پروژه تکلیفی آب‌بران و ۱۲ پروژه اختصاصی؛ گام‌های سازمان تعاونی روستایی برای تحقق اقتصاد مقاومتی
مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران با اشاره به لزوم تحقق اقتصاد مقاومتی گفت: سازمان تعاونی روستایی استان تهران با پروژه تکلیفی آب‌بران و ۱۲ پروژه اختصاصی، گام‌های عملیاتی زیادی در تحقق اقتصاد مقاومتی برداشته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از تهران، پیاده‌سازی و اجرای اقتصاد مقاومتی به عنوان پارادایم اصلی گفتمان پیشرفت و عدالت، در دهه چهارم انقلاب اهمیت فزاینده‌ای دارد؛ چرا که شرایط خاص منطقه‌ای و بین‌المللی با محوریت فشار و در تنگنا قرار دادن وضعیت اقتصادی ایران از یک سو و شرایط داخلی کشور و ضرورت عدم اتکا به درآمدهای نفتی و ... از مسائل مهّم اجرای نسخه بومی و درون‌زای اقتصاد مقاومتی می‌باشد. در این راستا اقتصاد مقاومتی به ساختار نظام‌مندی اشاره دارد که در آن تهدیدات به فرصت‌ها بدل شده و زمینه رشد و توسعه اقتصادی و نهایتاً عدالت اجتماعی را فراهم می‌کند.
با بررسی موشکافانه عناوین چند سال اخیر از جمله، «نوآوری و شکوفایی»، «همّت مضاعف و کار مضاعف»، «اصلاح الگوی مصرف»، «تولید داخلی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی»، «جهاد اقتصادی»، «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی»، «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی»، «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» به جنبه‌های مختلفی از اقتصاد مقاومتی می‌توان دست یافت که ریشه اهمّیت این موضوع به «تحولات درون کشور» و «تحولات عرصه بین‌المللی» برمی‌گردد.
در این راستا نقش سازمان‌های مختلف در تحقق این شعارهای کاربردی اهمیّت فزاینده‌ای دارد، بر این اساس خبرنگار تسنیم به سراغ مهندس سعید زربخش، مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران رفته تا در در جریان کم و کیف پیاده‌سازی این شعار کاربردی در سطح این سازمان قرار گیرد که در ادامه این گفت‌وگوی تفصیلی را می‌خوانید:
تسنیم: با سلام و عرض تشکر از اینکه وقت خود را به ما اختصاص دادید. فعالیت‌های سازمان تعاونی روستایی استان تهران در زمینه اقتصاد مقاومتی چگونه بوده و تا چه میزان در این زمینه فعالیت داشته‌اید؟
مدیرسازمان تعاونی روستایی استان تهران: در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان اقدام و عمل نامیده شد، در سطح استان تهران ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی به ریاست سیدحسین هاشمی، استاندار تهران تشکیل شد و تمام سازمان‌ها و ادرات کل نیز به عنوان اعضای این ستاد نیز مشغول به فعالیت شدند. نکته قابل تأمل اینکه از بخش کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی و همچنین سازمان تعاون روستایی کرسی داشتند که این مسأله فرصت مغتنمی بود که بتوان از آن استفاده و کارکرد سازمان تعاونی روستایی را در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی نشان داد.
در این راستا تکلیفی که از سوی ستاد اقتصاد مقاومتی برعهده سازمان تعاونی روستایی گذاشته شد، یک پروژه تکلیفی تحت عنوان «تشکیل تشکل‌های توزیع آب‌بران» بود. با توجه به کمبود آب در کشور و همچنین تغییر اقلیم جهان، اکنون مدیریت آب به یک موضوع نه تنها ملی که مسأله جهانی تبدیل شده است؛ از اینرو رسالت اصلی این پروژه تکلیفی نیز در راستای مقابله با مشکل کم‌آبی هدف‌گذاری شد، تا با اقدام عملی بتوان اتفاقات غیرمترقبه در زمینه آب را کنترل کرد.
