شهروند ایرانی دیگر نمی‌خواهد خودرویی سوار شود که یک دهه دیده است. به نظر می‌رسد تحولی که در راه صنعت خودرو قرار دارد، بزرگ‌ترین تحول صنعتی در سال‌های اخیر است.
منبع: آرمان
انتهای پیام/