حاج امینی: ساماندهی یا مناسب‌سازی بازی با کلمات است، نتیجه تخریب آثار است/آیت: هیچ متخصص فرهنگی در میان مجریان طرح وجود ندارد

خبرگزاری تسنیم: کار ساماندهی گلزارهای شهدا از سال 83 به تصویب هیأت وزیران رسید و در گلزارهای شهدای سراسر کشور اجرا شد. این ساماندهی در اکثر گلزارهای شهدا با یکسان‌سازی قبور و تخریب نمادهای مختلف سنتی در قطعات شهدا، شکل ظاهری آنان را دگرگون کرد و به دنبال این تغییرات، موج اعتراضات گسترده‌ای از جانب مردم و برخی مسئولین شکل گرفت. وقتی کار یکسان سازی به گلزار شهدای بهشت زهرا(س) به عنوان بزرگترین گلزار شهدای کشور رسید و به دنبال آن قطعه 44 یکسان سازی شد، موج اعتراضات بالا گرفت و کار برای مدتی متوقف شد. بعد از گذشت بیش از 10 سال از آن روزها، ساماندهی گلزار شهدای بهشت زهرا(س) مجددا در دستور کار مسئولین قرار گرفته است. این بار نیز مردم با یادآوری خاطرات تلخ گذشته دست به اعتراضات مختلفی زدند و برای آنکه اتفاقات ناخوشایند دیگر گلزارهای در بهشت زهرا(س) تکرار نشود، با اعتراضات خود خواهان رسیدگی مسئولین شده‌اند.

پرونده «همه چیز درباره ساماندهی گلزارهای شهدا» هم راوی حرف موافقان این طرح است و هم نقل کننده حرف مخالفان طرح. بعد از مطرح کردن نظرات کارشناسی مسئولین سازمان‌‌های مرتبط با حوزه دفاع مقدس با کارکرد فرهنگی و اعلام نقطه نظرات تشکل‌های بزرگ خانواده شهدا و ایثارگران به سراغ نظرات مخالفین طرح رفته‌ایم. خانواده‌های شهدا به دلیل آنچه بدقولی یا خلف وعده برخی مسئولان لقب می‌گیرد امروز بخش اصلی مخالفان طرح را تشکیل می‌دهند و عموم ایشان به دلیل اینکه برخلاف مسئولان دسترسی چندانی به رسانه‌ها ندارند، حرف‌هایشان ناشنیده باقی مانده است.

محمدهادی حاج امینی برادر شهید امیر حاج امینی و مهدی آیت دو تن از مخالفان فعال و پیگیر ماجرای ساماندهی گلزارهای شهدا هستند که در تمام این سال‌ها اقدامات قابل توجهی انجام داده‌اند، شاید گفتگو با ایشان بتواند در انتقال بخشی از دغدغه‌های خانواده‌های شهدا مفید فایده واقع شود. ایشان با شرکت در میزگرد تسنیم به تشریح نظرات خود در باب نقص‌ها و معایب بخش‌های مختلف طرح پرداختند و در مواردی در کنار انتقادات، پیشنهادات قابل توجه و تأملی طرح کردند. بخش اول میزگرد تسنیم با این دو فعال در زمینه طرح ساماندهی گلزار مطهر شهدا را در ادامه می‌خوانید:

* تسنیم: ابتدا خود را معرفی بفرمائید

حاج امینی:محمدهادی حاج امینی هستم. برادر شهید امیر حاج امینی. در عملیات بیت‌المقدس، در چهارم خرداد سال 61، در پل اروندرود به درجه جانبازی نائل شدم و حالا هم کارشناس حقوق هستم.

* تسنیم: موضوع ساماندهی گلزارهای شهدا چندین سال است مطرح است و هر از چند گاهی تغییراتی هم در اجرای آن اعمال می‌شود. یک بار عنوان یکسان سازی برای آن برشمرده می‌شود یک بار عنوان ساماندهی و جدیداً هم عنوان مناسب سازی تا بلکه معرف اقداماتی باشد که مسئولان بنا دارند اعمال کنند. همانطور که می‌دانید اجرای این طرح در گلزار شهدای بهشت زهرا(س) شکل جدی به خود گرفته است. ظاهرا شما جزء مخالفان اجرای این طرح هستید. تفسیر شما از این جریان چیست؟  البته مزار شهید شما در قطعه 29 است و بحث ساماندهی هنوز به قطعه 29 نرسیده است. ظاهراً هم قرار نیست آنجا اتفاقی بیفتد. اما می‌خواهیم نظر شما را به عنوان برادر یک شهید، آن هم شهیدی که برای مردم چهره شناخته شده‌ای دارد و عموماً او را می‌شناسند، بدانیم.

