دانش‌بنیانها در چه صورت از حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف می‌شوند
قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوریها و اختراعات، شیوه‌نامه‌ای برای اعطای معافیت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض به شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان در نظر گرفته که این شرکتها حتماً باید نسبت به آن آگاه باشند.
به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ جمله «شرکتهای دانش‌بنیان از بهترین مظاهر و مؤثرترین مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی هستند که می‌توانند اقتصاد مقاومتی را پایدارتر کنند» از جمله بیانات مقام معظم رهبری است که به تنهایی رسالت مهم این شرکتها را متصور می‌شود.
از این جهت، شناخت دقیق شرکتهای دانش‌بنیان و حمایت از آنها توسط مردم و مسئولان می‌تواند در تحقق اقتصاد مقاومتی مؤثر باشد؛ بخشی از حمایتهای آئین‌نامه‌ای برای این شرکتها به قوانین مصوب و شروط در نظر گرفته شده برای تخصیص تسهیلات باز می‌گردد.
بخشی از حمایتهای مصوب و قانونی قابل توجه، ایجاد شرایطی برای برخورداری از معافیتهای گمرکی توسط این شرکتهاست که طبق مصوبه آبان ماه سال 1394 و براساس شیوه‌نامه اعطای معافیت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض باید صورت گیرد.
با توجه به دستورالعمل اجرایی موضوع ماده (22) آئین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوریها و اختراعات مورخ 21 دی ماه 92 درباره نحوه ارائه معافیتهای گمرکی به شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان، شیوه‌نامه زیر برای اعطای معافیتهای گمرکی، سود بازرگانی و عوارض به شرکتهای دانش‌بنیان در کارگروه «ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان و نظارت بر اجرا» موضوع ماده (3) آئین‌نامه اجرایی قانون، تصویب شده است:
معافیتهای حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض قابل اعطاء به شرکتهای دانش‌بنیان
• شرکتهای دانش‌بنیان از پرداخت هرگونه عوارض صادراتی برای صادرات کالاها و خدمات دانش‌بنیان خود معاف هستند.
• شرکتهای دانش‌بنیان برای انجام فعالیتهای خود، می‌توانند از معافیت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض به شرح زیر برخوردار شوند:
1. واردات ماشین‌آلات، تجهیزات، مواد اولیه، کالاها و قطعات مورد نیاز به عنوان نمونه و به صورت محدود (در حدی که نمونه تلقی شود) و صرفا برای انجام مهندسی معکوس یک کالای دانش‌بنیان (آنالیز عملکرد، دمونتاژ، آنالیز مواد و...)
مهندسی معکوس به فرآیندی گفته می‌شود که در آن می‌توان با اقداماتی بر روی محصول موجود، به دانش فنی اولیه تولید آن دست پیدا کرد؛ معمولا مراحل مهندسی معکوس عبارت است از آنالیز عملکرد و دمونتاژ، آنالیز مواد، اندازه‌گیری و آنالیز ابعادی، بررسی فرآیند ساخت، برنامه‌ریزی فرآیند تولید، تهیه مستندات لازم، ساخت نمونه اولیه و در نهایت ساخت محصول مورد نظر.
2. واردات مواد اولیه، کالاها و قطعات مورد نیاز به صورت محدود و صرفا برای انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه تا حد ساخت نمونه اولیه و پایلوت از کالاها و خدمات دانش‌بنیان
3. واردات تجهیزات آزمایشگاهی، تست و کنترل کیفیت به شرط استفاده غیرتجاری و برای تجهیز بخش تحقیق و توسعه شرکت مشروط به عدم ساخت داخل.
براساس تبصره موجود در این بخش، تشخیص عدم ساخت داخل تجهیزات آزمایشگاهی و تجهیزات تست و کنترل کیفیت مورد نظر، برعهده «دبیرخانه دائمی نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» در معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور است.
• شرکتهای دانش‌بنیان برای واردات ماشین‌آلات خط تولید (مورد نیاز برای تولید کالا و خدمات دانش‌بنیان مورد تایید کارگروه)، مشروط به عدم ساخت داخل، می‌توانند از معافیت پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض استفاده کنند.
براساس این شیوه‌نامه آن دسته از شرکتهای دانش‌بنیانی که دارای مجوزهای وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند (از قبیل جواز تأسیس، پروانه بهره‌برداری، کارت شناسایی، گواهی فعالیت صنعتی، گواهی کشف و پروانه اکتشاف) باید برای استفاده از معافیتها و تخفیفات زیر به «بخش سرمایه‌گذاری سامانه بهین‌یاب» (www.Behinyab.ir) مراجعه کنند:
1- معافیتهای حقوق ورودی ماشین‌آلات خط تولید (موضوع بند غ ماده 119 قانون امور گمرکی)
2- تخفیفات موضوع ماده (121) قانون امور گمرکی: «حقوق ورودی قطعات و لوازم و موادی که برای مصرف در ساخت یا مونتاژ یا بسته‌بندی اشیاء یا مواد یا دستگاه‌ها وارد می‌گردد، در مواردی که مشمول ردیفی از جدول تعرفه شود که مجموعاً مأخذ حقوق ورودی آن بیشتر از جمع مأخذ حقوق ورودی شیء یا ماده یا دستگاه آماده باشد به تشخیص و نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت به مأخذ حقوق ورودی شیء یا ماده یا دستگاه آماده مربوط وصول می‌شود.»