ذکر این نکته ضروری است که پروژه تشکیل تشکل‌های توزیع آب‌بران در زیرگروه پروژه امنیت غذایی و ارتقای توان تولید ملی تعریف شده که حکایت از اهمیّت فزاینده این طرح و ضرورت اجرایی و عملیاتی شدن آن دارد.
تسنیم: هدف و رسالت اصلی پروژه تشکیل تشکل‌های توزیع آب‌بران چیست؟
مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران: به منظور کاهش بحران کمبود آب و برنامه‌ریزی در مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی، هدف اصلی این پروژه را می‌توان هدفمند کردن و بهره‌وری مناسب از آب با ایجاد تشکل‌ها برای توزیع آب دانست. لازم به ذکر است که در وضعیت فعلی، تأمین آب برعهده شرکت آب منطقه‌ای است و توزیع و تحویل آن را تشکل‌ها برعهده دارند، منتها برای تسریع در این روند در حال رایزنی با وزارت نیرو هستیم تا نگهداری مسیر کانال‌های آب را نیز این تشکل‌ها برعهده گیرند؛ از اینرو اخیراٌ نیز تفاهم‌نامه‌ای بین وزرات نیرو و وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه منعقده شده است.
قبلاً فرآیند تأمین و هدایت آب تا نزدیک مزرعه به عهده وزارت نیرو بود و کشاورز در مزرعه آب را تحویل می‌گرفت، ولی اکنون با تفاهم ایجاد شده، با تشکیل گروه‌های آب‌بران که به آنها هم‌آب نیز گفته می‌شود تحت عنوان شرکت تولید روستایی، آب را از منبع تولید که می‌تواند چاه یا سد باشد این تشکل‌ها تحویل می-گیرند و در حتی نگهداری آن نیز به تشکل‌ها واگذار می‌شود. البته از نظر فنی تمایل داریم در زمینه توزیع و حتی نحوه بهره‌برداری آب هم مدیریت انجام شده و تشکل‌ها برای توزیع آب هم برنامه داشته باشند؛ به عبارت دیگر اولویت توزیع آب از سوی تشکل‌ها، زمین‌هایی باشد که آبیاری تحت فشار دارند و در واقع کسانی که صرفه‌جویی را لحاظ کرده و راندمان آب را بالا می‌برند.
تسنیم: تفاهم‌نامه با وزارت نیرو چه مزایایی دارد و آیا به نفع کشاورز می‌باشد؟
مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران: قبلاً وظیفه تأمین، توزیع و نگهداری آب به عهده دو وزارتخانه نیرو و کشاورزی بودکه وزارت نیرو از طریق شرکت‌هایی آب را تحویل کشاورز می‌داد و این مسأله سبب نوعی دوگانگی می‌شد، که اکنون با تفاهم ایجاد شده این فرآیند یکپارچه می‌شود و از آنجا که مصرف‌کننده یعنی کشاورز دخیل در این موضوع می‌شود، از منبع اب خود مراقبت بیشتری کرده و این مسأله برای کشاورز مهّم است؛ چراکه بدون واسطه‌گری آب را مستقیم به دست می‌آورد.
در واقع قبلاً کسانی که حق آبه نداشتند در این فرآیند دخیل بودند، که ممکن بود مشکلاتی از جمله برداشت غیرمجاز، پمپاژ آب و ... به وجود آید؛ اما اکنون این تشکل‌ها وظیفه دارند که آب را به کسانی که حق آبه دارند برسانند. از اینرو در واقع کشاورز در کل فرآیند آب درگیر شده و انتفاع بیشتری می‌برد.
تسنیم: تفاهم‌نامه بین دو وزارتخانه نیرو و کشاورزی در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران: اکنون این تفاهم انجام شده است و بناست که کارهای کارشناسی و نحوه همکاری مشخص شود. در همین راستا قسمت نظام‌های بهره‌برداری در تعاونی روستایی نیز انجام شده و از سوی وزارت نیرو هم کار پیش رفته است؛ از اینرو تنها باید تشکل‌ها شکل بگیرند. البته بعضاً تشکل‌هایی داریم که باید توجیه شوند که وظایف جدید را برعهده بگیرند.
