"پایان جنگ در افغانستان" دغدغه اصلی مستند "تنها میان طالبان" است/"آینده نامعلوم" در انتظار افغانستان
محسن اسلام زاده، مستندساز مشهد گفت: زمان پایان جنگ در افغانستان دغدغه اصلی مستند "تنها میان طالبان" است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، افغانستان کشور همسایه و هم‌مرز با استان خراسان است که اشتراکات فرهنگی متعددی با ما دارد. بیش از چند دهه است که این کشور درگیر جنگ داخلی بوده و ناامنی‌ها سبب مهاجرت شمار کثیری از مردم افغانستان به ایران شده است.
محسن اسلام‌زاده کارگردان و مستندساز جوان مشهدی است که خاطره تلخ حادثه شهادت دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف و جریان دنباله‌دار جنگ داخلی در افغانستان سبب شد برای پاسخ به سئوالات و دغدغه‌های بسیارش به تحقیق و مطالعه در این رابطه بپردازد و برای مشاهده حقیقت به این کشور سفر کند.
مستند «تنها میان طالبان» روایتی است بی‌واسطه از حضور مستندسازی ایرانی در میان طالبان و مناطق تحت سلطه آنان، تنها و بدون همراه؛ اسلام‌زداه تجربه تصویربرداری و کارگردانی مستندهایی دیگر نظیر مستند «اهل‌سنت ایران»، «به‌دنبال صلح» با موضوع بحران سوریه، «شیخ صباح» و «روز ناتمام من و فرمانده» درباره عشایر اهل‌سنت ضدداعش را نیز در کارنامه دارد. در همین راستا و در حاشیه اکران مستند «تنها میان طالبان» در مشهد، گفت‌وگویی با او ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: در ابتدای مستند گفته‌می‌شود که حادثه ترور و شهادت دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف و سئوالات متعدد درباره مسئله افغانستان دغدغه اصلی شما برای تهیه مستند «تنها میان طالبان» بوده است، به‌عنوان یک هنرمند مشهدی حضور مهاجران افغانستانی در خراسان تا چه حد در ساخت این اثر تاثیر داشته است؟ آیا پیش از سفر با مهاجران افغانستانی مقیم ایران ارتباط داشتید؟
اسلام‌زاده: ما مشهدی هستیم و شاید افغانستانی‌ها برای فردی که در غرب کشور مثل ایلام، تبریز و خوزستان زندگی می‌کند خیلی مأنوس نباشند اما من نه تنها با مردم افغان بلکه با مسئله افغانستان درگیر بودم، به‌طوری که پس از اتفاقاتی که در مزار شریف افتاد ما حضور طالبان را حس کردیم. همچنین ناامنی‌های مرزی که به‌خاطر عدم ثبات افغانستان به‌وجود می‌آمد، گاهی تا نزدیکی‌های مشهد احساس می‌شد.
اکنون می‌توانیم بگوییم 4 دهه جنگ در افغانستان است و باید دید چه اتفاقی افتاده که مهاجران افغانستانی تمایلی برای بازگشت به کشورش را ندارند. تمام این موارد در دغدغه‌های من درباره افغانستان دخیل بوده است.
تسنیم: مهم‌ترین سئوال و دغدغه شما که سبب شد برای یافتن پاسخ صحیح و مستندش، خطر این سفر و حضور در میان طالبان را به جان بخرید، چه بود؟
اسلام‌زاده: وقتی وارد مسئله افغانستان می‌شوید سرفصل‌های مهمی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آنها «پایان جنگ» است. این موضوع یک علامت سئوال بزرگ و سئوال اصلی من در مستند "تنها میان طالبان" بود، که جنگ در افغانستان چه زمانی به پایان می‌رسد.
مردم افغانستان از جنگ خسته شده‌اند. این جنگ 4 دهه به طول انجامیده و مشخص نیست، چه زمانی می‌خواهد پایان یابد، در این راستا به‌دنبال ریشه‌یابی این مسئله و یافتن مقالاتی از این دست بودم که بالاخره حضور آمریکایی‌ها، حضور طالبان و قدرت گرفتن روز افزون آنها و مشکلاتی که در حکومت افغانستان و لایه‌های پایین‌تر آن وجود دارد، به‌عنوان عواملی که سبب شده جنگ تاکنون تمام نشود، تا چه زمانی ادامه دارد؟
بسیاری از مهاجرین افغانستانی در سال 1383 به امید ساخت کشورشان به افغانستان بازگشتند اما مجدداً مهاجرت کردند، به عبارتی چرا فضای یأس در این کشور حاکم است و مردم آینده خود را در مهاجرت به کشورهای دیگر می‌بینند؟ تمام این مسائل زمینه‌ساز این سوال می‌شود که جنگ چه زمانی به اتمام می‌رسد و به‌دنبال بازیگران اصلی جریان جنگ در افغانستان باشیم که سووال اصلی مستند من است.
تسنیم: تا چه حد در یافتن پاسخ موفق بودید؟ نتایج و مشاهدات شما چقدر با تصوراتی که پیش از سفر از طالبان داشتید همخوانی داشت؟
اسلام‌زاده: به صورت جسته و گریخته افرادی که به طور مستقل تحقیقاتی درباره افغانستان و طالبان انجام داده بودند نیز به همین نتایج مستند "تنها میان طالبان" رسیده‌اند. شما هم اگر از فضای غبار آلود رسانه‌های غربی جدا شوید و در فضایی بی‌واسطه و براساس مقالات و تحقیقات، مسئله افغانستان را دنبال کنید به عقیده من به همین نتایج می‌رسید. نتیجه‌ای که من در پایان کار می‌گیرم باز هم یک معادله چند مجهولی است.
چرا که تمام طرف‌های موجود قدرتمند هستند و با قدرت پای حرف خود ایستاده‌اند. نمی‌توان گفت قدرت یک طرف از طرف مقابل بیشتر یا کمتر است بنابراین آینده‌ای نامعلوم در انتظار افغانستان است.
تسنیم: بازخورد و استقبال جشنواره‌های داخلی و خارجی از این مستند چگونه بوده‌است؟
اسلام‌زاده: در جشنواره‌های داخل کشور این فیلم سال گذشته در جشنواره سینما حقیقت جایزه بین المللی شهید آوینی را از آن خود کرد و کاندیدای دریافت جایزه بهترین متن بود و همچنین موفق به اخذ جایزه بین الملل جشنواره عمار شد.
پخش بین‌المللی فیلم چندماهی است که آغاز شده و در جشنواره‌ای در استرالیا پذیرفته شد. این مستند برای چندین جشنواره بین‌المللی دیگر نیز فرستاده شد که در مواردی رد شد و برای شرکت در برخی دیگر منتظر پاسخ هستیم. همچنین با چند شبکه تلویزیونی اروپایی در حال مذاکره هستیم که شاید فیلم توسط آنها خریداری شود.
انتهای پیام/
