"آفرودسواری" محدود می‌شود؟
«لوت»گرم‌ترین نقطه زمین، هر سال میزبان گردشگران بسیاری است، اما برخی تورهای گردشگری غیرقانونی با رعایت نکردن استانداردها یا با برگزار کردن "آفرود" در حریم لوت، نه‌تنها در دراز مدت ظرفیت‌های گردشگری لوت را توسعه نمی‌دهند، بلکه به تهدیدی تبدیل شدند.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با ثبت جهانی کویر لوت، گردشگران این منطقه رشد چمشگیری داشت. در این میان حفاظت از حریم کویر لوت به دغدغه‌ای مهم تبدیل شد، تا جائیکه زهرا احمدی‌پور - معاون ردیس جمهور در نامه اخیر خود به استاندارهای 3 استان درگیر درباره حفاظت از حریم بیابان لوت هشدار داد، در این گزارش سعی شد تهدیدات حریم کویر لوت و راهکارهای مبارزه با آن بررسی شود.
آفرودی‌ها تهدیدی برای حریم کویر لوت/ ساماندهی تورهای گردشگری برای صیانت از محدوده لوت
در این رابطه معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اخیرا در نامه‌ای به استاندارهای 3 استان خراسان جنوبی، کرمان و سیستان بلوچستان درباره حفاظت از حریم بیابان لوت هشدار و خواستار توجه به ضوابط حریم این اثر طبیعی شد.
در این نامه حدود عرصه و حریم بیابان لوت در استان خراسان جنوبی شهرستان نهبدان، بخش مرکزی، دهستان نه و روستاهای دهسلم، چاه داشی و حیدرآباد، عرصه حریم بیابان لوت در استان کرمان بخش شهداد، دهستان تکاب، روستاهای شفیع آباد و ده‌سیف و عرصه محدوده حریم بیابان لوت در استان سیستان و بلوچستان را شهرستان زاهدان، بخش نصرت‌آباد، دهستان نصرت‌آباد و روستای گراغه عنوان شد.
همچنین حسن رمضانی - مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان جنوبی در گفت‌وگو با میراث آریا، گفت: «بعد از جهانی شدن کویر لوت، تعداد گردشگران این کویر بویژه تورهای گردشگری و آفرود افزایش پیدا کرد. این تورها متاسفانه با رعایت نکردن استاندارها می‌توانند به کلوت‌ها، تپه‌های شنی و... سایر بخش‌های کویر لوت آسیب بزنند، در نتیجه این نیاز احساس می‌شود که در کویر، جاهایی برای این قبیل ورزش‌ها و فعالیت‌ها در نظر گرفته شود، تا به حریم کویر لوت آسیبی وارد نشود.»
انجام هرگونه فعالیت معدنی جدید در کویر لوت با هماهنگی میراث فرهنگی
وی افزود: «علاوه بر جاذبه‌های گردشگری، کویر لوت منایع و ذخایر زیرزمینی نیز دارد، با توجه به اینکه کویر لوت به 3 استان نسبتا محروم متصل است، باید راهکاری اندیشید که فعالیت‌های معدنی جدید در این ناحیه با هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باشد.»
رمضانی گفت: «بعد از ثبت جهانی این کویر، جلسات زیادی با اداره‌کل ورزش و جوانان استان داشتیم تا تورهای گردشگری کویر لوت ساماندهی شود، از طرفی با سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی نیز جلساتی داشتیم که در آن‌ها تأکید شد که اگر قرار است فعالیت جدید معدنی در این ناحیه انجام شود حتما با هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باشد.»
وی افزود: «باید دقت داشت، علاوه بر اینکه از ظرفیت گردشگران نهایت استفاده را برد، تمهیدی اندیشید که گرشگران به حریم کویر لوت آسیب نرسانند.»
لزوم جلوگیری از تورهای غیر مجاز کویرگردی و آفرود در حریم کویر لوت
محمد جهانشاهی معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان و مدیر پایگاه ثبت جهانی بیابان لوت در منطقه شهداد درباره نامه معاون رئیس جمهوری مبنی بر حفاظت از حریم بیابان لوت گفت: «با توجه به رشد صنعت گردشگری در کشور و به دنبال آن در استان کرمان، و با توجه به راهبردهای گردشگری استان، حوزه اکوتوریسم با محوریت بیابان‌گردی یکی از بحث‌های اصلی بود و تلاش زیادی انجام شد که از ظرفیت‌های اکوتوریست در راستای توسعه گردشگری در استان استفاده شود.»
وی مشارکت دادن مردم در توسعه اقامت‌های بوم‌گردی را یکی از اقدامات انجام شده در بحث توسعه زیرساخت‌ها اعلام کرد و گفت: «در کنار این برنامه‌های توسعه‌ای، یک‌سری برنامه‌های کنترلی و نظارتی نیز داشتیم. بعد از اینکه ثبت جهانی کویر لوت اتفاق افتاد، براساس ضوابط منطقه را پایش و مدیریت کردیم، و سعی شد کارهای توسعه‌ای به حفاظت حریم کویر لوت خدشه‌ای وارد نکند. با مدیریت در حوزه گردشگری باید از تورهای غیرمجاز طبیعت‌گردی، آفرود و... برنامه‌هایی که در چارچوب ضوابط نبودند و در عرصه کویر لوت، برگزار می‌شدند جلوگیری به عمل می‌آمد.»
جهانشاهی ادامه داد: «از طرفی این تورها از درگاه‌های مختلفی وارد می‌شدند و هماهنگی‌های لازم وجود نداشت و می‌توانست برای حریم کویر لوت مخاطره ایجاد کند. به عنوان مثال نبرد آفرود از یکی از ورودی‌های شمال غربی لوت که جز منایع تغذیه‌ای آب محسوب می‌شد، اعتراضات زیادی از سوی دوستداران طبیعت را در پی داشت، با جلساتی که داشتیم تلاش کردیم که همه بپذیرند سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نهاد متولی در این زمینه است، و محدوده کویر لوت باید تحت نظارت این سازمان باشد.»
