افغانستان ۲۰۱۷؛ تعادل در سیاست خارجی مانع تبدیل شدن این کشور به میدانی برای رقابت‌ها می‌شود
مجله دیپلمات در گزارشی نوشت که اگر دولت افغانستان در سال ۲۰۱۷ یک سیاست خارجی متوازن و متعادل را در پیش نگیرد، این کشور به سپری بین قدرت‌ها تبدیل خواهد شد.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، سال 2016 میلادی برای افغانستان همراه با پستی‌ها و بلندی‌های همراه بود که دولت، مردم و تصمیم جامعه جهانی برای کمک به این کشور را مورد آزمایش قرار داد. شکست‌های حکومت وحدت ملی افغانستان شامل تصرف دوباره و موقت شهر استراتژیک قندوز توسط طالبان، ظهور مجدد افراد وابسته به گروه تروریستی داعش در شرق افغانستان و شکست دولت کابل در ایجاد فرصت شغلی برای جلوگیری فرار جوانان افغان به اروپا است.
از سوی دیگر، توافقنامه صلح با حزب اسلامی حکمتیار، توسعه ارتباطات با چین، افتتاح خط آهن افغانستان و ترکمنستان و تلاش‌های موفق در منزوی کردن پاکستان در سطح منطقه و بین‌الملل نیز از نقاط مثبت حکومت وحدت ملی افغانستان در سال 2016 میلادی محسوب می‌شود.
شکست‌ها در سال 2016
افزایش ناامنی در سراسر افغانستان
در سال جاری میلادی، ناامنی در سراسر افغانستان به ویژه در شمال و جنوب این کشور گسترش یافت. مانند سال 2015 میلادی، طالبان دوباره مرکز استراتژیک ولایت قندوز در شمال افغانستان را تصرف کرد جایی که دولت کابل پس از درگیری‌های شدید موفق به بازپس‌گیری آن شد. علاوه بر قندوز، طالبان همچنین فعالیت‌های شبه‌نظامی‌گری خود را به ولایت‌های بغلان، جوزجان و فاریاب در شمال افغانستان نیز گسترش داد.
ولایت هلمند در جنوب افغانستان نیز یکی از مناطقی در این کشور محسوب می‌شده که شاهد بیشترین درگیری‌های خونین دولت این کشور و طالبان در سال 2016 میلادی بوده است. طالبان حملات گروهی بر لشکرگاه مرکز این ولایت، راه‌اندازی کردند اما توسط نیروهای افغان دفع شد. طالبان همچنین درگیری‌های سنگینی را برای تصرف شهر ترینکوت مرکز ولایت ارزگان آغاز کرد اما باز هم پس از درگیری‌های شدید توسط نیروهای حکومت افغانستان ناکام ماند.
این دستاوردهای طالبان نشان می‌دهد که این گروه نسبت به گذشته سازمان یافته‌تر و مجهزتر شدند که می‌توانند حاکمیت دولت کابل را به چالش کشیده و خلاها و ناکارآمدی‌های مدیریت امنیت توسط حکومت افغانستان را آشکار کنند. به عنوان نمونه، در گزارشی تازه آمده است که تعداد ژنرال‌های ارتش افغانستان بیشتر از تعداد ژنرال‌های ارتش آمریکاست و تمایل به انتصاب افراد بی‌تجربه در بخش امنیت این خلاها را عمیق‌تر کرده است.
تهدید گروه تروریستی داعش
در سال 2015 میلادی، فعالیت‌های افراد وابسته به گروه تروریستی داعش در شرق افغانستان کشور در اوج بود اما با عملیات‌های نیروهای افغان و ائتلاف کاهش یافت و تا حدودی به تضعیف این گروه انجامید اما این گروه کاملا از بین نرفت.
داعش در سال جاری با هدف قرار دادن غیرنظامیان افغان، حملات خونباری را در کابل انجام داد و این گروه دوباره به عنوان یک تهدید امنیتی کلان در حال ظهور است. طالبان نیز گروه تروریستی داعش را یک رقیب و یک تهدید می‌داند و انتظار می‌رود که اگر طالبان یا نیروهای افغان با همکاری نیروهای بین‌المللی داعش را از بین نبرد، این گروه در سال 2017 به پیشروی خود در افغانستان ادامه می‌دهد.
فرار مغزها
در حالی که اکثر افغان‌های مهاجر به دیگرها وخیم‌تر شدن اوضاع امنیتی افغانستان را یکی از عوامل محرک می‌دانند، این تنها دلیل مهاجرت دسته‌جمعی آن‌ها نیست. اقتصاد فلج و وابسته به کمک‌های مالی و نبود فرصت شغلی در افغانستان به شدت به مهاجرت‌ها کمک کرده است.
حکومت افغانستان باید پروژه‌هایی برای ایجاد فرصت‌های شغلی را آغاز کند و در همین راستا برخی از سِمَت‌های خالی در حکومت را پر سازد.