حاج امینی: برای ساماندهی باید یک تعریف کلی از آن داشته باشیم. منظور از ساماندهی چیست؟ مشکلی که الان در این مقوله داریم، با کلمات بازی کردن است. من می‌گویم ساماندهی که مدنظر اینها است به چه معنا است؟ می‌توانید این را به من بگویید؟

* تسنیم: تعاریف متعدد و متکثر است و به نظر می‌رسد اصل اختلاف همین جاست که هر کس قرائتی دارد. شما چه فکری می‌کنید؟

حاج امینی: به نظر من ساماندهی که این آقایان انجام می‌دهند از بین بردن تمام ارزش‌ها است. این ساماندهی نیست بلکه تخریب ارزش‌ها است. تخریب چیزهایی است که اثرگذار است. موضوع اثرگذار را وقتی از بین ببرید، فایده نخواهد داشت. همانند این است که بگوییم عالی‌قاپو قدیمی شده است وآن را با سنگ گرانیت شکل و شمایل دهیم و مدرنش کنیم. این نمی‌شود. ارزش عالی‌قاپو به همان شکل ظاهری است. اگر بخواهید شکل و شمایل جدید به آن بدهید، ویژگی و ارزش خود را از دست می‌دهد.

اینجا هم به این صورت است. یکی از نویسندگان نیویورک تایمز وقتی به گلزار شهدا می‌آید و شکل و شمایل آنجا را می‌بیند و در کشور خود عنوان می‌کند که: «اگر می‌خواهید با تحریم و فشار و این بحث‌ها روی ایران کار کنید،  فقط کافیست بروید و گلزار شهدا آنها را ببینید.» این یعنی چه؟ این اثرگذاری گلزار شهدا است. او وقتی دلبستگی مردم به شهدا و راهی که شهدا رفتند را می‌بیند، به این دریافت می‌رسد.

ساماندهی و مناسب‌سازی بازی با کلمات است، قصد تخریب آثار را دارند

نقل به مضمون شده که رهبری تأکید فرموده‌اند که «همین شکل ظاهری گلزار شهدا باید حفظ شود.» من فکر می‌کنم این یعنی اینکه این ارزش دارد و باید حفظ شود. اگر می‌گوییم ساماندهی یعنی قسمت‌هایی که خرابی ایجاد شده است را بازسازی و مرمت کنند. نوع سنگ‌هایی و طرح‌هایی که برای مزار شهدا استفاده شده، هر کدام یک نوع حرف دارد. نمی‌توان برای همه سنگ یکدست سیاه بگذاریم و این تنوع و حس مردمی و ارزشی را از بین ببریم.

طبق نظر دیوان عدالت اداری هر حرکتی در گلزار شهدا باید با رضایت خانواده شهدا باشد

من فکر می‌کنم ساماندهی یا مناسب‌سازی و... اساساً فرقی ندارد و همه آن‌ها بازی با کلمات است و اشتباه است. این‌ها با لفظ ساماندهی و مناسب‌سازی قصد تخریب این آثار را دارند. من به شدت با این قضیه مخالف هستم. ضمن این که طبق نظری که در دیوان عدالت اداری دیدم، هر حرکتی در گلزار شهدای بهشت زهرا(س) باید با رضایت خانواده شهدا باشد. اینجا بحث قانونی مطرح می‌شود. اگر پدر و مادر شهید در قید حیات باشند این دو نفر باید رضایت داشته باشند. اگر در قید حیات نباشند قانوناً ورثه که برادر و خواهر و فرزندان می‌شوند، باید رضایت دهند. اگر ما تابع قانون هستیم، پس چرا این چنین و بدون نظر گرفتن از خانواده‌ها حرکت می‌کنند؟ رای دیوان عدالت اداری چیزی نیست که بشود شوخی و سخره گرفت. اگر انجام نشود قطعاً مجازات انفصال از خدمت را به دنبال دارد.

منتها لازمه‌اش این است که اشخاص اعلام کنند، رأیی که صادر کردید اجرایی نشده است و برای آن مسئولین انفصال از خدمت زده ‌شود. وقتی قانون را دارید چه لزومی دارد اقدام دیگری انجام دهید؟ رای دیوان عدالت اداری بالاترین درجه است و می‌تواند قانون و بخش‌نامه و هر چیزی که هست را لغو کند.

