صنایع تبدیلی گیاهان دارویی در نهاوند ایجاد شود
گیاهان دارویی از گذشته‌های دور به عنوان مواد شفابخش و درآمدزا برای مردم نهاوند مطرح بودند تا آنکه با ورود داروهای شیمیایی استفاده از این مواد طبیعی کاهش یافت ولی در سال‌های اخیر، داروهای گیاهی با خواص طبیعی جایگاه خود را بازیافتند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از نهاوند، در سال‌های اخیر به دنبال گسترش کشت گیاهان دارویی در نهاوند و زیاد شدن عطاری‌ها مردم نیز ذائقه خود را به سمت استفاده از داروهای گیاهی سوق دادند به طوری که بر اساس یک مطالعه با روش پیمایشی که با ابزار پرسشنامه از افراد بالای 15 سال انجام شده است نتایج نشان داد که گروه‌های سنی مسن‌تر نسبت به گروه‌های سنی جوان‌تر دارای نگرش مطلوب‌تر و مصرف بیشتری از داروهای گیاهی هستند.
داده‌های جمع‌آوری در این تحقیق نشان داد سطح آگاهی و مصرف گیاهان دارویی به شکل معنی‌داری در زنان بیشتر از مردان است که مهمترین عامل عدم مصرف گیاهان دارویی توسط مردم این شهر، کمبود پزشک متخصص در زمینه گیاهان دارویی است ولی در چند سال اخیر مصرف آن به شکل چشمگیری رواج پیدا کرده است.
نهاوند قطب تولید داروهای گیاهی
رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نهاوند در این رابطه در گفت‌گو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: شهرستان نهاوند با مراتع و منابع طبیعی بسیار و 22 هزار هکتار جنگل و آب و هوایی معتدل کوهستانی، سراب و چشمه‌های جوشان می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید گیاهان دارویی در کشور تبدیل شود.
علی ده‌پهلوان گفت: استفاده از گیاهان دارویی فرهنگ گم‌شده مردم نهاوند است چرا که این شهرستان و نقاط مختلف ایران منبع سرشاری از تنوع و گونه‌های مختلف گیاهان دارویی هستند که می‌تواند سبب گسترش اشتغال و صادرات و کمک به جلوگیری از تخریب مراتع و جنگل‌ها شود.
وی افزود: از بین قریب 3 هزار گونه گیاه دارویی که در دنیا شناخته شده حدود 140 گونه خاص ایران است و مصرف داروهای گیاهی در کشورهایی چون آمریکا و فرانسه، کشورهای شرق آسیا و اروپا روزبه‌روز طرفداران بیشتری پیدا می‌کند.
رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری نهاوند بیان کرد: در همدان تعداد 320 نوع گیاه دارویی و در شهرستان نهاوند به دلیل تنوع آب و هوایی نزدیک به 500 نوع در ارتفاعات الوند کوه‌های بوقاطی، گرین، گیان، ملوسان، آلمابلاق، خان گرمز، لشگر‌در کوه سرده و کوه گرمه همدان از عمده‌ترین مناطق رویش گیاهان دارویی محسوب می‌شود.
وی عنوان کرد: در مرحله نخست برای رونق تولید گیاهان دارویی در شهرستان نهاوند نیازمند سرمایه‌گذاری و حمایت مالی از رشته‌های دانشگاهی کشاورزی و منابع طبیعی و توسعه علم پزشکی و در مرحله بعد با توجه به زمینه‌های موجود از جمله رویش انواع گیاهان دارویی و تولید انبوه آن نیازمند احداث باغ گیاهان دارویی هستیم.
ده‌پهلوان با اشاره به اینکه تاکنون 800 هکتار از مراتع نهاوند برای اشتغال‌زایی و جلوگیری از تخریب زیر کشت بیش از 200 نوع گیاه دارویی رفته است، اظهار داشت: سالانه از هر هکتار بین 200 کیلوگرم تا 2 تن انواع دارو گیاهی برداشت و روانه بازار داخلی و خارجی می‌شود.
