دانه‌های طلایی گندم شیرینی سمنوی ۵۰۰ ساله شهرضا
نهمین جشنواره پخت سمنوی سنتی شهرضا با بیش از ۵۰۰ سال قدمت همزمان با ۱۷ ربیع‌الاول، ولادت پیامبر اکرم(ص) در شهرضا برگزار می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرضا، رسم پخت سمنوی سنتی در شهرضا نسل به نسل منتقل شده، رسمی که بهانه‌ای برای جمع شدن خانواده‌ها دور هم است.
پخت سمنوی سنتی در این شهرستان با قدمت بیش از 500 سال همراه و همدل با مردم شده و با همان آداب و رسوم گذشتگان در پاتیل مسی و با چوب و هیزم و فقط به نیت نذر پنج تن آل عبا و حضرت فاطمه زهرا (س) انجام می‌شود.
برای پخت سمنو از مراحل آغازین آن تا زمانی که پخته شود می توان عشق و علاقه به خاندان اهل بیت(ع) و حضرت فاطمه(س) را مشاهده کرد زیرا این نذری است برای رفع گرفتاری، برآورده شدن حاجات و غذایی است که در میان خانواده‌های این دیار کهن دارای جایگاه و تقدس خاصی است.
این غذای مقوی، تنها غذایی است که از آب و آرد تهیه می‌شود و درآن هیچ ماده افزودنی دیگر مانند نمک و شکر اضافه نمی‌شود؛ شیرینی و حلاوت این غذای سنتی به خاطر دانه‌های طلایی گندم است که جوانه زده، آرد می‌شود و به «آرد سوهان» معروف است.
سبوس موجود در گندم، مقوی بودن این غذا را اثبات و سرخ کردن آرد آن، رنگ قهوه‌ای را به سمنو می‌دهد و زیبائی‌اش را دوچندان می‌کند.
یکی از طباخان سمنو در باره این آیین در شهرضا به خبرگزاری تسنیم گفت: از زمانی که تصمیم به پخت سمنو می‌گیری و آیات قرآن و ادعیه مفاتیح الجنان را قرائت می‌کنی، می‌دانی که به آنچه می‌خواهی دست می‌یابی.
رحمت الله حسینی افزود: دانه‌های گندم که به دست مردمان این دیار در آب خیس می‌شود شروعی دوباره برای تلاش نو و جوانه زدن است. به گفته طباخان سمنو، استفاده از گندم با کیفیت، تاثیر زیادی در طعم و مزه سمنو دارد.
در مراسم سمنوپزان شهرضا، ابتدا پاتیل مسی در کوره کاهگلی قرار می‌گیرد و استاد سمنوپز با توجه به تجربه خود مقدار مشخصی آرد و آب را در پاتیل می‌ریزد و کار پخت را آغاز می‌کند.
سمنوپز با صبر و حوصله در کنار پاتیل می‌ماند و شروع به هم زدن سمنو می‌کند تا تمام آب داخل پاتیل بخار شود و محلولی خمیرگونه در پاتیل بماند که این عمل را «سرخ کردن» می‌گویند. در اثر سرخ کردن، رنگ آرد و آب قهوه‌ای شده و دارای عطر خاصی می‌شود.
پس از آن، به سمنو شربت می‌دهند یعنی مقدار مشخصی آب به آن اضافه می‌کنند تا رقیق شود و سمنو دوباره به جوش آید، این عمل را در طول پخت چند بار تکرار می‌کنند.
پس از گذشت حدود 18 ساعت، سمنو را دم انداخته؛ یعنی پارچه‌ای سفید بر روی پاتیل قرار می‌دهند، این پارچه سفید به روی دو وسیله هم زدن سمنو «حصوم» انداخته شده و سینی قدیمی مسی که در آن قرآن، آینه، شمع، شانه، شکلات و یک ظرف آب است، قرار می‌گیرد.
سپس باید آتش را از زیر پاتیل خارج کرد تا سمنو دم بکشد و عمل پخت کامل شود که این کار حدود 7 ساعت یعنی تا طلوع سپیده صبح روز بعد ادامه دارد.
پخت سمنوی سنتی در شهرضا حدود 24 ساعت طول می‌کشد و جنبه نذری دارد، این شیوه پخت سمنو در کشور بی‌نظیر است.مردم شهرضا همزمان با سرد شدن تدریجی هوا تا نیمه اول فروردین سال بعد سمنو می‌پزند.