* تسنیم: رای دیوان عدالت اداری این بوده که برای ادامه اجرای طرح ساماندهی، رضایت خانواده‌ها گرفته شود. مسئولان هم اعلام کرده‌اند که این کار را انجام داده‌اند، یعنی شما می‌گویید که از خانواده‌ها رضایت نامه گرفته نمی‌شود؟

حاج امینی: خیر؛ ضمن اینکه نحوه گرفتن این رضایت‌نامه‌ها هم بحث دارد. آیا اگر از حاج امینی رضایت گرفته شود و کل قطعه 29 را تخریب کنند قانونی است؟ رضایت شخص حاج امینی برای مزار برادر خودش است، این رضایت برای مزار کناری و کل قطعه نیست. رضایتی که می‌گیرند تنها درباره آن قضیه می‌تواند اثرگذار باشد. اگر غیر از این باشد تقلب و فریب و تخلف قانونی است.

* تسنیم: بدیهی است که یکسری از وراث رضایت دادند و یکسری رضایت ندادند.

حاج امینی: بروند روی مزار کسانی که رضایت دادند کار کنند. من بحثی ندارم.

* تسنیم: یعنی معتقدید اگر کسی این رضایت نامه‌ها را امضا کند، دیگر مشکلی نیست.

حاج امینی: از نظر من این هم مشکل دارد. رضایت‌نامه در این قضیه اصلاً واقعیت دارد یا ندارد؟ ضمن این که خود کسانی که رضایت دادند شاید به ماهیت قضیه و عمق اشکالی که پیش می‌آید، ممکن است توجه نداشته باشند. افراد جامعه مختلف هستند. یکسری ممکن است نسبت به برخی مسائل قدری بی‌تفاوت باشند و زیاد در موضوعات عمیق نشوند و به همان بعد ظاهری اکتفا کنند. یکسری هم نگاه خاص دارند و مطالب را کارشناسی می‌کنند. به واقع درست به مطلب نگاه می‌کنند و موضع‌گیری بیجا ندارند. وابستگی و دلبستگی به جناح و گروه خاصی هم ندارند. اما دغدغه دارند و درباره تحفظ از باورها و اعتقاداتشان ملاحظه دارند.

واقعیت را نگاه کردن مورد بحث است. یک عده هم سر عناد دارند و دوست دارند داستان درست کنند. این سه طیف وجود دارد. اجتناب‌ناپذیر است. این که از آقای حاج امینی رضایت بگیرید و او هم بگوید خداوند اجرتان دهد که می‌خواهید کار خیر کنید من هم امضا می‌کنم که ملاک نیست. این که آن‌ها چه می‌گویند و از حاج امینی رضایت می‌گیرند، خیلی مهم است.

باید از کل آن خانواده شهید و ورثه رضایت گرفته شود

درباره خانواده خود ما رضایت محمد هادی حاج امینی به شخصه قابلیت اجرایی ندارد چرا که او تنها نیست و دو برادر دیگر هم دارد. عین این می‌ماند که مثلاً من جزو ورثه هستم و حرکتی را می‌کنم و نسبت به ماترک کاری را انجام می‌دهم و ملکی را می‌فروشم و برادرهایم با این فروش مخالفت می‌کنند، آن موقع تمام کار من باطل است. اگر قرار است رضایت گرفته شود باید از کل آن خانواده رضایت گرفته شود. اینها این کار رانمی کنند. می آیند از یک نفر رضایت می‌گیرند و این را اصطلاحا پیراهن عثمان می‌کنند و می‌گویند ما رضایت هم گرفتیم. این دروغ است. صریحاً می‌گویم این دروغ است. صحبت این گونه فایده ندارد باید سند رسمی و شفاف ارائه کنند. عددها و اسناد دروغ نمی‌گویند.