این تشکل‌ها برای مدیریت و استفاده بهینه از آب با تأکید بر مشارکت همه گروه‌های ذی‌نفع ایجاد می‌شوند که وظیفه آن تغییر روش «بالا به پایین» دولتی و سازمانی به رهیافت مدیریت مشارکتی آب است، رهیافتی که براساس آن، کشاورزان در مورد نظام آبیاری خودشان آگاهی لازم را کسب می‌کنند، در این رابطه تصمیم می‌گیرند و تصمیمات خود را اجرایی می‌کنند.
تسنیم: طرح آب‌بران چه زمانی در سطح استان تهران اجرایی می‌شود؟
مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران: این طرح اکنون در شهرستان‌های پاکدشت، رباط کریم، شهریار، بهارستان و اسلامشهر انجام می‌شود؛ در این زمینه کانال محمدیه به عنوان مجرایی مهّم در انتقال آب به غرب تهران را داریم که اکنون به دنبال تشکیل گروه‌های هم‌آب در ورودی‌های این کانال هستیم.
البته قبلاً شرکتی به صورت کلی این کار را انجام می‌داد، ولی اکنون به دنبال تشکیل گروه‌های هم‌آب هستیم تا در 12 دریچه‌ای که در طول این کانال قرار دارد، برای مجموعه کشاورزان هر دریچه گروه‌های هم‌آب را تشکیل دهیم. از گروه‌های هم‌آب 2 نفر نماینده به انتخاب کشاورزان در تشکل‌ها حضور پیدا می‌کنند و در جلسات مجمع شرکت کرده و از این گروه‌ها 5 نفر به عنوان هیأت مدیره انتخاب می‌شوند که نماینده کشاورزان هستند و باید نقش دو وزارتخانه نیرو و کشاورزی را انجام دهند.
در این میان کاری که در مجموعه ما انجام می‌شود حمایت و هدایت برای تشکیل این تشکل‌ها و در نهایت نظارت برای انجام بهتر شدن کار است. طبق برنامه‌ریزی‌ها پروژه تکلیفی بنا بوده تا پایان سال، 3 تشکل آب‌بران تشکیل شود، با این حال این نوید را به کشاورزان استان می‌دهیم که تا پایان سال به کمک کشاورزان بتوانیم 11 تا 13 تشکل را راه‌اندازی کنیم.
تسنیم: علاوه بر پروژه آب‌بران، فعالیت‌های دیگری در زمینه اقتصاد مقاومتی مدنظر داشته‌اید؟
مدیرسازمان تعاونی روستایی استان تهران: علاوهبر این پروژه تکلیفی، سازمان تعاونی روستایی استان تهران 12 پروژه اقتصاد مقاومتی را داوطلبانه تهیه کرده که تصویب هم شد. در این میان 9 پروژه در قالب اصلاح تغذیه غذایی، یک پروژه در زمینه تأمین داخلی نهاده‌های موردنیاز بخش کشاورزی و پروژه دیگر در قالب تولید دان مرغی تعریف شد، که هر کدام تاکنون پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند.
یک پروژه ویژه نیز در راستای احداث عرضه مستقیم محصولات کشاورزی دنبال شد که بر مبنای آن 4 نقطه در تهران به عنوان پایلوت، علاوه بر نقاطی که سازمان میادین، شهرداری و میدان میوه مرکزی دارد، شناسایی شد تا به تشکل اختصاص یابند و تولیدات کشاورزان به صورت مستقیم در این مناطق عرضه شود. البته پیش از این غرفه‌هایی به طور موردی و در طول سال به عرضه میوه می‌پرداختند و اکنون می‌خواهیم به صورت دائمی چنین غرفه‌هایی را راه‌اندازی کنیم و در این زمینه عنوان سالم نیز ذکر می‌شود؛ به عبارت دیگر این مناطق به عنوان مراکز «عرضه محصولات سالم کشاورزی» فعال خواهند بود که این روند می‌تواند به الگوی عملیاتی در سراسر کشور تبدیل شود.