وی تصریح کرد: در سال‌هایی که شرایط بارش و نزولات جوی مناسب است به طور متوسط از هر هکتار 250 کیلوگرم انواع گیاه دارویی خشک برداشت می‌شود به طوری که امسال فقط 75 هزار کیلوگرم گل‌گاوزبان خشک شده از مراتع نهاوند برداشت و چندین هزار تن انواع دیگر از داروهای گیاهی در نهاوند تولید شد.
کمبود سرمایه‌گذار در بخش گیاهان دارویی
رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری نهاوند افزود: مهمترین مشکل شهرستان کمبود سرمایه‌گذار در این بخش و کمبود بودجه مالی برای جوانان بیکار و دارای مدرک دانشگاهی در رشته‌های منابع طبیعی و کشاورزی است همچنین نهاوند در بخش بسته‌بندی گیاهان دارویی، عصاره‌گیری و اسانس‌گیری، صنعت مناسبی ندارد و اگر این بخش رونق گیرد نقش به سزایی در ایجاد اشتغال پایدار دارد.
وی گفت: نهاوند به دلیل آب و هوایی منحصر به فردی که دارد مستعد پرورش گیاهان دارویی در مراتع است به طوری که در گذشته بیش از 500 نوع و گونه گیاه دارویی در این مناطق وجود داشته که مهمترین آنها خارشتر، باریجه، خار مریم، آویشن، گل ختمی، بابونه، آنقوزه، موسیر، کتیرا، گل همیشه‌بهار، شیرین‌بیان، نعنا، پونه، گل‌گاوزبان و رازیانه هستند.
70 هکتار از مزارع نهاوند زیر کشت گیاهان دارویی
مدیر جهاد کشاورزی نهاوند در این زمینه اظهار داشت: جهاد کشاورزی برای ایجاد اشتغال افراد جویای کار و گسترش استفاده از گیاهان دارویی در چند سال اخیر بیش از 70 هکتار از مزارع نهاوند زیر کشت انواع گیاهان دارویی از جمله کنگر فرنگی (آرتیشو)، گل همیشه‌بهار، گل محمدی (ص)، موسیر، زعفران، گل‌گاوزبان، سیر و کاسنی رفت که کشاورزان از سود بالا و ارزآوری آن بسیار ابراز راضی می‌کنند.
احمد باقری بیان کرد: در گذشته نسبت به کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در نهاوند بین کشاورزان برای فروش شک و تردید بود ولی در سال‌های اخیر سطح زیر کشت این محصول در نهاوند به طور چشمگیری افزایش یافته است و تاکنون به بیش از 70 هکتار رسیده است که این به غیر از کشت گیاه دارویی گشنیز است که به تنهایی 4 هزار هکتار از مزارع نهاوند را شامل می‌شود.
وی افزود: از بین انواع گیاهان دارویی که در مزارع نهاوند کشت می‌شوند تولید و کشت گل همیشه‌بهار، کاسنی، آرتیشو یا کنگر فرنگی، گل‌گاوزبان بادرنجبویه، زعفران، سنبل‌الطیب، گل‌محمدی، موسیر، گشنیز با سطح زیر کشت قابل توجه بیشترین رونق و فروش و ایجاد اشتغال را دارند.
مدیر جهاد کشاورزی نهاوند با بیان اینکه نادرترین گونه گیاهان دارویی از نظر مرغوبیت در بعضی مناطق نهاوند تولید می‌شوند، عنوان کرد: این محصولات دارویی به صورت خوراکی و دم‌نوش مورد استفاده مردم قرار می‌گیرند و یا تعدادی از این گیاهان بعد از فرآوری به صورت دارو و پمادهای مختلف و عرقیجات مختلف به بازار عرضه می‌شوند.
