جستاری در حدیث اِنَّ الْحُسین مِصباحُ الْهُدی وَ سَفینَهُ الْنِّجاة و ارتباطش با اربعین حسینی(ع)

ایام محرم مقطع تجلی نور امام حسین علیه‌السلام است که شدت این تجلی را در ماجرای اربعین مشاهده می‎کنیم. خداوند شدت اثرگذاری نور امام حسین علیه‌السلام در قلوب مردم را تا حدی افزایش می‎دهد که حتی آن فرد مشرک یا کافر را جذب و به کاروان کربلا ملحق می‎کند

خبرگزاری تسنیم ـ سعید شیری: مقطع حرکت امام حسین(ع) از مدینه به سوی مکه و از آنجا به سمت کوفه مقطع بروز و ظهور عالی‎ترین مفاهیم و تربیتهای جاری شده بر بشریت و برترین خلایق بود. ماجرای قیام امام حسین(ع) نقطه عطف آغاز جلوه‎گری عالی‎ترین مفاهیم عالم از جمله فضل، حب، هدایت، شفاعت، رشد و رفعت توسط معلمی الهی بود، شاهد بر اینکه پس از شهادت حضرت شاهد تحرکات شیعیان و محبان عترت(ع) در قالب قیامهای متعدد بودیم که عموماً تحت تأثیر حب و شفاعت امام حسین (علیه‌السلام) بر قلوب شیعیان صورت گرفت، هرچند که این قیامها ممکن است به صورت خودجوش و بی‎اذن امام سجاد(ع) صورت گرفته‌باشد.

شرط قرار گرفتن در صراط مستقیم، بهره از چراغ هدایت امام حسین(ع)
اما در این بین اندک افرادی توانستند از وجه هدایتی امام حسین(ع) بهره ببرند که مصداقش در آن دوران، یاران و اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) بودند که توسط مربی الهی و امام عالم طوری رشد داده شدند که تا اعلی علیین رسیدند. بنابراین اینکه پیامبر اکرم(ص) فرمودند «اِنَّ الْحُسین مِصباحُ الْهُدی وَ سَفینَهُ الْنِّجاة» ناظر بر این موضوع است. امام حسین(ع) از ازل همان چراغ هدایتی است که مسیر هدایت به صراط‌ مستقیم را روشن کردند و بر اساس این حدیث هر کس در هر زمان و مکانی توفیق هدایت به سوی صراط مستقیم را یافت، مدیون امام حسین علیه‌السلام و وجه مصباح هدایتی حضرت است. چقدر زیباست که از این وجه به آیه «إهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ» نگاه شود که در این صورت نماز خودمان را با امام حسین (علیه‌السلام) گره زده‎ایم، به این صورت که شرط هدایت به صراط‌المستقیم، بهره از وجه مصباح الهدایی امام حسین(ع) است.

حضرت ابوالفضل(ع) بیشترین بهره را از مصباح الهدا برد
حال از این منظر خواهیم دانست که تمام اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) در واقع ذیل مصباح الهدایی حضرت رشد یافتند و هر کدام از ایشان در این میدان مسابقه به میزان بهره‎ای که از نور اباعبدالله (علیه‌السلام) بردند، هدایت بیشتری بر آنها جاری شد و زودتر در صراط قرار گرفتند و خداوند بیشترین رشد را در آنها جاری کرد که در اوج اصحاب حضرت ابوالفضل(ع) بودند و پس از ایشان افرادی مانند زینب(س)، علی اکبر(ع)، حبیب بن مظاهر و ... شاخص‎ترین افراد در بین سایر اصحاب بودند که می‎توانیم بروز آن را در رفتار و کلام آنها در قبال امام حسین (علیه‌السلام) مشاهده کنیم.

همراه با کشتی نجات امام حسین(ع) تا ظهور
اما طبق حدیث رسول اکرم(ص) وجه دیگری که خداوند برای امام حسین (علیه‌السلام) قرار داده است، وجه کشتی نجاتی حضرت است. در بزرگ‎ترین آزمون و فتنه بشری یعنی ماجرای قیام امام حسین (علیه‌السلام) و ماجرای عاشورا کسانی که سوار بر کشتی نجات امام حسین علیه‌السلام شدند، از طوفان بلایا در امان ماندند که این ماجرا تا آینده و رسیدن به دوران ظهور امام زمان (عجل ‌الله تعالی فرجه) ادامه دارد. در واقع می‎توان گفت مردم همچنان که نیازمند چراغ هدایتی امام حسین علیه‌السلام هستند، در این مسیر باید دستگیری شوند تا با اندک فتنه‎ای از مسیر دور نشوند تا اینکه به ساحل نجات و آن سرزمین آرمانی یعنی سرزمین ظهور برسند.

اما خداوند برای اینکه وجه مصباح هدایتی و کشتی نجاتی حضرت را بیشتر نمایان کند، مقاطعی را در دنیا قرار داد تا نور امام حسین (علیه‌السلام) بیشتر بر عالم جاری شود تا کسانی که به دلیل ارتکاب گناهان و خطاها توسط اغوای شیاطین، حجابهایی مقابل نور هدایت الهی ایجاد کرده‎اند، بتوانند تحت تأثیر نور اباعبدالله(ع) همچنان که حجاب گناهان را می‎زدایند، از نور هدایتی امام(ع) بهره ببرند. در واقع وجه مصباح هدایتی امام حسین (علیه‌السلام) و کشتی نجاتی حضرت همیشه باید در کنار یکدیگر قرار داشته باشند، به این صورت که ابتدا توسط خداوند در کشتی نجات امام حسین (علیه‌السلام) قرار می‎گیرند سپس با چراغ هدایت امام(ع) مسیر هدایت به سوی صراط مستقیم را طی می‌کنند که در حدیث هم به زیبایی در کنار هم قرار داده شده‎اند.