بخشی از رفتار مسئولان باعث اختلاف میان خانواده‌ها شد

* تسنیم: یعنی شما می‌گویید اگر از دو برادر شهید، یکی رضایت به ساماندهی داده باشد و رضایت نامه را امضا کرده باشد اما دیگری رضایت نداده باشد، قانوناً محل اشکال است و جای شکایت وجود دارد؟

حاج امینی: بله، این حق همه اعضای خانواده است. اصلاً وقتی ممکن است این اتفاق رخ ‌دهد، چرا یک مرجعی بابی را برای اختلاف در خانواده ایجاد کند؟ بخشی از رفتار این افراد باعث اختلاف افکنی میان خانواده‌ها هم می‌شود. برای مثال وقتی قرار است یک نفر با برادر خود سر این قضیه مشکل پیدا کند، به نظر شما منطق حکم می‌کند که آن مرجع، این را بگوید که شما حرکت کنید و ما هوای شما را داریم؟ از نظر اخلاقی و شرعی چنین کاری درست است؟

هدف خیلی مهم است. آیا واقعاً ساماندهی، حفظ ارزش‌ها است یا تخریب آن‌ها است؟ این باید ابتدا این موضوع مشخص شود. ما هنوز در این قضیه گیر هستیم. قسمت‌هایی که کار ساماندهی یا یکسان سازی را در آن اجرایی کردند را ببینید. روح آن قضیه و مطلب از بین رفته است. ما آن روح و ارزش را می‌خواهیم که حفظ شود. مثلا افرادی که با کاروان راهیان نور به مناطق جنگی می‌روند، در تلویزیون یک چیزی را می‌بینند، اما وقتی به آنجا می‌روند و آن فضا را می‌بینند تاثیرگذاری‌اش در یک تراز دیگری است. تاثیر در محیط قرار گرفتن را نمی‌توان نقض کرد. همه حرف ما همین حس و تاثیر است. هر چیزی که بخواهد و بتواند ارزش‌ها را و تاثیر ارزش‌ها را از ما بگیرد، غلط است و ما با آن مخالف هستیم.

* تسنیم: منظورتان این است که این مظاهر و نمودها یکسری معانی و ارزش‌ها را با خود حمل می‌کنند و اگر این مظاهر دستکاری شود باعث می‌شود، ارزش‌ها خدشه‌دار یا فراموش شده و یا غیرواقعی جلوه داده شود؟

حاج امینی: بله.

* تسنیم: برخی می‌گویند گلزار شهدا چه مشکلی برای جمهوری اسلامی ایجاد کرده بود که تغییر آرایش گلزار اولویت مسئولان شده است. آن‌ها به طور کامل مخالف اجرای طرح هستند و می‌گویند لابلای این همه مشکل بالا و پایین بودن گلزار شهدا چه مشکلی برای مملکت ایجاد کرده است که آقایان طرح دادند باید ساماندهی شود؟

حاج امینی: به نظر من مشکل ایجاد نکرده بود اما این‌ها دارند مشکل درست می‌کنند. ما در گلزار شهدا مشکلی نداشتیم.

* تسنیم: گویا مصوبه به سال‌های پایانی دولت آقای خاتمی مربوط می‌شود. چرا دولت‌ها مسئله‌شان این می‌شود که گلزارها باید تغییر داده شود؟

حاج امینی: چند مطلب وجود دارد. این کار هزینه عظیمی دربردارد. فلذا برای برخی درآمد زیادی به همراه دارد و همین افراد امروز حامیان اصلی پیش بری این طرح هستند. من فکر می‌کنم این قضیه مهندسی شده است و اگر می‌گویند این نیست، ثابت کنند. مهندسی شده است تا ارزش‌ها را از بین ببرند.

* تسنیم: یعنی معتقدید عمدی در کار است؟

اگر بگوییم ناآگاهانه است، کسی که چنین پروژه ای را را با ناآگاهی قبول می‌کند، مشکل دارد. اگر آگاهانه باشد هم که بدتر است. پس نمی‌توان توجیه کرد. اگر نااگاهانه باشد، وقتی هجمه مخالفت را می‌بیند، باید کمی تجدیدنظر کند. وقتی این اتفاق نمی‌افتد یعنی عمدی در کار است.

* تسنیم: برخی از آقایان می‌گویند مخالفت‌ها را دیدیم و حرف‌ها را شنیدیم و اکنون برای ما یک آگاهی نسبت به انتقادات و اعتراضات مردم شکل گرفته است و به همین دلیل رویکرد را تغییر داده‌اند و به جای یکسان سازی از عبارت مناسب سازی استفاده می‌کنند. مثلاً می‌گویند اگر جایی سنگ مزار یک شهید خراب است بنا بر این است که آن را ترمیم ‌کنیم نه این که کل قطعه را یکسان سازی و شبیه به هم کنیم. به این معترفند که تجربه یکسان‌سازی اشتباه بود و آنچه در یزد و قطعه شهدای گمنام رخ داد، را طرد می‌کنند. حالا با این وجود باز هم اگر مناسب‌سازی شود، خانواده شهدا نسبت به آن ملاحظه‌ای دارند؟

حاج امینی: به نظر من با کلمه مناسب‌سازی می‌خواهند همان کار را انجام دهند. باز هم همان داستان است.