در این بخش هم گفته شده که تشخیص عدم ساخت داخل برای ماشین‌آلات خط تولید مورد نظر، برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است و نتیجه بررسیها در این باره حداکثر ظرف مدت 10 روز کاری ارائه می‌شود.
البته معافیتهای این بخش مربوط به واردات ماشین‌آلات خط تولید، شامل قطعات یدکی و ابزارآلات نیست و واردات ماشین‌آلات دست دوم (مستعمل) باید پس از اخذ مجوزهای لازم موضوع ماده (42) آئین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات صورت گیرد.
این شیوه‌نامه می‌گوید که اگر شرکت دانش‌بنیان، متقاضی استفاده از معافیتهای حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض گمرکی برای واردات ماشین‌آلات خط تولید برای تولید کالای دانش‌بنیان باشد باید درباره کالای دانش‌بنیانی که ماشین‌آلات خط تولید مرتبط با آن وارد می‌شود، موارد زیر توسط کارگزار اجرای معافیتهای گمرکی بررسی و تأیید شود:
الف- در حوزه فناوریهای بالا و متوسط به بالا باشد.
ب- دارای پیچیدگی فنی بوده و تولید آن نیاز به تحقیق و توسعه هدفمند توسط یک تیم فنی خبره داشته باشد همچنین برای حفظ توان رقابتی آن کالا در بازار، تحقیق و توسعه باید به صورت مداوم انجام شود.
ج- عمده ارزش افزوده آن کالاها/ خدمات، ناشی از دانش فنی و نوآوری فناورانه باشد.
• کاربری «ماشین‌آلات، تجهیزات، مواد اولیه، کالاها و قطعات» وارداتی اشاره شده در این بندها باید در راستای تولید کالاها و خدمات دانش‌بنیان که توسط کارگروه تأیید شده قرار داشته باشد.
• اگر درخواست استفاده از معافیتهای حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض گمرکی برای واردات ماشین‌آلات خط تولید، تجهیزات آزمایشگاهی، تست و کنترل کیفی برای تولید کالای دانش‌بنیان باشد که هنوز نمونه اولیه آن در شرکت ساخته نشده، با رعایت شرایط زیر می‌تواند مورد پذیرش قرار گیرد:
الف- بدون واردات موردنظر، امکان تولید نمونه اولیه یا نمونه آزمایشگاهی آن محصول وجود نداشته باشد و آن شرکت تمام مراحل ساخت نمونه اولیه را تا جاییکه به تجهیزات وارداتی نیاز پیدا نکرده، طی کرده باشد. (نظیر مطالعات و تحقیق و توسعه اولیه، تهیه نقشه‌های ساخت، طراحیها، و...)
ب- محصول تولیدی، دارای ویژگیهای کالای دانش‌بنیان باشد و با حوزه کلی فعالیتهای دانش‌بنیان شرکت مرتبط باشد.
ج- به منظور استفاده از سایر مزایای قانون (از جمله معافیتهای مالیاتی)، لازم است معیار «کسب دانش فنی مبتنی بر تحقیق و توسعه» برای محصول تولیدی، در دوره بعدی ارزیابی احراز شود.
• کل کالاهای مشمول معافیت مورد نظر این شیوه‌نامه، باید با زیرساختها و ظرفیت واقعی تولید و برنامه‌های آتی توسعه شرکت دانش‌بنیان تناسب داشته باشد.
• معافیت موضوع این شیوه‌نامه، شامل قانون مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های انجام خدمات و تشریفات گمرکی (موضوع بند ل ماده یک قانون امور گمرکی) نیست.
• نمایندگی شرکتهای خارجی و وارد کننده کالاهای دانش‌بنیان که به امر تجارت می‌پردازند، از شمول این شیوه‌نامه خارج هستند.
نحوه اعمال معافیتهای حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض گمرکی
• شرکت دانش‌بنیان می‌تواند پس از تهیه پروفرما یا ثبت سفارش، درخواست خود را به همراه مدارک اولیه و تکمیل فرمهای مربوطه، به منظور آغاز فرآیند ارزیابی و دریافت «تأییدیه اولیه»، به سامانه دانش‌بنیان ارسال کند.
• «تأییدیه اولیه» از سوی دبیرخانه کارگروه صادر شده و صرفا بیانگر موافقت اولیه برای ارائه معافیتهای موضوع این شیوه‌نامه به کالای مورد نظر است تا شرکتهای دانش‌بنیان بتوانند با برنامه‌ریزی دقیق‌تر اقدام به واردات کنند. تأییدیه اولیه تنها به همان شرکت ارائه می‌شود و قابل ارائه به گمرک نیست.