دستاوردها در سال 2016
سال 2016 میلادی سالی سراسر چالش برای افغانستان نبوده و حکومت در چند زمینه مهم به موفقیت دست یافته است. برای مثال، حکومت وحدت ملی موفق شد با حزب اسلامی گلبدین حکمتیار توافقنامه صلح را به امضا برساند.
این گروه هرچند در مقایسه با طالبان نسبتا ضعیف است با این وجود حزب اسلامی یک حزب سیاسی قدرتمند و فراگیر برای بیش از چهار دهه در صحنه سیاسی و امنیتی این کشور محسوب می‌شود که در سراسر کشور حامی دارد. دستیابی به توافق صلح با حزب اسلامی یک موفقیت بزرگ برای حکومت افغانستان در راستای تامین ثبات در این کشور بود و حتی این توافق می‌تواند تاثیر خوبی بر روند صلح با طالبان بگذارد.
حکومت افغانستان نیز با تعقیب اتصالات منطقه‌ای بیشترین تلاش خود برای استفاده از موقعیت استراتژیک این کشور برای اتصال فراآسیایی استفاده کند. افتتاح خط آهن افغانستان با چین و راه‌آهن افغانستان با ترکمنستان امکان تبدیل افغانستان به یک مرکز تجاری منطقه‌ای به منظور رشد اقتصادی را افزایش می‌دهد. چین نیز باید درک کند که این کشور برای تحقق رویای «یک کمربند، یک جاده»، نیاز به افغانستان امن و با ثبات نیاز دارد.
حکومت افغانستان نیز در داخل این کشور باوجود ناکامی در رسیدگی به مسئله بیکاری، تولید درآمد، بیشتر از هدف تعیین‌شده برای سال 2016 موفق عمل کرد. در زمینه سیاست خارجی، حکومت افغانستان در تداوم برجسته‌سازی جنگ افغانستان با استفاده از کانال‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی موفق بود. مهم‌تر از همه، حکومت افغانستان بهتر از پاکستان بازی کرد و این کشور را به‌عنوان حامی اصلی گروه‌های افراطی در سراسر افغانستان از جمله طالبان نمایش داد. اظهارات اخیر رئیس‌جمهور افغانستان اشرف غنی در کنفرانس قلب آسیا در هند، حمایت‌هایی برای افغانستان در پی داشت.
چالش‌های پیش‌رو
سال 2017 میلادی نیز برای حکومت وحدت ملی افغانستان سالی آسان برای حکومت افغانستان نخواهد بود، چون حکومت این کشور با چالش‌ها در سطوح مختلف مواجه خواهد شد زیرا هنوز استراتژی برای اصلاحات کلیدی در سطح اجرایی، کاهش فساد و حکومت‌داری خوب در این کشور ندارد.
یک نظرسنجی در این اواخر نشان می‌دهد که افغان‌ها برای انجام کار روزانه خودشان 3 میلیون دلار رشوه می‌پردازند و فساد به عنوان مانع اصلی رشد و شکوفایی در افغانستان مطرح است. علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی، دولت کابل از افراد حرفه‌ای و باتجربه در بخش امنیتی بکار گیرد تا خلاها را جبران کنند. فقدان رهبری مناسب در سطوح امنیتی در کنار افزایش فساد، پیامدهای شدیدی همراه داشته است. دولت افغانستان همچنین با باید کنار گذاشتن اختلافات داخلی، یک دستگاه امنیتی قاطع ایجاد کند.
در سیاست خارجی نیز حکومت افغانستان باید ماشین دیپلماتیک خود را فعال کند تا بازیگران منطقه‌ای مانند روسیه، هند، چین، پاکستان و ایران را متقاعد کند که صلح در منطقه به صلح در افغانستان وابسته است. کنفرانس سه‌جانبه اخیر روسیه، چین و پاکستان در مورد افغانستان بدون شرکت کابل نیز نشانه دیگری است که نشان می‌دهد رهبری این کشور باید این بازیگران را متقاعد سازد که چنین اقداماتی مزایایی ندارد و نه تنها اوضاع منطقه بلکه بر روابط «دولت با دولت» تاثیر منفی خواهد گذاشت.
اگر افغانستان نتواند قدرت‌های منطقه مانند روسیه و چین را متقاعد کند، افغانستان بار دیگر با به رقابت کشانده می‌شود، به یک دولت سپر میان روسیه و آمریکا تبدیل خواهد شد. افغان‌ها در جنگ سرد در گذشته بهای سنگینی را برای رقابت‌های ابرقدرت‌ها پرداخته بنابراین حکومت افغانستان باید یک سیاست خارجی متعادل و متوازنی را در پیش گیرد که تضمین کند قدرت‌های بزرگتر خطرات در این کشور در سال 2017 را درک خواهند کرد.
انتهای پیام/.