هیچ خانواده شهیدی نگفته مشکل تردد دارم و بیایید درست کنید

* تسنیم: این سخن شما نشان می‌دهد که به سبب عملکرد سابق مسئولان نوعی بدگمانی نسبت به ایشان ایجاد شده و اعتمادی وجود ندارد که این بار درست عمل شود.

مادر خود من یک زمانی پایش ناراحت بود ولی باز هم به گلزار شهدا و سر مزار شهیدش می‌آمد. این آمدن از سر عشق است. کسی آمده چیزی در این باره به مسئولین بگوید؟ کسی به این مشکلات اعتراضی داشت؟ اگر مشکلی در رفت‌وآمد مادرم به مزار برادرم باشد، من خودم مزار را درست می‌کنم. آن عشقی که در دل مادر من و هزار مادر شهید دیگر هست، هیچ سختی را بار نمی‌بیند. هیچ کسی نگفته است من مشکل در تردد دارم و بیایید درست کنید. اگر یک نفر را پیدا کردید. مثلا می‌گویند برای جانبازان مناسب سازی شود. اولا که جانبازان تا سر قطعه هم با ویلچر می‌توانند بروند بعد هم اگر خیلی نیاز باشد همه بچه‌ها، جبهه‌ای و جانباز هستند و خودشان به یکدیگر کمک می‌کنند. او را بلند می‌کنند و می‌برند. اصلا این حرف‌ها نیست.

این پرونده باید بسته شود/ همه سنگ‌های جدید، آسیب دیده است

* تسنیم: پس شما معتقدید بی‌اعتمادی‌هایی نسبت به مسئولان پیش آمده و بسیاری از خانواده های شهدا معتقدند ممکن است در جریان این طرح لطمات جدی به محیط وارد شود و تغییر در این مظاهر و نمودها منجر به تغییر در ارزش‌ها هم بشود و دوم هم اینکه مخالف این شیوه رضایت گرفتن از خانواده‌ها هم هستید و می‌گویید باید تمام ورثه برای این تغییر رضایت بدهند و آن بعد از مطلع شدن از تمام ابعاد ماجرا؟

حاج امینی: بله. ببینید من به شخصه کلاً مخالف این اقدام هستم. اصلاً نیازی به رضایت گرفتن و این‌ها نیست. این پرونده باید بسته شود. با توجه به اینکه نیت های پلیدی در پشت این طرح فعلی وجود دارد. گیرم که رضایت من نوعی را گرفتند سنگ را تغییر دادند و نماد شهید را تغییر دادند، به مرور زمان این تغییرات باب می‌شود. ما باید از چیزی که باعث می‌شود به مرور زمان در ارزش‌ها تغییر ایجاد شود، جلوگیری کنیم.

خود مسئولین بگویند این پرونده ساماندهی را بستیم. همین الان هم که ببینید متوجه می‌شوید، کل سنگ‌هایی که جدید کار کرده‌اند آسیب دیده است. اما سنگ‌های سفید و روشن و متن‌های مختلف قدیمی مشکلی ندارد. هر کدام از این مزار شهدا یک حرف می‌زند. خود قاب و پرچمی که وجود دارد یک حرف می‌زند. هر کدام به نسبت خود مفهومی دارد و با این ساماندهی این مفهوم را می‌گیرید. این خطا است.

* تسنیم: آقای آیت! شما هم ابتدا خودتان را برای مخاطبانی که بعداً این گفت‌وگو را می‌خوانند، معرفی کنید و خوشحال می‌شویم چنانچه شما نیز مطالب مدنظرتان در این باره را بیان کنید.

