"موسیقی سنتی" به غربت می‌رود/ "تاج اصفهانی" کجا و "رضا طباطبائی" کجا؟
استاد موسیقی سنتی اصفهان با اشاره به وضعیت نامناسب موسیقی سنتی در کشور گفت: موسیقی سنتی ما در حال حاضر شرایط خوبی ندارد و متأسفانه وضعیت به گونه‌ای است که این موسیقی رو به غربت می‌رود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، سیدرضا طبابایی یکی از اساتید برجسته حال حاضر آواز مکتب آواز اصفهان به‌شمار می‌رود که از سنین نوجوانی این هنر را آغاز کرده و نزد اساتید بزرگی همچون مرحوم قاضی‌عسگر، مرحوم ملاحسین موسیقی، استاد جلال‌الدین تاج اصفهانی، این هنر را آموخته است.
وی با حضور در دانشگاه فارابی و بهره‌گیری از محضر استاد حسن کسائی به بالا بردن سطح کیفی هنر وی کمک شایانی کرده است.
سیدرضا طباطبایی به‌قدری در رشته آواز در مکتب موسیقی اصفهان رشد یافته که توانسته خود را به اهالی موسیقی اصفهان به‌خوبی بشناساند، به‌طوری که او را با استاد بلامنازع آواز مکتب موسیقی اصفهان، تاج اصفهانی مقایسه کرده‌اند و به وی لقب تاج ثانی را نسبت می‌دهند. سید رضا طباطبایی در حال حاضر و در سن 72 سالگی، با علاقه‌مندی تمام در حال آموزش این هنر به اهالی و علاقه‌مندان به این رشته هنری است.
همزمان با سالروز گرامیداشت استاد جلال‌الدین تاج اصفهانی، با سیدرضا طباطبایی، استاد آواز مکتب اصفهان به گفت‌وگو پرداختیم که متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: لطفاً درباره شروع فعالیت هنری خود توضیح دهید. چه شد که رو به این هنر آوردید؟
طباطبایی: من متولد 1323 هجری شمسی هستم و در شهر کربکند برخوار اصفهان به دنیا آمده‌ام. تحصیلات ابتدایی را در منطقه برخوار، سیکل اول را در اردستان و سیکل دوم را در اصفهان گذراندم. فعالیت هنری خویش را از سال 1339 شروع کردم و آغاز فعالیت من با راه یافتن به محضر استاد میرزا علی‌محمد قاضی عسگر همراه بود.
به مدت 6 ماه از محضر این استاد بزرگوار در رادیو اصفهان استفاده و سپس نزد مرحوم استاد ملاحسین موسیقی که قدرت صدای وی بسیار قابل‌توجه بود، مبادرت به فراگیری و ادامه آواز کردم.
تسنیم: چه اتفاقی شد که به سمت یادگیری آواز رفتید و از کجا با استاد قاضی‌عسگر آشنا شدید؟
طباطبایی: در سال‌های دبیرستان که مشغول تحصیل بودم، هر روز عصر به طرف سی‌و‌سه‌پل می‌رفتم و در کنار زاینده‌رود برای خودم کمی آواز می‌خواندم و این کارِ هر روز من در دورانی بود که هیچ‌چیز از موسیقی و آواز نمی‌دانستم. با این حال، به سبب علاقه بسیاری که به آواز داشتم، این کار را به‌صورت مستمر دنبال می‌کردم.
در یکی از روز‌هایی که به سمت رودخانه حرکت می‌کردم، آوازی را برای خودم در خیابان آیت‌الله شمس‌آبادی امروزی می‌خواندم و فردی که در حال فعالیت موسیقی با تعدادی از شاگردانش بود، صدای بنده را شنید. او مرا صدا زد و از من دعوت کرد که به داخل ساختمان بروم.
زمانی که خواستم به داخل آن ساختمان بروم متوجه شدم که این مکان، مرکز رادیو اصفهان است. رئیس ارکستر رادیو اصفهان، عباس سروری از من خواست که در رادیو اصفهان آموزش‌های لازم خوانندگی را ببینم و سپس در رادیو مشغول به فعالیت شوم ولی باید تعهد می‌دادم که تنها در رادیو اصفهان مشغول فعالیت شوم. در رادیو اصفهان بود که من توانستم نزد استاد قاضی عسگر به تلمذ آواز بپردازم و ایشان نخستین استاد آواز من بوده‌اند.
تسنیم: از چه زمانی با استاد تاج اصفهانی آشنا شدید و در کجا آشنایی شما با استاد تاج برقرار شد؟
طباطبایی: در اواسط سال 1340 در خدمت استاد تاج بودم و زمانی که ایشان به رادیو آمده بودند و به ما آموزش‌های لازم را می‌دادند. در آن زمان رادیو اعلام کرده بود که هرکسی که فکر می‌کند صدای خوبی دارد، برای آزمون صدا به رادیو بیاید و پس از آزمون در صورتی که صدای قوی و خوبی داشته باشد، آموزش‌های لازم به وی داده می‌شود.
یادم می‌آید آن زمان تعداد افراد زیادی توانستند به خدمت استاد تاج برسند. در آن زمان از استاد تاج خواسته شد که فردی را برای خواندن اشعار مذهبی به رادیو معرفی کنند و ایشان نیز با صدای من آشنایی داشتند بنده را معرفی کردند.
