عظمت و شکوه تاریخ ایران در مجموعه جهانی پاسارگاد+ عکس و فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، در میان جاذبه‌های تاریخی استان فارس مجموعه میراث جهانی پاسارگاد جایگاهی خاص و بی‌نظیر دارد و از بناهایی است که گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به خود جذب می‌کند؛ در چند سال اخیر جشن نوروز همراه با فعالیت‌های فرهنگی مختلف در کنار این مجموعه برپا می‌شود.

قدمت منطقه پاسارگاد بر اساس پژوهش‌های باستان‌شناسی به دوره میانی پارینه سنگی می‌رسد، اما شاخص‌ترین دوره فرهنگی دشت پاسارگاد، دوره هخامنشی است. بر اساس مدارک و شواهد موجود نام پاسارگاد برای نخستین بار در دوره هخامنشی مطرح شده که از لحاظ مکانی به دشتی اطلاق می‌شود که کوروش  به عنوان مرکز فرماندهی خود برگزید و در آن اقدام به ساخت بناها و کاخ‌هایی کرد.

مجموعه میراث جهانی پاسارگاد شامل آرامگاه کوروش، کاخ‌های دروازه، بارعام، اختصاصی و بنای برج سنگی (آتشکده)، دژ (تل تخت)، باغ شاهی، پل و محوطه مقدس است. در دوره اسلامی به علت عظمت سنگ‌های به‌کار رفته در مجموعه‌های این مکان، بناهایش را به سلیمان نبی نسبت داده‌اند و خود پاسارگاد هم بنام مشهد ام‌النبی یا مشهد مادر سلیمان معروف شد؛ این مجموعه ارزشمند در 16 تیرماه 1383 به عنوان پنجمین اثر ایران در فهرست آثار جهانی (یونسکو) به ثبت رسید.

آرامگاه کوروش 

این بنا در عین سادگی بسیار زیبا و چشمگیر است و در زمان حیات کوروش به دستور وی ساخته شده است. بنای آرامگاه با تکنیک و مهندسی دقیق اجرا شده به گونه‌ای که پس از گذشت 25 قرن هنوز استوار و پابرجاست؛ مساحت آرامگاه 156 متر مربع و ارتفاع آن نزدیک 11 متر است.

سنگ‌هایی که در ساخت بنا به کار رفته از نوع سنگ سفید مرمر نماست که از کوه سیوند در فاصله 30 کیلومتری جنوب غرب پاسارگاد استخراج شده و به این مکان انتقال یافته است. مهندسان و سنگ‌تراشان هخامنشی با دقت و شیوه‌ای خاص سنگ‌ها را روی هم قرار داده، به گونه‌ای که از هیچ نوع ملاتی در ساخت آرامگاه استفاده نشده و تنها از بست‌های فلزی برای وصل کردن بلوک‌های سنگی به یکدیگر استفاده شده است.

آرامگاه در هفت طبقه اجرا شده که برگرفته از عدد مقدس هفت در میان ایرانیان است. ساختار کلی آرامگاه از دو قسمت تشکیل شده، قسمت نخست به صورت سکویی شش پله‌ای پایه و اساس بناست که ریشه در بناهای آئینی همانند معبد ایلامی چغازنبیل دارد.

قسمت دوم که به صورت اتاقکی با سقف شیب‌دار روی قسمت نخست اجرا شده، یادآور سنت‌های معماری مهاجران آریایی است. زیر سقف شیبدار آرامگاه دو حفره بزرگ وجود دارد که برای سبک کردن وزن سنگ‌ها و کم کردن بار وارده به اتاقک ایجاد شده است.

کاخ اختصاصی

یکی دیگر از بناهای شکوهمند مجموعه پاسارگاد کاخ اختصاصی است که در 1300 متری شمال شرق آرامگاه کوروش واقع شده است. وسعت این کاخ 3192 متر مربع است که از یک تالار مرکزی و دو ایوان شرقی و غربی تشکیل شده است. در گوشه‌های شمالی و جنوبی ایوان غربی کاخ دو اتاق وجود داشته که آثار کمی از آنها باقی مانده است.