آیت: مهدی آیت‌ثانی هستم؛ پژوهشگر و مستندساز. با بالاگرفتن اعتراضات خانواده معظم شهدای تهران نسبت به تخریب و تغییر شکل ظاهری قطعه24 گلزار شهدای تهران در ابتدای سال جاری، و ورود اشخاص حقیقی و حقوقی به موضوع در قالب مدافع و یا مخالف طرح، و متشنج شدن فضا، به درخواست و توصیه برخی دلسوزان و پیشکسوتان ایثارگر به عنوان پژوهشگر بی‌طرف به موضوع ورود کرده و ضمن رصد رفتارها و مواضع افراد، و جمع‌آوری مستندات طرح از آغاز تا کنون، گزارشی درباره سوابق، چگونگی پیشرفت و عواقب "عملکرد کارگروه ساماندهی گلزارهای شهدا"  به همراه راهکار کارشناسی با مشورت و معاونت کارشناسان بسیاری تنظیم و ارایه کردم که بخش‌هایی از آن به شرح زیر است:

این ماجرا از سال 1377 در یزد بعنوان اولین شهر و به اصرار امام جمعه وقت شهر یزد برای این که بنایی برای گلزار شهدا ساخته شود، آغاز شد. قبل از آن به صورت موردی در برخی از روستاها انجام شده بود که در آن جاها هم همانند یزد با اعتراض شدید خانواده‌ها طرح را اجرا کردند و گفتند که ما باید جایی بسازیم که در شأن شهدا باشد، به این علت که اشکالاتی در برخی گلزارها از قبیل نامناسب بودن وضعیت سنگ مزارها وجود داشت.  سال 77 کار شروع شد و در برخی از شهرها کار ادامه یافت و رسید به سال 1383 رسید.

هیچ خانواده شهید یا کارشناس فرهنگی در شورای مجریان طرح وجود ندارد

* تسنیم: خبر دارید چند گلزار تا آن موقع به این شکل تغییر کرد؟

آیت: تا سال 83 را اطلاع دقیقی ندارم اما سال 83 با مصوبه هیات وزیران کارگروه ساماندهی گلزارهای شهدا تصویب شد که با 17 عضو حقوقی عملا عهده‌دار پروژه یکسان سازی گلزارهای شهدا شد. این مصوبه چند نکته دارد. یک نکته این که در میان این 17 عضو حتی یک نماینده از ستاد کل نیروهای مسلح وجود نداشت. هیچ خانواده شهیدی در این کارگروه و این طراحی حضور نداشت. هیچ کارشناس فرهنگی در این جمع حضور نداشت و این تنها یک انتخاب دولتی بود. نمایندگان آب و گاز و برق، نماینده استانداری، نماینده برنامه و بودجه استان و دیگرانی که این 17 نفر را تشکیل میدادند، این افراد تصمیم می‌گرفتند که چه بشود و چه نشود. از ابتدا این ماجرا هیچ کارشناس فرهنگی نداشته است. هیچ خانواده شهیدی در این جمع حضور نداشته است.

نکته بسیار مهم در بند ششم یا نهم آن مصوبه نوشته شد که مبتنی بر "تبدیل گلزار شهدا به مکان تفریحی" بود! این تبدیل گلزار شهدا به مکان تفریحی نشان می دهد که از ابتدا هیچ کارشناس فرهنگی و خانواده شهیدی در این طراحی حضور نداشته. مانند خبط‌هایی که الان هم دارد انجام می‌شود، مثلا اخیرا در گلزار شهدای تهران مراسم تعزیه برگزار کردند در حالی که میتوانند در میادین شهر برگزار کنند و یحتمل بعدا می‌گویند ببینید چه اندازه استقبال شد؟ به همین امر تکیه می‌کنند تا بعدا بیایند و بگویند ما باید بیاییم در اینجاکارناوال راه بیندازیم و بازی‌های دسته‌جمعی برگزار کنیم. کار به جایی رسیده که مراسم آتش‌بازی در گلزار شهدا برگزار می‌شود. برخی اشخاص که بعضا بچه جنگ هم بودند حداقل 20-15 میلیون تومان برای این مراسم نورافشانی هزینه کردند. این نشان می‌دهد که این افراد درک صحیحی از ماهیت معنوی و آرمانی گلزار شهدا ندارند.

سال 1387 به علت انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، تغییراتی در چینش آن 17 عضو رخ می‌دهد. طبق آنچه خود نوشتند. نماینده برق از این 17 نفر حذف می‌شود. افراد دیگری نیز جایگزین می‌شوند اما تعداد اعضا همان 17 نفر باقی می‌ماند. و بقیه بندهای مصوبه همانطور باقی می‌ماند. در سال 1391 قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران در بنیاد شهید تدوین شد. خیلی جنجال داشته است. اواخر مجلس قبل و اوایل مجلس جدید دوبار اصلاح می‌شود. با این که اصلاح می‌شود آقای شهیدی محلاتی همچنان آن را قبول ندارد. بچه‌های شهدا هم می‌گویند دو مجلس این را اصلاح کرده‌اند، شما دیگر چه می‌گویید؟