وی گفت: علاوه بر فوایدی که در مورد تولید و مصرف گیاهان دارویی گفته شد نباید رعایت تناوب و تنوع زراعی ضریب نفوذ نزولات جوی و غنی کردن منابع آب سفره‌های زیرزمینی و خاک، جلوگیری از سیلاب و تخریب مراتع، رونق گردشگری و ایجاد اشتغال را که با کشت گیاهان دارویی به وجود می‌آید، فراموش شود.
باقری بیان کرد: شهرستان نهاوند بزرگترین قطب تولیدکننده انواع گیاهان دارویی در سطح استان همدان است که مهمترین مشکلات پیشروی آن عدم وجود سرمایه‌گذاری و ایجاد صنایع بسته‌بندی و فراوری گیاهان دارویی و توسعه صادرات و استفاده از روش‌های نوین است.
تولید داروهای گیاهی با استفاده از ظرفیت اقتصاد مقاومتی
فرماندار شهرستان نهاوند نیز در این زمینه اظهار داشت: سرمایه‌گذاری و ایجاد صنایع تبدیلی کشاورزی می‌تواند تحول بسیار بزرگی در اشتغال‌زایی و توسعه کشاورزی نهاوند و بخصوص فرآوری داروهای گیاهی به جای خام فروشی داشته باشد که این کار مستلزم سرمایه‌گذاری کلان دولت با همکاری بخش خصوصی است.
کریم حمیدوند افزود: در حال حاضر که امکان سرمایه‌گذاری کلان وجود ندارد راهکار دولت و مسئولان شهرستانی حمایت از صنایع کوچک‌تر با ظرفیت اقتصاد مقاومتی است که می‌توان با استفاده از آورده متقاضیان و پرداخت وام‌هایی به جوانان بیکار دانشگاهی در رشته‌های کشاورزی و منابع طبیعی که مایل به ایجاد اشتغال و تولید گیاهان دارویی هستند زمینه کسب‌وکار و رونق تولید این گیاهان را فراهم کرد.
وی گفت: تاکنون تعدادی از جوانان و کشاورزان روستایی در نقاط مختلف و بخصوص کوهستانی نهاوند با همین روش اقتصاد مقاومتی و با کمک دولت و سایر ارگان و نهادها اقدام به تولید گیاهان دارویی کرده‌اند که نمونه‌های آن در روستاهای «تاز ناب» و بعضی از بخش‌های نهاوند با کاشت گل‌گاوزبان و موسیر دیده می‌شود.
فرماندار نهاوند بیان کرد: کشت گیاهان دارویی ظرفیتی برای ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار، افزایش تولیدات ملی و صیانت از منابع طبیعی است که با توجه به پتانسیل مناسب در نهاوند با برنامه‌ریزی درست می‌توان این شهرستان را به قطب تحقیق، تولید و صادرات گیاهان دارویی در کشور تبدیل کرد.
صنایع تبدیلی گیاهان دارویی در نهاوند ایجاد شود
کاظم خیشوند که یکی از تولیدکنندگان و فروشنده‌های داروهای گیاهی در نهاوند با بیش از 20 سال سابقه در مورد شرایط تولید و مشکلات حرفه کاری خود می‌گوید: به خوبی ارزش و اهمیت کاشت و تولید گیاهان دارویی را می‌دانم و اشتغال خوبی برای خانواده و تعدادی از زنان و مردان و جوانان نهاوندی در روستای رزینی ایجاد کرده‌ام اما مشکلات اندکی نیز وجود دارد.
وی افزود: شهرستان نهاوند در زمینه تولید گیاهان دارویی می‌تواند به عنوان برندی ملی و جهانی تبدیل شود اگر تلاش همگانی و سرمایه‌گذاری خوب با حمایت دولت و بخش خصوصی باشد به طوری که به تنهایی در روستای رزینی در بخش محروم خزل مزرعه‌ای به مساحت 15 هکتار دارم.
