نگاهی به طرح آموزشی «دو مدرسه زیر یک سقف» در بوسنی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ برنامه «دو مدرسه زیر یک سقف» عنوان شیوه تفکیکی است که در بعضی مدارس بوسنی و هرزگوین بین دانش‌آموزان بوشنیاک و کروات یک مدرسه اعمال می‌شود. اجرای این طرح به گونه‌ای است که دانش‌آموزان کلاس و سیستم آموزشی جداگانه‌ای دارند و حتی در بیشتر موارد از درهای مختص خود برای ورود و خروج استفاده می‌کنند.

در این مدارس دانش آموزان بوشنیاک از سیستم آموزشی فدراسیون بوسنی و هرزگوین تبعیت می‌کنند و دانش‌آموزان کروات تابع سیستم آموزش و پرورش کشور کرواسی هستند. در کانتون‌های بوسنی مرکزی و هرزگوینا – نرتوا تعداد این مدارس نسبت به دیگر کانتون های بوسنی بیشتر است.

پروژه «دو مدرسه زیر یک سقف» در واقع یکی از آثار و یادگارهای به جا مانده از تاسیس کشور خودخوانده هرتسگ بوسنا است که در دوران جنگ بین ساکنان بوشنیاک و کروات بوسنی و هرزگوین در سالهای 92 تا 94 اعلام موجودیت کرد.

در 18 نوامبر سال 1991 رهبران افراطی کروات‌های بوسنی و هرزگوین تأسیس جمهوری کروات «هرتسگ بوسنا» را اعلام کردند. این موجودیت به گفته آن‌ها ایجاد یک وحدت سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ارضی میان ساکنان کروات در منطقه بوسنی و هرزگوین بود. از آن زمان تا می 1992 مسئولین این جمهوری با کمک نیروی نظامی خود HVO  بوشنیاک‌های این مناطق را اخراج کردند و حتی آنها را به اردوگاه‌های کار اجباری فرستادند.

حکومت هرتسگ بوسنا و نیروهای نظامی کروات کنترل رسانه‌ها را هم به دست گرفتند و همراه با آن به تبلیغ و توسعه ایده‌های خود از جمله سمبل‌های کروات، پول و سیستم آموزشی کروات در مدارس پرداختند.

بنا بر گزارشی که رایزنی فرهنگی ایران در سارایوو آن را در اختیار این خبرگزاری قرار داده است، به سال 1994 متعاقب توافق صلح با حمایت آمریکا بین کروات‌ها و جمهوری بوسنی و هرزگوین در واشنگتن و وین و تاسیس فدراسیون بوسنی و هرزگوین مشتمل بر ده کانتون عمر جمهوری خود خوانده هرتسگ ـ بوسنا  به پایان رسید، اما نمادهایی که ساخته بود از جمله سیستم آموزشی کروات که مبنای کار ده‌ها مدرسه در این مناطق بود به یادگار باقی ماند.

نماینده عالی اتحادیه اروپا در بوسنی و هرزگوین که نهاد مسئول برای اجرای پیمان صلح در این کشور است، تلاش زیادی نمود تا سیستم آموزشی واحدی را در مدارس بوسنی برقرار کند، اما موفقیت چندانی نداشته است. چرا که بسیاری از کروات‌ها معتقدند که با این کار هویت خود را به دست فراموشی می‌سپارند. هرچند بوشنیاک‌ها  علاوه بر اعلام آمادگی برای وحدت، تأکید می‌کنند که این مدارس جداگانه فقط موجب ایجاد جدایی و نفرت بین ملتها می‌شود که در نهایت می‌تواند به تجزیه و شکست بوسنی و هرزگوین بیانجامد.

در ژوئن سال 2003 شورای اجرای صلح از وزارت آموزش و پرورش فدراسیون خواست با ارائه سیستم آموزشی واحدی تا سال 2004 به ایجاد وحدت بین مدارسی که تحت پروژه مذکور اداره می‌شوند کمک نماید، اما حزب جمعیت دموکراتیک کروات‌ها هیچ وقعی به این دستور به ویژه در کانتون مرکزی بوسنی نگذاشت. به همین دلیل پدی اشتون نماینده عالی اتحادیه اروپا وزیر آموزش کانتون مذکور را در سال 2005 به دلیل متوقف کردن اجرای پروژه یکسان سازی سیستم آموزشی برکنار کرد.

وزیر جدید آموزش کانتون مرکز بوسنی خانم گرتا کونا که همچنین عضو حزب جمعیت دموکراتیک کروات‌ها بود نیز کار چندانی در این زمینه انجام نداد و حتی در یکی از مصاحبه‌های خود با دفاع از سیستم «دو مدرسه زیر یک سقف» اظهار داشت این سیستم مفید است چون مانع از مخلوط شدن سیبها و گلابی‌ها می‌شود.

امروز می‌توان مدارسی که تحت سیستم «دو مدرسه زیر یک سقف» اداره می‌شوند، را در شهرهای پروزور، چاپلینا، موستار، گرونی واقف، استُلاتس و غیره مشاهده کرد. به عنوان مثال مدرسه شهر گرونی واقف بعد از جنگ با کمک جامعه بین‌المللی بازسازی شد. با این امید که روند وحدت را به نوعی تسریع کند. اما چنین چیزی اتفاق نیفتاد. در یک طبقه، مدرسه بوشنیاکها به نام «دبیرستان گرونی واقف» و در طبقه دوم دبیرستان کرواتها  به نام اوسکُپلییه قرار دارد.