سال 91 در ماده 11 این قانون، جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران اختصاص دادن آب و برق و گاز به گلزارهای شهدا در وظیفه قرار گرفت. عمر این قانون نیز تا پایان دی‌ماه 1395 است. تصویب آئین‌نامه اجرایی این ماجرا بند به مصوبه هیئت دولت موکول شده است. دی ماه 1393 آیین‌نامه مذکور در هیئت وزیران به امضا و تصویب وزیران دولت یازدهم رسید. ماده 5 این مصوبه بسیار پرابهام و سوال‌برانگیز است که باید به آن تصریح و دقت و توجه شود. تمام آن چه به عنوان تخریب و تغییر شکل گلزارهای شهدا در ادامه مصوبات پیشین دولتها و نیز آنچه اکنون در کشور انجام می‌پذیرد  ذیل این مصوبه است. بنیاد شهید طبق این مصوبه با شهرداری یا مسئول گلزار یا بهشت زهرا(س) همکاری می‌کند، پس بنابر این وضع عناوینی همانند مناسب‌سازی و یکسان‌سازی و بهسازی و ... الفاظی است که خودشان ساخته‌اند. این چیزی که این جا وجود دارد همان کارگروه ساماندهی گلزارهای شهدا است.

بند 5 این مصوبه، به نظر من بند بسیار عجیب و خطرناکی‌ست که می‌گوید: «هر گونه جابجایی قبور و دفن افراد غیر شهید یا تغییر کاربری و اجرای هر گونه طرح ساماندهی در قطعات و حریم گلزار شهدا با موافقت بنیاد امکان‌پذیر است.» این یعنی خودشان به خود اجازه می‌دهند این اقدامات مذکور انجام گیرد. در حالی که خلاف شرع و قانون است که بدون اجازه و رضایت خانواده شهدا و بدون اجازه حاکم شرع و حضور نماینده دادستان،  مزاری نبش شود و جای آن را عوض کنند. اما دولت هیأت وزیران دولت یازدهم خودبنیادانه برای خود این حق را به بنیاد شهید داده است.

درون مزار یک شهید، دو متوفی دفن کرده‌اند/ تنها چیزی که می‌توانند بگویند این است که این مزار، یادبود بوده است

در خصوص «دفن افراد غیر شهید»، حتی مورد داریم که اخیرا در بهشت زهرا(س) هتک حرمت صورت گرفته و درون مزار یک شهید، دو متوفی دفن کرده‌اند! آن هم وقتی هنوز 30 سال شرعی نشده است. بنیاد برای این فاجعه جوابی ندارد. تنها چیزی که می‌توانند بگویند این است که در این مزار پیکر شهید نبوده و تنها یادبود بوده است. در غیر این صورت، هیچ توجیهی ندارد.

تغییر کاربری هم به معنای این است که جایگزین می‌تواند "هر چیزی غیر از مزار شهید" باشد. از ساختن باغ پرندگان و زمین فوتبال گرفته تا سالن اجتماعات، این بند فاقد تفسیر است. استفسار این بند بر عهده چه کسی‌ است؟ این را دولت برای خود مصوب کرده است. یکی بیاید این را مشخص کند که تفسیر هیأت دولت از جابجایی قبور چیست که این را امضا کرده است؟ دفن افراد غیر شهید یعنی چه؟

افراد غیر شهید منظور جانباز پایین‌تر از 75 درصد است؟ چون جانبازان بالای 75 درصد جانباز شهید محسوب می‌شوند. این «تغییر کاربری» در مصوبه سال 83 نیز عنوان شده بود: «تبدیل گلزار شهدا به مکان اجتماعات و تفریحی و...» مسئله مهمی است. در ادامه بند 6 هم می‌گوید «بنیاد موظف است نسبت به ساخت و ساماندهی گلزارها و یادمان‌های شهدا اقدام نماید».

سومین بحث من درباره این مصوبه به بند هشتم مربوط می‌شود. آن 17 عضو کارگروه شده‌اند 8 نفر. یک عده تبدیل شدند مثلاً نماینده آب و برق، نماینده وزارت نیرو عنوان گرفت. دوباره سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی احیا شد و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان نیز در این کارگروه قرار گرفته است و نماینده ستاد کل نیروهای مسلح و نماینده بنیاد حفظ آثار وجود نداشتند که در این جا تعریف شدند.