• «تأییدیه نهایی» پس از تطبیق مندرجات تأییدیه اولیه (که بر مبنای پروفرما یا ثبت سفارش تهیه می‌شود) با «اظهارنامه تسلیمی به گمرک» و با رعایت سایر نکات این شیوه‌نامه، از سوی دبیرخانه کارگروه به گمرک ابلاغ می‌شود و بیانگر موافقت نهایی برای استفاده از معافیتها است.
• در مواردی که شرکت دانش‌بنیان پس از ورود کالا به گمرک، درخواست استفاده از معافیت کند، برای احراز عدم ساخت داخل (در صورت نیاز) و ارزیابی سایر شرایط مورد نظر این شیوه‌نامه، «اظهارنامه تسلیمی به گمرک» مبنای عمل قرار می‌گیرد و نیازی به ارسال اطلاعات پروفرما یا ثبت سفارش نیست.
البته با توجه به اینکه هزینه‌های تشریفات گمرکی (از جمله انبارداری) باید از سوی شرکتها پرداخت شود، توصیه می‌شود به منظور جلوگیری از پرداخت هزینه‌های مازاد، شرکتها درخواست خود را پیش از ورود کالا به گمرک، به سامانه دانش‌بنیان ارسال کنند.
• مجوز معافیت از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض گمرکی، در صورتیکه مدت استفاده از مزایای قانونی برای شرکت به اتمام نرسیده و منقضی نشده باشد (به عبارتی تا زمانیکه آن شرکت براساس مصوبه کارگروه، مشمول استفاده از مزایای قانون است)، بعد از تکمیل پرونده و بررسی نهایی ارسال می‌شود.
• پس از اِعمال معافیتها و ترخیص کالا از گمرک، به منظور درج در پرونده شرکت و نظارتهای بعدی، «پروانه سبز گمرکی» از سوی گمرک در اختیار دبیرخانه کارگروه قرار می‌گیرد.
• تبادل تمام اطلاعات و تأییدیه‌ها با گمرک، از طریق «سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی» انجام می‌شود.
• برای اجرای معافیتهای گمرکی، کارگروه می‌تواند تعدادی از اشخاص حقوقی واجد صلاحیت را به عنوان کارگزاران اجرای معافیتهای گمرکی انتخاب کند.
شیوه‌نامه می‌گوید، دبیرخانه کارگروه مجاز است از پارکهای علم و فناوری منتخب که به تأیید کارگروه می‌رسند، به عنوان کارگزار اجرای معافیتهای گمرکی برای شرکتهای مستقر در پارک استفاده کند.
• پیگیری حسن اجرای این معافیتها از جمله تأیید تناسب بین کاربری «تجهیزات، مواد اولیه، کالاها و قطعات» وارد شده با کالاهای دانش‌بنیان شرکت که توسط کارگروه تأیید شده است؛ تناسب ماشین‌آلات خط تولید وارد شده با زیرساختها و ظرفیت تولید شرکت و نظارت بر نصب «ماشین‌آلات خط تولید» در محل شرکت (پس از دریافت پروانه سبز گمرکی) بر عهده کارگزاران اجرای معافیت گمرکی است.
• شرکت دانش‌بنیان موظف است «ماشین‌آلات خط تولید» وارداتی را صرفاً در محل کارگاه یا کارخانه خود که به اطلاع دبیرخانه کارگروه رسیده است، نصب و تا 10 سال از جابه‌جایی، انتقال یا واگذاری آن به غیر، خودداری کند در غیر این صورت براساس ماده 120 قانون امور گمرکی، مستلزم پرداخت وجوه متعلقه شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض معاف شده خواهد بود.
• کارگزاران اجرای معافیتهای گمرکی، مجاز به دریافت هزینه‌های بررسی و ارزیابی تقاضاهای شرکتها هستند.
نظارت بر اجرای معافیتهای گمرکی
• شرکتهای دانش‌بنیانی که از معافیتهای گمرکی موضوع این شیوه‌نامه برخوردار می‌شوند، چنانچه بر اساس گزارش دستگاه‌های ذی‌ربط یا نظارتهای دوره‌ای که به تأیید نهایی دبیرخانه شورای عالی عتف (علوم، تحقیقات و فناوری) رسیده باشد، با کتمان اطلاعات یا ارائه اطلاعات ناصحیح، از این حمایتها برخوردار شده باشند یا حمایتها و تسهیلات اعطا شده را برای مقاصد دیگری مصرف کرده باشند، ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایتهای قانون، با ارجاع به مراجع قانونی ذی‌صلاح، علاوه بر پرداخت اصل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق، مشمول جریمه نقدی برابر میزان معافیت اعطاء شده خواهند بود که جریمه مذکور با توجه به بند ج ماده (11) قانون بدون رعایت مرور زمان قابل مطالبه بوده و قابل بخشودگی نیست.
• تمام کارگزاران اجرای معافیتهای گمرکی یا هرکدام از کارگزاران ارزیابی شرکتها، می‌توانند درباره نحوه استفاده شرکتها از معافیتهای گمرکی، گزارشهای نظارتی خود را به دبیرخانه کارگروه ارایه کنند. دبیرخانه کارگروه مؤظف به بررسی و جمع‌بندی گزارشها و ارائه به کارگروه است.
انتهای پیام/