این تولیدکننده گیاهان دارویی عنوان کرد: 10 گونه گیاه دارویی با قابلیت صادراتی را در دست تولید داریم و زمینه اشتغال برای 90 تا 160 نفر فراهم شده است که مهمترین محصولات کشت شده در این مزرعه شامل سنبل‌الطیب، کاسنی، کنگر فرنگی، کالاندولا، ملیس، گشنیز و گل‌گاوزبان است که هرکدام از این گیاهان دارویی در درمان بیماری‌های قند خون، دفع سنگ صفرا، اعصاب و روان، کاهش کلسترول خون، درمان سوختگی و انواع زخم‌های پوستی نقش مهمی دارند.
وی بیان کرد: در بخش کشت گیاهان دارویی نیازمند حمایت دولت برای توسعه صادرات و پرداخت وام با سود کم به فارغ‌التحصیلان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و مهمتر از همه کمک وزارت بهداشت و درمان در جهت کاهش مصرف و عوارض داروهای شیمیایی هستیم و آمادگی بهره‌گیری از اقتصاد مقاومتی که سبب ایجاد اشتغال و ارزآوری برای کشور در جهت خودکفایی می‌شود را داریم.
خیشوند مهمترین مشکلات و موانع توسعه مزرعه تولید گیاهان دارویی را نبود صنایع تبدیلی و بسته‌بندی در نهاوند دانست و افزود: از دیگر مشلات عمده ما افزایش دستمزدها، هزینه سنگین بیمه و کرایه ماشین برای حمل محصول و کمبود نقدینگی خریداران محصول و کندی روند صادرات است که اگر مسئولان نگاه ویژه‌ای به کشت گیاهان دارویی داشته باشند، شاهد حل مشکل اشتغال‌زایی و توسعه و رشد نهاوند نیز خواهیم بود.
احمدعلی احمدوند یکی دیگر از تولیدکنندگان گیاه دارویی و پرمصرف گل‌گاوزبان است که در اثر حمله هوایی دشمن در سال 64 ز مجروح و دچار کاهش شنوایی شده است، گفت: برای رونق کشور دست از فعالیت نکشیده‌ام و برای مبارزه با دشمنان در سنگر تولید آماده‌ایم.
وی بیان کرد: یکی از مزیت‌های نسبی تولید گیاهان دارویی و با توجه به عشق و علاقه‌ای که به این کار دارم طراوت و نشاط و انگیزه این کار در کنار خانواده و مزرعه است که در یک هکتار زمین برای 20 نفر از اعضای خانواده و نوه‌هایم ایجاد اشتغال کردم.
احمدوند اظهار داشت: حدود یک هکتار از مزارع خود را به کشت گیاه دارویی گل‌گاوزبان اختصاص دادم و از کار کردن و تولید محصولی ارزشمند بسیار راضی هستم و به جوانان و کسانی که توانایی تولید محصولات باارزش زراعی را دارند توصیه می‌کنم به کشت گیاهان دارویی بپردازند.
وی افزود: به‌جز گل‌گاوزبان، گل بنفشه و گل همیشه‌بهار را که یکی از گیاهان دارویی پرمصرف در صنایع پزشکی است را به خاطر خواص درمانی بسیار زیادی که دارد در این مزرعه تولید می‌کنم.
این تولیدکننده گیاه دارویی گفت: گل همیشه‌بهار را به همراه گیاهان دارویی دیگر مانند گل‌گاوزبان، بنفشه و خیلی از گیاهان دارویی دیگر در فاصله‌ای که در باغ بین درختان بود کشت کردم و الان هم با کمک خانواده و چند کارگر اقدام به برداشت این محصولات می‌کنیم و سالانه نزدیک به 15 میلیون تومان درآمد داریم البته فرزندانم فقط در فصل برداشت کمک می‌کنند چون در بخش‌های دیگری شاغل هستند.