ساماندهی فعالیت‌های گردشگری با ابلاغ آئین‌نامه تورهای طبیعت‌گردی و بیایان‌گردی
وی افزود: «خوشبختانه با نامه دکتر زهرا احمدی‌پور بر این مسئله بیشتر تأکید شد. بعد از این نامه جلساتی با نهادهای مختلف داشتیم، و اکنون تقریبا همه برنامه‌های هوایی و زمینی در این محدوده از کانال میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و پایگاه ثبت جهانی بیابان لوت در منطقه شهداد کنترل می‌شود. بعلاوه به دنبال این هستیم بحث راننده تورها را ساماندهی کنیم تا راننده‌های متخصص این کار را انجام دهند، از طرفی ورود تورهای بدون راهنمای متخصص به این ناحیه ممنوع است.»
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان گفت: «آئین‌نامه تورهای طبیعت‌گردی و بیایان‌گردی در معاون گردشگری کشور در حال تدوین است و پس از ابلاغ این آئین‌نامه بسیاری از امور ساماندهی می‌شود. ما سعی کردیم برنامه‌های سنگین طبیعت گردی و کویرگردی را به بخش‌های جنوبی استان هدایت کنیم تا این برنامه‌ها در خارج از عرصه و حریم بیابان لوت انجام شوند.»
مجید کلانوری معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان نیز در این‌باره گفت: «همه تورهایی که در این استان برگزار می‌شود با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این استان بود، در نتیجه سعی شد استاندارها رعایت شود تا به حریم کویر لوت آسیبی وارد نشود.»
وی تأسیس کمپینگ گردشگری در نصرت‌آباد را از جمله برنامه‌های اداره‌کل سامان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرد و گفت: «ما قصد داریم با ایجاد این کمپینگ، گردشگران کویر را ساماندهی کنیم. تاکنون 2 میلیارد تومان اعتبار از منابع استانی برای راه‌اندازی این کمپینگ جذب شده است، تصمیم داریم در صورت امکان از کاروان‌سرای قدیمی نصرت‌آباد استفاده کنیم و این اعتبار را برای ایجاد کمپینگ در این کاروانسرا هدایت کنیم.»
کلانوری ادامه داد: «همه تورهای گردشگری این استان بویژه تورهای گردشگری کویر لوت هدفمند است و مسیر از پیش تعیین شده‌ای، برای گردشگران این کویر با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نظر گرفته شده است، البته عده‌ای گردشگر از استان‌های خراسان جنوبی و کرمان وارد استان سیستان و بلوچستان می‌شوند، در نتیجه معتقدم اگر مرزهای استان‌ها مشخص باشد، می‌توان مشکلات را بهتر ساماندهی کرد.»
برانگیخته شدن حساسیت دستگاه‌های اجرایی استان درباره حفاظت از حریم کویر لوت با نامه معاون رئیس جمهوری
وی افزود: «وقتی ضوابط مربوط به حریم کویر لوت و جرایم مربوط به تخلفات یا سهل‌انگاری در این حریم از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به صورت مشخص و به استان‌ها ابلاغ شود، راحتتر می‌توان مسئله را ساماندهی کرد.»
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان ادامه داد: «در حال حاضر تعامل خوبی بین اداره کل محیط‌زیست، استانداری و سایر نهادهای مرتبط با اداره‌کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری وجود دارد، و امیدواریم این تعامل بیشتر شود.»
همچنین مجتبی میرحسینی - معاون گردشگری استان سیستان و بلوچستان نیز در این‌باره گفت: «تاکنون همه تورها و برنامه‌های گردشگری این استان با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بود و مخاطره خاصی در این استان در محدود کویر لوت نداشتیم، اما با این نامه حساسیت دستگاه‌های اجرایی استان درباره حفاظت از حریم کویر لوت بیشتر برانگیخته می‌شود و هماهنگی بهتری بین این دستگاه‌ها با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را شاهد خواهیم بود.»
چرا گرم‌ترین نقطه جهان نیازمند حفاظت است
کویر لوت با مساحتی حدود 175 هزار کیلومتر، در شمال شرقی استان کرمان و میان 3 استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان، حدود 10 درصد وسعت کشور را دربر گرفته است. منطقه‌ای که تاکنون 3هزار اثر تاریخی از جمله درفش 5هزارساله شهداد یعنی قدیمی‌ترین درفش جهان در آن کشف شده است. لوت را به عنوان گرم‌ترین نقطه زمین می‌شناسند تا آن‌جا که در سال 2055 با دمای 70،7 درجه سانتی‌گراد، رکورد گرم‌ترین دما در همه زمین را ثبت کرد.
گرم‌ترین نقطه زمین هر سال میزبان گردشگران بسیاری است، اما تعدادی از تورهای گردشگری غیرقانونی با رعایت نکردن ملزومات و استانداردها یا با برگزار کردن مسابقات آفرود در حریم کویر لوت، نه‌تنها در دراز مدت ظرفیت‌های گردشگری در این منطقه را توسعه نمی‌دهند، بلکه می‌توانند تهدیدی برای حریم لوت باشند. تهدیدی که می‌تواند بسیاری از منابع و ظرفیت‌هایی را از بین ببرد که به راحتی قابل بازگشت نیستند. امروز لوت با نگرانی چشم‌انتظار گردشگرانی است که می‌توانند مثل تیغ 2 لبه باشند.
انتهای پیام/