هر سال حدود 500 پاتیل مسی سمنو با ظرفیت متفاوت در ایام و مناسبت‌های خاص به‌ویژه اعیاد مذهبی، وفات ائمه و پنجشنبه شب‌ها در شهرضا طبخ می‌شود.
این رسم زیبا در 8 سال گذشته، در مسجد و حسینیه حضرت رسول (ص) شهرضا توسط مردم محل و نمازگزاران آن مسجد زمینه ساز برگزاری جشنواره سمنوی سنتی شهرضا شده که امسال نیز در قالب نهمین جشنواره پخت سمنوی سنتی شهرضا همزمان با هفدهم ربیع الاول واقع در شهرضا بلوار امام خمینی (ره) نبش فرعی 13 برگزار می‌شود.
از زبان یکی از اساتید مجرب در پخت سمنو و عضوء ستاد پخت نذری با چگونگی مراحل پخت سمنو آشنا می‌شویم.
وی درباره پخت سمنوی سنتی شهرضا به خبرگزاری تسنیم گفت: از زمان فصل برداشت گندم در پی خرید ناب‌ترین نوع گندم هستیم، پس از خرید گندم‌ها را تمیز کرده و شسته و به مدت 3 روز در آب خیس می کنیم، روز سوم گندم‌ها را در آبکش ریخته و روی آنها را با پارچه‌های تمیز پوشانده و در جایی گرم قرار می‌دهیم و هر روز، روزی 2 الی3 بار روی آنها آب سرد می‌ریزیم.
این استاد طباخی ادامه داد: بعد از چند روز گندم‌ها از یک طرف جوانه زده و از طرف دیگر ریشه می‌دهند، زمانی که قد جوانه به اندازه قد خود گندم یا کمی بلندتر شد آنزیم قندی گندم به حد خود می‌رسد و لازم به ذکر است که جوانه های گندم مایه شیرینی و ریشه‌های آن مایه رنگ سمنو هستند، سپس در مراسمی و با حضور و همت اعضاء ستاد و دیگر علاقه‌مندان با ذکر و صلوات گندم‌ها را از یگدیگر باز کرده و بر روی پارچه‌های تمیز در طبقه دوم مسجد پهن می‌کنیم تا خشک شوند، پس از خشک شدن، گندم‌ها را به آسیاب برده و تبدیل به آرد می‌کنند که این آرد به سوهان سمنو مشهور است.
وی گفت: در روز پخت پس از آنکه آب داخل پاتیل گرم شد در حالی که آرد و سوهان‌ها را شخصی داخل ظرف الک می‌کند، شخص دیگری به طور مرتب هم می‌زند تا از گلوله شدن آردها جلوگیری شود و آب و آرد خوب مخلوط و یک‌دست شود، به همین صورت به هم زدن ادامه می‌دهیم تا آب‌ها بخار شود.
این استاد طباخی بیان کرد: پس از چند ساعت سمنو قرمز شده و بدون آب که اصطلاحا به آن حلوای سمنو می‌گویند، مدتی را نیز بدون آب به طور مرتب هم می‌زینم تا کاملا بوی خومی آردها گرفته شود سپس آب به آن اضافه می‌کنیم که به نام شربت معروف است دوباره به طور منظم هم می‌زنیم تا به غلظت دلخواه برسد، سپس زیر آن را خاموش می‌کنیم و 2 عدد حصون درب پاتیل گذاشته و پارچه‌ای تمیز درب پاتیل می‌اندازیم.
وی گفت: بر روی آن سینی‌ای را که حاوی، کلام الله مجید، یک ظرف آب، آئینه، شمع، شکلات، شانه، سورمه دان و سبزه است، می‌گذاریم، این وسایل از گذشتگان به صورت سنت به ما رسیده و عقیده دارند که این وسایل نظر مبارک پنج تن آل عبا(ع) در آن دمیده شده و برای شفا و به نیت تبرک از آنها استفاده می‌شود، سپس در حد ممکن تا صبح فردا از اطراف پاتیل کنار می‌رویم که پنج تن با حضور خود نظر بر این نذری کنند.
این استاد طباخی بیان کرد: صبح فردا پس از نماز با ذکر و صلوات بر محمد و آل محمد(ص) درب پاتیل را توسط بزرگان و سادات جمع باز می‌کنیم و با هم زدن روغنی که از مایه آن جمع شده مخلوط می‌کنیم و کار تقسیم آغاز می‌شود.
انتهای پیام/