آن نقدی که از اساس به مصوبه 83 و 87 و 93 هیئت دولت وارد است، این است که گلزار شهدا یک محیط عمیقا فرهنگی است و این را همه قبول دارند. بخشی از جامعه هم با آن درگیر هستند. نکته این جا است که این 8 نفری که در کارگروه وجود دارند، هیچ کدام غیر از نماینده بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و حتی نماینده نیروهای مسلح می‌تواند لزوماً تخصص فرهنگی نداشته باشند.

سوال من این است که چطور می‌شود یک لوله‌کش که گاز یا آب می‌کشد و یک کابل‌کش که برق‌کشی می‌کند یا معاون عمرانی استاندار که می‌تواند در عمر خود تا کنون یک کتاب هم نخوانده باشد که عموماً هم غیر از کتاب‌های عمران نخواندند و یا مدیر کل بنیاد شهید که یک روز آقای دهقان و روز دیگر آقای زریبافان و الان آقای شهیدی محلاتی است و همه این مدیران میهمان چندساله و موقتی هستند، چطور می‌توانند در مورد یک محیط فرهنگی حق رای داشته باشند؟ اصلا چرا باید داشته باشند؟ مگر ایشان کارشناس فرهنگ اند؟ در این کارگروه هیچ کارشناس فرهنگی نیست. هیچ خانواده شهیدی نیست. حقی که از خانواده شهدا دریغ شده است این است که خانواده شهدا اگر هیأت امنا ندارند، حداقل یک مجمع عمومی داشته باشند.

حاج امینی: من با این بخش مخالف هستم و دلیلم را هم می‌گویم.

آیت: من خودم هم حرف دارم که چرا نباید هیئت مدیره داشته باشد.

حاج امینی: نه، با این مخالفم که مجمعی از خانواده شهدا وجود داشته باشد. بنده خدایی می‌گفت تصمیم گیری در خصوص گلزارها را واگذار کنیم  به ستاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برویم. حالا اگر این فرد آنجا برود و با آن‌ها لینک و همسو شوند و دقیقا حوادث همین ایام تکرار شود، می‌گویند خودتان خواستید. در آن قضیه هم ممکن است افراد را به گونه‌ای بچینند که مابقی قبول نداشته باشند. این کار، هیأت امنا بردار نیست. هر خانواده به اندازه خود تصمیم‌گیر است، و کار شورایی و مجمعی پیش نمی‌رود.

ادامه دارد...

سایر مطالب پرونده ویژه «همه‌چیز درباره ساماندهی گلزارهای شهدا‌»:

1- قبور شهدا؛ روحِ «میراثِ تزیینِ مردمی‌شده دفاع مقدس» در دست تغییر دولت‌ها؟

2- سیدمحمد جوزی: بیایند، صاف کنند و سنگ‌فرش کنند که نشد بازسازی/سنگ مزار و ویترین‌ها دست نخورد/نظر خبرنگار فرانسوی درباره گلزار شهدا

3- سیدمحمد جوزی: اعتراضات اخیر بوی منافع صنفی می‌دهد/روایت‌‌هایی از غربت مزار جهان آرا تا شهید بدون سنگ قبر

4- حمایت چهره‌های فرهنگی از اعتراض حجت الاسلام پژمانفر نسبت به روند ساماندهی گلزار شهدا

5- سردار باقرزاده: بازسازی‌ها به سوابق تاریخی آسیب زد/ رئیس بنیاد شهید رودررو برای خانواده شهدا توضیح دهد

6- جعفر طهماسبی: خبط و جفاکاری در گلزار شهدای شهرها وجود دارد / بهسازی و مناسب‌سازی شود، نه یکسان‌سازی

7- حسین عامریان: نگرانیم، نان برخی در تحریک خانواده شهدا باشد/خاطره خوبی از یکسان‌سازی نداریم

8- اسماعیلی: اشتباه ساماندهی گلزارهای شهدا در پیچیدن یک نسخه برای همه جاست

9- سردار کارگر: مسئله ساماندهی گلزار شهدا در شورای عالی ترویج جهاد و شهادت طرح شود

10-سردار ادیبی: طبق قانون، ساماندهی گلزار شهدا منوط به رضایت تک تک خانواده‌هاست

11- سردار یعقوب سلیمانی: نحوه ساماندهی گلزار شهدای تهران، وضعیت فعلی آن را تحت الشعاع قرار ندهد

انتهای پیام/