می‎توان گفت ایام ماه محرم مقطع ظهور و بروز نور امام حسین (علیه‌السلام) است که شدت این بروز و ظهور را در ماجرای اربعین مشاهده می‎کنیم. خداوند شدت اثرگذاری نور امام حسین (علیه‌السلام) در دنیا و قلوب مردم را تا حدی زیاد می‎کند که حتی آن فرد مشرک یا کافر را از آن سوی دنیا تحت تأثیر قرار می‌دهد و به کاروان کربلا ملحق می‎کند.

اصحاب در کشتی نجات حسین(ع) به عالی‎ترین درجات رسیدند
ماجرای پیاده‎روی اربعین از این وجه بیشترین شباهت را به کاروان امام حسین (علیه‌السلام) در ماجرای قیام حضرت در سال 61 هجری دارد. در اصل مصباح الهدا و سفینةالنجات لازم و ملزوم یکدیگر هستند، یعنی کسانی که می‎خواهند همواره از نور امام حسین علیه‌السلام بهره ببرند باید سوار بر کشتی نجات حضرت باشند و آن کسانی که می‎خواهند سوار بر کشتی نجات حضرت شوند، باید از وجه مصباح الهدایی امام(ع) بهره‎مند شوند. نمود و مصداق عینی آن را می‎توان در کاروان امام حسین علیه‌السلام و حتی پیاده‎روی اربعین یافت؛ مثلاً شخصی مانند حرّ بن یزید ریاحی و زهیر بن قین از جمله افرادی بودند که برای قرار گرفتن در کشتی نجات امام حسین علیه‌السلام تحت تأثیر نور حضرت قرار گرفتند و مسیر خود را یافتند. ایشان پاک ‏طینتانی بودند که بیرون از کشتی نجات امام حسین(ع) بودند و هرچه زودتر باید در این کشتی قرار می‎گرفتند تا در معیت امام(ع) به عالی‎ترین درجات رشد برسند.

بشریت محتاج مصباح الهدا و کشتی نجات امام حسین(ع) هستند
از سوی دیگر حضرت ابواالفضل(ع) و علی اکبر(ع) که در کشتی نجات امام حسین (علیه‌السلام) قرار داشتند، برای تداوم ماندگاری در این کشتی نیاز بود همواره مورد نورافشانی مربی الهی یعنی امام(ع) قرار گیرند. در واقع در صحنه کربلا هر کدام از اصحاب به نحوی محتاج وجه مصباح هدایتی و کشتی نجاتی امام حسین (علیه‌السلام) بودند تا بتوانند درجات رشد را طی کنند و چقدر زیبا خداوند این دو وجه را در ماجرای کربلا تصویر کرد. حال خداوند متعال پس از هزار و چهارصد سال در این مقطع زمانی ماجرای اربعین را فرصتی برای تصویر وجه مصباح هدایتی و کشتی نجاتی امام حسین (علیه‌السلام) قرار داد، زیرا بسیاری از رفتارهایی که در ماجرای کربلا می‎خوانیم به نوعی در پیاده‎روی اربعین شاهدیم به این صورت که عده‎ای از اهل کتاب، کفار و حتی مشرکین از سراسر دنیا وارد کاروان امام حسین (علیه‌السلام) می‎شوند و همه در یک مسیر و با یک هدف مشترک مسیرشان را طی می‎کنند. خداوند متعال در ماجرای اربعین همچنان که نور هدایت حسینی را بیشتر می‎کند، اثرگذاری حب در قلوب مردم را نیز افزایش می‎دهد، زیرا تنها نور هدایت کفایت نمی‎کند و باید عامل تحرک مضاعفی باشد تا مردم بتوانند این مسیر را با توان بیشتری حرکت کنند که حبّ، بهترین محرک رفتن به سوی صراط است.

بنابراین ما جهت رفتن به صراط ظهور ـ که ماجرای پیاده‎روی اربعین طلیعه آن است ـ محتاج به امام حسین (علیه‌السلام) و نورافشانی و دستگیری حضرت برای قرار گرفتن در کشتی نجات هستیم و در این ایام باید از خداوند متعال عاجزانه درخواست کنیم بیشترین بهره را از دو وجه مصباح هدایتی و کشتی نجاتی امام حسین علیه‌السلام به شیعیان بدهد تا در پرتو آنها بتوانند زمینه‎ساز ظهور امام زمان عجل ‌الله تعالی فرجه باشند. به این دلیل می‎بینیم که امام حسین علیه‌السلام بیشترین نقش را در برپایی امر ظهور امام زمان عجل ‌الله تعالی فرجه داشتند و اصلاً خداوند به خاطر این موضوع بود که اینگونه خاصیتها را برای اباعبدالله(ع) قرار داد، شاهد بر اینکه ضمن حدیثی از امام محمد باقر(ع) در شرح خطبه‎ امام حسین (علیه‌السلام) در روز عاشورا خطاب به اصحاب می‎خوانیم: «فَأَخْرُجُ خَرْجَةً یُوَافِقُ ذَلِكَ خَرْجَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ قِیَامَ قَائِمِنَا وَ حَیَاةَ رَسُولِ اللَّهِ ص؛ من با حضرت امیر علیه‎السلام و قیام حضرت قائم و حیات پیامبر خدا(ص) خارج خواهم شد». (الخرائج و الجرائح،ج‏2 ، ص848 ـ مختصر البصائر، ص139).

انتهای‎پیام/