با توجه به پلان و ساختار معماری بنا، کاربری این کاخ  به عنوان اقامتگاه و منزل مسکونی کوروش بوده است. این کاخ دارای دو درگاه اصلی است که در ایوان‌های شرقی و غربی باز می‌شده و همچنین دو درگاه فرعی که در قسمت جنوب و شمال تالار  تعبیه شده‌اند. نقوش برجسته درگاه‌ها تصویری از شاه را به همراه چتردار یا مستخدم نشان می‌دهد که پیکر شاه بزرگتر نشان داده شده است.

کاخ بارعام یا کاخ پذیرایی کوروش

وسعت این کاخ 2472 متر مربع است که در محور شمال غربی ـ جنوب شرقی ساخته شده است. این کاخ شامل یک تالار گسترده مرکزی با هشت ستون است که وسعت آن 705 متر مربع است. چهار ایوان در چهار سمت کاخ با ستون‌هایی کوچک‌تر و دو اتاق، دیگر قسمت‌های اصلی بنا را تشکیل می‌دهد.

ارتفاع تالار کاخ به گونه‌ای بوده که چند متر از سقف ایوان‌های اطراف بالاتر بوده است. از هشت ستون این تالار تنها یک ستون آن پابرجاست. زیر ستون‌ها و سر ستون‌های تالار مرکزی از سنگ سیاه و قلمه ستون‌ها از سنگ سفید ساخته شده است. تالار مرکزی از چهار درگاه به چهار ایوان کاخ ارتباط دارد. 

کاخ دروازه

کاخ دروازه با وسعت 726 متر مربع در شرق مجموعه پاسارگاد واقع است و به شکل مکعب دو پله‌ای از سنگ سیاه ساخته شده‌اند که اکنون در پوششی از کاهگل حفاظت می‌شوند؛ وجود این زیر ستون‌های بزرگ نشان‌دهنده  عظمت ستون‌های کاخ است که متاسفانه هیچ اثری از آنها به‌دست نیامده است.

این تالار، دارای دو درگاه اصلی در سمت شمال غربی و جنوب شرقی و دو درگاه فرعی در سمت شمال شرقی و جنوب غربی بوده است. پیرامون کاخ، دیواری بلندی از کاهگل وجود داشته است و دو اتاق نیز در نزدیکی درگاه‌های شمال شرقی و جنوب غربی برای نگهبانان پیش‌بینی شده است.

ارتفاع درگاه‌ها 9 متر بوده است و هم اکنون تنها یکی از جرزهای درگاه شمالی برجا مانده است. بر این جرز، نقش انسانی را با چهار بال در حال نیایش حجاری کرده‌اند. این نقش تنها سنگ‌نگاره تقریبا سالم موجود در بناهای پاسارگاد است.
 
برج سنگی

یکی از بناهای بسیار زیبای مجموعه پاسارگاد برج سنگی است که ساخت آن مربوط به آغاز دوره هخامنشیان است. بنایی چهار گوش برج مانند که اکنون تنها یک دیواره از آن باقی مانده است. ارتفاع برج نزدیک به 14 متر است که بر سکویی سه پله‌ای قرار گرفته است.

ورودی بنا به سوی شمال غربی تعبیه شده و نزدیک به 7.5 متر از سطح زمین ارتفاع دارد که با یک پلکان 29 پله‌ای به اتاق بالای برج دسترسی داشته‌اند. این بنا از نگاه معماری و هنری یکی از شاهکارهای مهندسان و هنرمندان هخامنشی به شمار می‌آید. بلوک‌های سنگی به گونه‌ای روی هم قرار گرفته‌اند که در برخی از رج‌ها به سختی می‌توان دو بلوک را از هم تشخیص داد.

انتهای پیام/