ترکیه قابلیت مشارکت در جنگ‌های نیابتی را ندارد
به اعتقاد کارشناس مسائل ترکیه، ترکیه قابلیت مشارکت در جنگ‌های نیابتی را ندارد و الان خود گرفتار شده است. حتی امنیت داخلی این کشور نیز در معرض تهدید از ناحیه جریان‌های افراطی است که زمانی مورد حمایت ترکیه بودند.
«جعفر حق پناه»، کارشناس مسائل ترکیه و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص اظهارات نعمان کورتولموش، سخنگوی دولت و معاون نخست‌وزیر ترکیه مبنی بر اشتباه بودن سیاست ترکیه در سوریه، با اشاره به عدم قابلیت ترکیه برای مشارکت در جنگ‌های نیابتی بیان داشت: نعمان کورتولموش از چهره‌های اصلی حزب عدالت و توسعه نیست. کورتولموش خود حزبی داشت و چند سال پیش به آک پارتی پیوست. باید توجه داشت که نگاه وی در رهبری حزب عدالت و توسعه یک نگاه ثانوی به شمار می‌آید.
وی با بیان اینکه هر کشوری در خاورمیانه به دلیل پویایی محیط امنیتی ناچار است که سیاست‌های خود را متناسب با شرایط متحول منطقه‌ای دائماً تنظیم کند و بعضاً چرخش‌هایی داشته باشد، گفت: این قضیه فی‌نفسه یک امر رئالیته است و چندان مذموم نیست. کدام کشور در سیاست خارجی خود تغییر نمی‌دهد؟ بنابراین ترکیه نیز تابع همین قاعده کلی است. اصل این موضوع نباید در سیاست سیال خاورمیانه نادیده گرفته شود.
کارشناس مسائل ترکیه با تأکید بر اینکه این کشور وارد بحران‌هایی در خاورمیانه شد که آمادگی و کشش آن را نداشت، افزود: مشکل اینجا است که ترکیه کاری کرد که حتی نخبگان سیاسی این کشور نیز باور به زیان آن دارند. این همان نکته‌ای است که در حال حاضر مورد توجه نعمان کورتولموش و بسیاری از نخبگان سیاسی مستقل ترکیه قرار گرفته است. حتی برخی ترکیه را متهم می‌کنند که اساساً سیاست خارجی بدون پرنسیبی(بدون اصول) دنبال می‌کند و عمل‌گرایی و انعطاف‌پذیری آن به‌گونه‌ای زیاد شده که این کشور چندان قابل اعتماد نیست. آنکارا روزی با اسرائیل دوست است، روز دیگر انتقادهایی دارد و دوباره به آن‌ها نزدیک می‌شود. ترکیه باید مواضع خود را مشخص کند.
وی با اشاره به وضعیتی که بر سیاست ترکیه حاکم شده است، مطرح کرد: بحران سوریه و عراق و ظهور داعش صحنه آزمون تصحیح و خطای وزیر خارجه ترکیه بود که بعد از 5 سال تقریباً به یک نتایج قطعی‌تری رسیده است؛ یعنی مشخص شد که ترکیه قابلیت استفاده از گروه‌های نیابتی و مشارکت در جنگ‌های نیابتی به این شکل ندارد و الان خود گرفتار شده است. حتی امنیت داخلی این کشور هم در معرض تهدید از ناحیه جریان‌های افراطی است که زمانی مورد حمایت ترکیه بودند.
حق پناه با توجه به فرهنگ راهبردی ترکیه اشاره داشت: هم‌زیستی مصالحت آمیز، اقتصادگرایی، میل به میانجی‌گری و پرهیز از مداخله در بحران‌ها، این فرهنگ را شکل داده بود. این‌گونه درگیر شدن با بحران‌های سنگین مثل بحران سوریه و عراق خارج از توان و طاقت این کشور است.
وی با تأکید بر اینکه قدرت نرم آنکارا در منطقه و تلاشی که برای معرفی خود به عنوان یک مدل و الگو داشت تا حدی تضعیف شده است، یادآوری کرد: اگرچه اردوغان مقتدرانه از بحران‌های سال 2016 به‌ویژه کودتا بیرون آمد و الان نیز یک چهره اکتیو و پویا را در سیاست خارجی حفظ کرده است؛ اما باید در نظر داشت که مؤلفه‌های اقتصادی و انسجام داخلی باید کمک کنند تا کشوری راه مداخله‌گری در پیرامون خود در پیش بگیرد. با این حال ترکیه فاقد این ظرفیتهاست.
کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به اینکه الآن تقریباً نگاه جدیدی در میان نخبگان حاکم شکل می‌گیرد که سیاست‌های این کشور در خصوص مسائل منطقه‌ای مجدداً تنظیم شوند، بیان داشت: همکاری ترکیه با روسیه علی‌رغم تنش‌های یک سال پیش به خاطر همین موضوع گسترش پیدا کرد. آن‌ها برای اولین بار به یک توافق سه جانبه در مورد بحران سوریه روی آوردند که ایران و روسیه نیز در آن حضور دارند.
وی با بیان اینکه توافق سه‌جانبه نقطه عطفی است که تا به الآن در خصوص بحران‌های منطقه‌ای سابقه نداشته است، اشاره داشت: این امر نسبتاً موفق محسوب می‌شود. به همین دلیل باید نمره مثبتی به سیاست خارجی ترکیه داد که توانسته خود را از یک مخمصه‌ای که گرفتار شده بود، به تدریج خارج و الآن بتواند یک نقش ایجابی ایفا کند. با توجه به اینکه قطعنامه شورای امنیت نیز از این ابتکار حمایت کرد، ترکیه تلاش می‌کند که وضعیت خود را در معادلات بین‌المللی بهبود ببخشد.
حق پناه با توجه به تحولات جدید در مناسبات آنکارا و بغداد نیز ارزیابی کرد: ادامه حرکت مذکور با سفر بن علی یلدیریم به بغداد کامل‌تر می‌شود و بخشی از مناقشات بین آنکارا و بغداد، تا حدودی تعدیل شده است. این موضوع نیز گام مثبتی است که می‌تواند کمک کند ترکیه از این وضعیت به درآید و دستاوردهای مثبتی داشته باشد. همچنین این امر می‌تواند به صلح و ثبات منطقه‌ای کمک کند که طبیعتاً مطلوب جمهوری اسلامی ایران نیز هست.
انتهای پیام/
