سردرگمی هنرمندان تئاتر در اصفهان/ مخاطبان تئاتر کودک پاتوق ندارند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، تالار هنر سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان در راستای ارتقای سطح تجربه و دانش هنرمندان و کارگردانان با تجربه و جوان تئاتر کودک و نوجوان سلسله‌ نشست‌های هم‌اندیشی را با عنوان کارنامه برگزار می‌کند. این نشست‌ها هر چند وقت یک بار، یکی از هنرمندان و اهالی تئاتر کودک و نوجوان را بر روی صندلی خود می‌نشاند.

اکرم ابوالمعالی، یکی از نویسندگان و کارگردانان موفق تئاتر کودک و نوجوان اصفهان است که این روزها در شهر اصفهان به فعالیت‌های هنری می‌پردازد. حضور وی در این نشست‌ها، بهانه‌ای شد تا پای صحبت‌های او بنشینیم.

تسنیم:ابتدا درباره زندگی شخصی خودتان و اینکه چگونه وارد عرصه تئاتر شدید برایمان صحبت کنید؟

اکرم ابوالمعالی: بنده متولد سال 49 اهل کرمانشاه فعالیت هنری خود را از کانون پرورش فکری در سنین کودکی آغاز کرده‌ام. ابتدای فعالیتم در کانون پرورش فکری در حوزه شعر و داستان بود اما نکته مثبت این کانون این است که به نوعی همه استعداد‌ها نمایان می‌شود، در سن 12 سالگی بود که به عنوان دختربچه‌ای در مدرسه نخستین نمایش‌نامه خود را در ارتباط با موضوع جنگ نوشتم تا به نوعی این نمایش نامه آغاز کار من در تئاتر باشد.

در سنین جوانی وارد دانشگاه تربیت معلم شدم جایی که دانشگاه ما در کنار سالن‌های تئاتر بود و شاید همین عامل سبب افزایش علاقه بنده به تئاتر شد. در رشته تربیت معلم فارغ‌التحصیل شده و کار خود را آغاز کردم اما علاقه‌ام به تئاتر به قدری بود که مجدد به تحصیل مشغول شده و در رشته تئاتر تحصیل کردم.

تسنیم:بیشتر علاقه به کار در چه موضوعی را دارید و از کدام موضوع دوری می‌کنید؟

اکرم ابوالمعالی: بیشتر کارهایی که من برای بزرگسالان انجام می‌دادم، نگاه شخصی بود و دوست داشتم نگاه شخصی را با جهان بیرون در میان بگذارم. اما در کارهای کودک سعی داشتم تا دغدغه کودکان را ببینم و به آن ها پر و بال دهم، به همین دلیل تقسیم بندی کلی را در کارهای خود دیدم.

باید بگویم که تئاتر عروسکی از علاقه‌های من است، تئاتر عروسکی همیشه در کنار من بوده و عروسک ها در ذهن من زنده هستند و در بسیاری از کارهای خود تئاتر عروسکی را اجرا می‌کنم. یکی از کارهایی که لذت می‌برم در کنار دیگر کارهایم طراحی عروسک است که این رسالت را اکنون به دخترم داده‌ام.

هیچوقت سعی نکردم به سمت کارهای فاب بروم به همین دلیل فضای فانتزی برای من دغدغه بیشتری داشت. شاید عدم حضور من در کارهای فاب این است که پند و اندرز مستقیم را دوست ندارم و سعی بر این داشتم تا کارهای فانتزی انجام دهم.

تسنیم: از زندگی نویسندگی خودتان برایمان بگویید و اینکه به چه دلیل به کارهای کودک روی آوردید؟

اکرم ابوالمعالی: کارهای نخست من اغلب مبتنی بر تصویر بوده و شاید قابل چاپ نباشد اما هر چه پیش رفتم خود را در دنیای نگارش دیدم تا به این جا رسیدم.