کارکرد اتحادیه‌ها و تشکل‌ها در اینجا نقش بازرگانی محصول است؛ یعنی مدیریت چنین مناطقی جهت توزیع محصولات با اتحادیه است و شرکت‌ها می‌توانند به هر تعدادی غرفه داشته باشند. نکته مهّم این است که در پروسه تولید، توزیع و فروش، واسطه از جنس کشاورز است که مسلماً منافع کشاورزان را دنبال می‌کند.
در همین زمینه محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی به تکمیل زنجیره تولید با شعار «از مزرعه تا سفره» اشاره داشته که در این میان، این شرکت‌ها می‌توانند تکمیل‌کننده این پروسه باشند و سازمان تعاونی روستایی نیز در این پروسه نقش راهبری را برعهده دارد.
تسنیم: نقش نظارتی و هدایتی سازمان تعاونی روستایی بر تشکل‌ها به چه صورت اجرایی می‌شود؟
مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران: در زمینه هدایت می¬توان چنین گفت که ما تنها کلیات را رصد می‌کنیم و دخالتی در این پروسه نداریم. در زمینه تصدی¬گری هدایت را از طریق آموزش برعهده داریم. وقتی آموزش دادیم در کنار آن بازدیدهایی انجام می‌دهیم و بعد از هدایت به نظارت می‌رسیم. در این راستا 2 بار در سال نظارت به صورت حسابرسی و مالی داریم. ابتدا تشکل‌ها براساس دفاتر ثبتی‌شان باید هر سال مجمع داشته باشند و در این مجمع کارکردشان را به اعضا گزارش دهند که نمایندگان ما نیز در این جلسات حضور دارند.
در مجموع دو نوع حسابرسی عملیاتی و سالانه داریم. در حسابرسی سالانه حسابرسان را اعزام می‌کنیم تا دفاتر و برنامه‌های تشکل‌ها را بررسی کنند. در حسابرسی عملیاتی نیز ناظران را به صورت اتفاقی و بدون اطلاع قبلی به مناطق موردنظر اعزام می‌کنیم.
تسنیم: علاوه بر موضوع هدایت و نظارت در مباحث ترویجی چه فعالیت‌هایی انجام شده است؟
مدیر سازمان تعاونی روستایی استان تهران: در مباحث ترویجی چند روش از جمله انتقال یافته‌ها، دیدار در مزرعه، روش مشارکتی، طرح‌های مشترک، خُبره‌های کشاورزی و تسهیل‌گر داریم. البته اخیراً ایران با ژاپن در زمینه آب در مباحث ترویجی و در قالب طرح فراتسهیل‌گری همکاری‌هایی را آغاز کرده است.
کشور ژاپن در زمینه فراتسهیل‌گری پیشرو است؛ البته قبلاً در کشور تسهیل‌گر داشتیم که فردی به طور مستقیم از بین کشاورزان مطالب آموزشی را دریافت کرده و بعد به کشاورزان منتقل می‌کرد. در فراتسهیل گری غیرمستقیم کارهایی انجام می‌شود تا کشاورز خود مشکلات را بگوید و با سوألات غیرمستقیم متوجه اشکالات کار شود و به واقع دریابد که چه باید کرد.
اکنون فراتسهیل‌گری در چهار استان کم آب کشور انجام می‌شود و تهران نیز داوطلب شده تا چنین اتفاقی در سطح استان رقم بخورد، البته کار حساس و مهّمی است و برای فراتسهیل‌گر باید جلسات آموزشی گذاشته شود تا با آمادگی کامل فعالیت‌های مربوط را انجام دهد. امید است که با انجام درست این موضوع نیز بتوان گام دیگری در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی و منویات رهبر معظم انقلاب برداریم.
انتهای پیام/