حادثه جالبی در تابستان 2016 در شهر یائیتسه رخ داد. مسئولان آموزشی این شهر که در کانتون مرکزی بوسنی واقع است. تصمیم گرفتند مدرسه‌ای بر پایه سیستم «دو مدرسه زیر یک سقف» تأسیس کنند که این تصمیم با واکنش منفی دانش‌آموزان این شهر و تظاهرات آنها مواجه شد.

دانش‌آموزان بوشنیاک، کروات و صرب در تاریخ 8 ماه ژولای در حالی که پرچم‌های بوسنی، کرواسی و صربستان را حمل می‌کردند نارضایتی خود را از این تصمیم حکومت اعلام کردند. در نهایت به دلیل این اعتراض و البته حمایت رسانه‌ها از دانش آموزان، مسئولین محلی تصمیم خود را ملغی اعلام کردند.

دو مدرسه در یک ساختمان : یکی دبستان استولاتس و دومی اولین دبستان استولاتس

یکی از دانش آموزانی که تحت سیستم «دو مدرسه زیر یک سقف» بوده نظر خود را اینگونه برای رسانه‌ها بیان می‌کند: «امروز تعداد بسیار کوچکی از محصلینی که هنوز حق رأی دادن ندارند، توانستند با سیستمی که می‌خواهد همه ما را از یکدیگر جدا کند بجنگند و پیروز شوند. البته با حمایت جامعه بین‌المللی و رسانه‌ها . آنها برندگان واقعی هستند و دیدگاه آنها نسبت به آینده، زندگی در وحدت و صلح در شهر یائیتسه و در سراسر بوسنی و هرزگوین است. او همچنین گفت که همه دانش آموزان در سایر شهرهای بوسنی الان می‌دانند که چگونه می‌توانند برای کسب حقوق خود و رسیدن به وحدت مبارزه کنند. «این حرکتی است که ما واقعا به آن نیاز داریم تا بتوانیم از این تاریکی تمدنی بیرون بیاییم .»

پدیده «دو مدرسه زیر یک سقف» در صحنه قضایی نیز به چالش کشیده شده است. دادگاه شهرداری موستار در سال 2012 وجود این مدارس را خطری برای وحدت ملی و موجب برانگیخته شدن احساس اختلاف و در نتیجه جدایی اقوام اعلام کرده بود و این حکم در دادگاه تجدید نظر کانتون هرزگوینا ـ نرتوا رد شد و از این رو این موضوع به دادگاه عالی فدراسیون بوسنی و هرزگوین فرستاده شد که دادگاه مزبور نهایتا در سال 2014 حکم پایان بخشیدن به این سیستم را صادر نمود. اما با این همه هیچ تغییری در این مدارس داده نشد و دانش آموزان هنوز از یکدیگر جدا هستند.

شاید یکی از دلایل تداوم این سیستم نظرات مجریان آن باشد. رئیس دبیرستان موستار خانم آنکیتسا چُویچ در مصاحبه‌ای می‌گوید: مدرسه ما از سال 2004 بر مبنای همین سیستم کار می‌کند. یعنی هم به سیستم آموزشی بوسنی و هم کرواتی درس داده می‌شود. این خانواده‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند فرزندانشان در چه سیستمی تحصیل کنند و بنابراین انتخابشان اجباری نیست. هر چند اختلاف در سیستم آموزشی موجب می‌شود که آنها نتوانند با هم در یک کلاس باشند. اما در سایر فعالیت‌های بیرون از کلاس با هم هستند.

نخست وزیر کانتون هرزگوینا  ـ نرتوا آقای نونکو هرتسگ نیز معتقد است، نکته بد و منفی در این سیستم وجود ندارد چرا که تاکنون اجرای این سیستم مشکلی را ایجاد نکرده است. وی می‌گوید هرچند ممکن است در آینده نظرمان عوض شود ولی فعلا مشکلی مشاهده نمی‌شود. علی‌رغم مخالفت و مبارزه نهادهای بین‌المللی فعال در بوسنی با این سیستم از سال 2002 در حال حاضر در منطقه کانتون مرکزی بوسنی، کانتون زنیتسا و کانتون هرزگوینا ـ نرتوا هنوز 34 مدرسه بر مبنای سیستم «دو مدرسه زیر یک سقف» اداره می‌شود.

---------------------------------------------------

منابع گزارش :
1) http://www.avaz.ba/clanak/250153/mladi-pobijedili-sistem-u-jajcu-nece-biti-odvojenih-skola?url=clanak/250153/mladi-pobijedili-sistem-u-jajcu-nece-biti-odvojenih-skola
2) https://bs.wikipedia.org/wiki/Dvije_%C5%A1kole_pod_jednim_krovom
3) https://hamdocamo.wordpress.com/2016/09/15/nastava-u-dvije-skole-pod-jednim-krovom-unatoc-sudskoj-presudi-nastavljena/
4) http://www.bhrt.ba/vijesti/bih/skupstina-sbk-odlucila-u-jajcu-osnivanje-dvije-skole-pod-jednim-krovom/

انتهای پیام/