همه پژوهش‌های من در راستای فضای کودک و نوجوان بوده، به شیوه‌های اجرایی مختلف بسیار نگاه کردم و عقیده بر این دارم که تئاتر کودک باید مناسب با سن همه کودکان باشد، همه دغدغه ذهنی من افسانه‌های تخیلی برای کودکان بود و حتی پایان نامه خود را نیز در این زمینه نوشتم.

در متن‌ها و اجراهای خود سعی بر این داشتم تا با شیوه‌های مختلف با سنین مختلف ارتباط برقرار کنم و احساس بر این داشتم که قشر نوجوان از 16 سال به بالا بسیار مهجور هستند. به این دلیل که در این سن افراد نه کودک و نه بزرگسال شناخته می‌شدند و جالب این است که این گروه سنی کسانی هستند که نقطه انتخاب برای بنده قرار گرفته شدند.

نوجوانان قرار است آینده خود و اطراف خود را بسازند این در حالی است که در سن نوجوانی انتخاب بر عهده فرد نیست که بسیار مشکل بوجود آورده است. برای مثال در اغلب خانه‌ها نوجوانان در مواجه به کاری اشتباه، فردی بزرگ و برای حرکتی بزرگ هنوز بچه به شمار می‌روند.

تسنیم: نقطه عطف زندگی هنری خودتان را در چه مسئله‌ای می‌بینید؟

اکرم ابوالمعالی: نقطه عطف و حسن عاقبت هنری من این بود که طراح صحنه به عنوان همسر بنده در کنار من بود و همین سبب می‌شد تا با یکدیگر هم مسیر باشیم تا از نظر زیبایی شناسی متن و طراحی‌ها از یکدیگر دور نشود.

تسنیم: سئوالات را از زندگی شخصی کمی دور کنیم، به نظر شما در کشور و به ویژه اصفهان تئاتر کودک به چه میزان دغدغه اصلی هنرمندان ما بوده است؟

اکرم ابوالمعالی: نکته اصلی این است که فرد به چه میزان خود را جدی بگیرد و بتواند با فضای هنری اطراف خود ارتباط برقرار کند به این دلیل که تئاتر کودک و بزرگسال چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند. تئاترهای کودکی داریم که همیشه و تحت هر شرایطی حضور دارند اما برخی نیز آمده‌اند که به صورت گذرا رد بشوند.

این اتفاق در بزرگسالان نیز وجود دارد و نه تنها در اصفهان بلکه در تئاتر جهان نیز وجود دارد، هنرمندی که خود را قبول داشته و حرفی برای گفتن دارد به هر قیمتی در تئاتر می‌ماند و کار خود انجام می‌دهد.

تسنیم:همین سئوال، از نظر مخاطب نیز اگر قابل بررسی است. برایمان توضیح می‌دهید؟

اکرم ابوالمعالی: از نظر مخاطب نیز به دلیل اینکه فضای ثابت شده‌ای از نظر مکان و اجرا برای تئاتر کودک نداریم، مشکلاتی به وجود آمده است. در واقع مخاطبان هنوز نتوانسته‌اند پاتوق خود را برای تئاتر کودک و نوجوان پیدا کنند، مخاطبان علاقه به این کارها دارند اما شیوه کنونی برای ارتباط با مخاطب درست نیست.

تسنیم: به عنوان یک استاد و پیشکسوت در تئاتر کودک عملکرد این سال‌های هنرمندان استان را در تئاتر کودک به چه صورت می‌بینید؟

اکرم ابوالمعالی: به نظر من هر هنرمندی به ویژه در تئاتر بزرگسالان دغدغه و مخاطب خودش را دارد، آمار اعلام شده برای من مهم نبود زیرا دغدغه کمیت نیست. دغدغه این است که آیا من توانایی برقراری ارتباط با مخاطب خود را دارم یا خیر، البته هنرمندانی نیز هستند که فاقد از تحلیل و اید‌ئولوژی حرکت می‌کنند به همین دلیل با پراکنده گویی مسیر مشخصی را دنبال نمی‌کنند که سبب سردرگمی خود و مخاطبان خود می‌شوند.