دکتر عینعلی نوابی یکی از پزشکان عمومی قدیمی و باتجربه شهرستان نهاوند اظهار داشت: در تجویز دارو برای بیماران همواره چند قلم داروی گیاهی وجود دارد و در سفرهایی که با بسیج جامعه پزشکی به روستاها دارم آنها را به مصرف داروی گیاهی مناسب و شناخته‌شده توصیه می‌کنم.
وی بیان کرد: گیاهان بخصوص در فصل بهار با دارا بودن انواع ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین‌های A و B و C و املاح معدنی منگنز، روی، گوگرد، ید و کلسیم خواص دارویی و تغذیه‌ای بسیاری دارند همچنین برخی دیگر از گیاهان خواص پاک‌سازی دستگاه گوارش، ضدعفونی‌کننده و پاک‌کننده مجاری تنفسی و ادراری، تصفیه خون، کم‌خونی و سوءتغذیه را دارند.
نوابی عنوان کرد: شهرستان نهاوند به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب محل مناسبی برای رشد و تولید گیاهان دارویی است که امیدواریم این فرهنگ گم‌شده مصرف داروهای گیاهی و گسترش یابد و روزبه‌روز مردم به طب سنتی و داروهای گیاهی اقبال بیشتری نشان دهند.
وی گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر ترس مردم از عوارض داروهای شیمیایی سبب تمایل آنها به مصرف داروهای گیاهی شده است با توجه به اینکه مصرف داروهای گیاهی عوارضی برای بدن ندارند یا نسبت به داروهای شیمیایی ضرر بسیار کمی برای بدن دارند بنابراین به‌عنوان یک پزشک قدیمی مردم را به استفاده از داروهای گیاهی توصیه می‌کنم.
محمد سیف که یکی از فروشندگان قدیمی نهاوند با اشاره به خام فروشی داروهای گیاهی در نهاوند افزود: بسیاری از داروهای گیاهی نیاز به فرآوری ندارند و با یک دستور از طرف پزشک می‌توان از آن استفاده کرد ولی بیشتر آنها با ایجاد یک فرآوری کوچک چند برابر ارزش قیمت پیدا می‌کنند.
وی اظهار داشت: اگر یک کارخانه فرآوری داروهای گیاهی در نهاوند وجود داشت علاوه بر ایجاد اشتغال مناسب و پایدار برای جوانان این شهر، از خام فروشی جلوگیری می‌شود و محصولات لازم در همین کارخانه تولید و به‌راحتی در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد.
این فروشنده گیاهان دارویی با بیان اینکه بارها در خبرهای کشوری و استانی شنیده می‌شود که بیش از 80 درصد گشنیز کشور در شهر نهاوند کشت می‌شود ولی متأسفانه این گشنیز خام به قیمت ناچیز به کشورهای همسایه چون پاکستان، امارات و هند فروخته می‌شود و بعد از فرآوری و تبدیل به محصولی دیگر مجدد با چند برابر قیمت و با برندی دیگر به ایران صادر می‌شود.
وی افزود: مردم بجای استفاده از نوشابه‌های گازدار و دیگر نوشیدنی‌های مضر بدن می‌توانند از یک دم‌نوش سنتی و آرام‌بخش مانند گل‌گاوزبان، بهار نارنج، عرق نعناع و صدها قلم داروی گیاهی دیگر استفاده کنند که خاصیت آرام بخشی و سبکی برای بدن دارند.
یف گفت: متأسفانه تعدادی از مردم و جوانان ما فرهنگ غنی و پربار کشور و علم و دانش دانشمندان بزرگ ایران را فراموش کردند و به پیروی از فرهنگ غرب که به دنبال تغییر سبک و سیاق زندگی و هویت ملی و مذهبی ما هستند، می‌پردازند و آنها با دور زدن ما و برای فروش محصولات خودشان کالاهایشان را در ایران ترویج می‌دهند در حالی که از طب سنتی و داروهای گیاهی ما استفاده می‌کنند.
گزارش از علی سهرابی
انتهای پیام/