من در سال‌های 42، 43 و 44 اشعار مذهبی رادیو اصفهان را پیش از اذان می‌خواندم و به خوبی یاد دارم که ارتباط استاد شاگردی را با استاد تاج اصفهانی بسیار حفظ می‌کردم و تا سال 48 این رابطه ادامه داشت تا اینکه استخدام آموزش و پرورش سمیرم شد. مدتی را که در سمیرم مشغول خدمت بودم، کمتر می‌توانستم خدمت این استاد ارزشمند آواز برسم ولی به محض اینکه به اصفهان منتقل شدم این راه بی‌پایان را از سر گرفتم.
تسنیم: به شما لقب تاج ثانی را منتسب کرده‌اند. نظرتان را پیرامون این لقب و همچنین پیرامون شخصیت استاد تاج اصفهانی بفرمائید؟
طباطبایی: اینکه برخی از دوستان لطف دارند و لقب تاج ثانی را به من منتسب کرده‌اند، برایم سبب خوشحالی است ولی درمجموع باید اعتراف کنم که تاج اصفهانی کجا و رضا طباطبائی کجا؟!
تاج اصفهانی صدایی بسیار زیبا و دل‌نشین داشت بدون تردید یکی از بزرگ‌ترین اساتید موسیقی و آواز هستند که من بسیاری از مسائل موسیقی سنتی و آواز را از این بزرگوار آموختم.
تسنیم: از انتشار آلبوم "اوجی در آواز مکتب اصفهان" و جمع‌آوری قطعات مختلف خودتان بگویید. اتفاقی که با همکاری سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان رونمایی از آن صورت گرفت؟
طباطبایی:با توجه به این موضوع که اکنون نوارها و سی‌دی‌ها در سطح موسیقی و جامعه مطرح هست و موسیقی سنتی ما اکنون به‌طور کامل مطرح بوده و در حال فراموشی است، من آوازهایی که از سال 1370 خوانده‌ام را در آلبوم "اوجی در آواز مکتب اصفهان" آوردم تا به نحوی سعی در یادآوری موسیقی سنتی و مکتب آواز اصفهان انجام داده باشم.
قطعات این آلوم قطعاتی است که در اوج صدای من در سال‌های گذشته بوده و قطعه‌های این موسیقی در دستگاه‌های سه‌گاه، چهارگاه و همایون به نوا درآمده است. شعرهایی که در این آلبوم نیز خوانده‌ام از فردوسی، حافظ، مولانا، فرصت شیرازی، حکیم صهبا و فصیح الزمان شیرازی خوانده شده است.
تسنیم: چرا اعتقاد دارید که امروز موسیقی سنتی ما در حال فراموشی بوده و در بطن جامعه هنری ما نیست؟
طباطبایی: موسیقی سنتی ما اکنون دارد به غربت می‌رود و دلیل اصلی آن این است که موسیقی سنتی درجایی اجرا نمی‌شود متأسفانه استقبال از موسیقی سنتی در حال حاضر بسیار کمتر به چشم می‌خورد. اگر رادیو و تلویزیون نیز بخواهند موسیقی سنتی را پخش کنند، در ساعات بامدادی این اتفاق می‌افتد که این موضوع برای ما جای حسرت دارد.
موسیقی سنتی باید در ساعات روز و زمانی پخش شود که رادیو و تلویزیون در اوج مخاطبان خود قرار دارد. موسیقی سنتی ما سابقه بسیار زیادی دارد بنابراین رادیو و تلویزیون باید برای موسیقی سنتی ما اقدامات بسیار زیادی را انجام دهند تا این موسیقی در جامعه ما رشد داشته باشد.
تسنیم: اکنون سبک‌های نوینی در موسیقی به وجود آمده که در حال گسترش هستند و همینطور سبک‌هایی مانند پاپ‌سنتی نیز در حال ترویج است. نظر شما پیرامون این سبک‌ها چیست؟
طباطبایی: پاپ سنتی در حال حاضر می‌تواند نزدیک‌ترین سبک به موسیقی سنتی باشد برای مثال محمد اصفهانی بیشتر پاپ‌سنتی می‌خواند و آن نیز به دلیل این است که ردیف‌های موسیقی سنتی را آموخته است.
موسیقی پاپ پرده ندارد که بتواند پاسخ‌گوی آواز خوانده باشد و چیزی به عنوان ریتم در آن وجود دارد. پاپ و سبک‌های کنونی بر اساس موسیقی ملی ما نیست و این در صورتی که موسیقی سنتی ما از دل فرهنگ ما سرچشمه می‌گیرد. علمای شعر و موسیقی سنتی ما برای اینکه موسیقی سنتی به این جایگاه برسد، بسیار زحمت کشیده‌اند و موسیقی سنتی هر آهنگی را موسیقی نمی‌داند.
اکنون به قدری پاپ را در رسانه‌های ما منتشر می‌کنند که زمان برای پخش آن از رادیو و تلویزیون کم می‌آورد و این در حالی است که موسیقی سنتی را به‌خوبی به جامعه عرضه نمی‌دارند.
تسنیم: گرایش جوانان اکنون به موسیقی سنتی بسیار کمتر از موسیقی‌های جدیدی بوده که ترویج پیدا کرده است. به نظر شما دلیل این موضوع چیست؟
طباطبایی:زمانی ما می‌توانیم جوانان را به سمت موسیقی سنتی گرایش دهیم که این سبک موسیقی را به آنان ارائه دهیم. زمانی که چنین موسیقی به مردم ما ارائه شود آن‌ها نیز متوجه می‌شوند که موسیقی سنتی چقدر زیباست. به‌نظر من درمجموع اگر صداوسیما این موسیقی را به مردم نشان ندهد، سبب می‌شود موسیقی سنتی از یادها خارج شود و این در شرایطی است که نباید فراموش کرد ما دارای بهترین نوع موسیقی هستیم.
گفت‌وگو از محمد صناعی
انتهای پیام/