تسنیم: به نظر شما تئاتر کودک ما برای کودک یا درباره کودک کار می‌کند؟

اکرم ابوالمعالی: بنده شخصاً برای کودک و نوجوان کار می‌کنم، اما هر دو نوع مطرح شده امروزه در تئاتر ما وجود دارد و در تئاترهایی که درباره کودک هستند کودکان نباید در سالن حضور پیدا کنند که این را هنرمند باید مشخص کند. درباره کودک کار کردن زیرمجموعه‌ای از تئاتر بزرگسال است که درباره کودک و برای مخاطب بزرگسال کار می‌کند.

تسنیم:به عنوان هنرمندی که بر روی صندلی سلسله نشست "کارنامه" قرار گرفتید، نظرتان را درباره این اقدام تالار هنر بگویید؟

اکرم ابوالمعالی: هدف از برگزاری کارنامه تبادل نظر، گفت‌وگو و اجماع هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان است و اینکه مرور کنیم که از کجا شروع کرده و به کجا رسیده‌ایم. این موضوع از طرف مسئول تالار نیز بارها گوشزد شده و اینگونه برنامه‌ها هم مروری بر هنرمند و هم مروری بر تئاتر استان است و اینکه آیا چشم‌اندازی برای آینده داریم که در این برنامه‌ها این چشم‌انداز می‌تواند به دست هنرمندان تدوین شود.

تسنیم:در میان صحبت‌هایی که در برنامه داشتید سئوالی مطرح کردید مبنی بر اینکه آموزش تئاتر کودکان باید به صورت حرفه‌ای باشد یا خیر که پاسخ آن را به عهده هنرمندان گذاشتید، پاسخ خودتان به این سئوال چیست؟

اکرم ابوالمعالی: اعتقادی بر این ندارم که با کودکان و نوجوانان زیر 18 سال تئاتر به صورت حرفه‌ای کار شود. شاید آنها را برای اجرا بر روی صحنه بیاوریم اما تئاتر کودک از نظر تدریس باید در حد و اندازه‌ای باشد که کودک فضا را تجربه کند، به تحلیل برسد و با تئاتر ارتباط برقرار کند.

قرار نیست از کودکانی که در کنارمان کار می‌کنند، برای تدریس تئاتر انسان‌های حرفه‌ای بسازیم. البته شاید در مرور زمان هنرمندانی حرفه‌‌ای شوند اما مبنای ما نباید بر این باشد که از آن‌ها بازیگر حرفه‌ای بسازیم به این دلیل که مسیر زندگی انسان‌ها از سنی خاص اتفاق می‌افتد.

تصمیم گیری به جای کودکان کمتر از 18 سال و در مسیری قرار دادن خطای بزرگی است به این دلیل که ممکن است فرد استعدادهای دیگری نیز داشته اما ما با اصرار بر این ماجرا جلوی آن استعداد را گرفته باشیم و این دغدغه من در تئاتر است که هر کس باید مسیر زندگی خودش را خودش پیدا کند.

تسنیم: به عنوان سئوال آخر، فاخر‌ترین کار شما که از نظر فنی و مخاطب خوب عمل کرده، در نگاه شما کدام است؟

اکرم ابوالمعالی: پاسخگویی به این سئوال واقعا سخت است، به این دلیل که اغلب کارهای خود را دوست دارم و در آن به اهدافم رسیده‌ام اما از نظر فنی تئاتر تا "آن‌جا که او به یاد داشت" بسیار خوب بوده اما کارهای بوده که شاید از نظر فنی قابل قبول نبوده اما از نظر احساسی من و مخاطب را بسیار تحت تاثیر قرار داده است.

انتهای پیام/