عملکرد نصفه و نیمه جهاد کشاورزی در تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی

به گزارش خبرگزاری تسنیم، «اقتصاد مقاومتی» در طی سه تا چهار سال گذشته به عنوان شاه‌بیت کلام رهبری در اکثر دیدارهای ایشان با مسئولان نظام و اقشار مختلف مردم مورد تأکید قرار گرفته و به عنوان راهکار نجات اقتصاد کشور از سوی ایشان تبیین شده است.سال92 بود که مقام معظم رهبری سیاست های اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند. ایشان راهکار تمام موارد را در اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی دیدند.

به‌دنبال ابلاغیه معاون اول رئیس جمهور به دستگاه‌های اجرایی و تصویب‌نامه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ناظر بر پروژه‌های اولویت‌دار برنامه‌های ملی اقتصاد مقاومتی، وظایف و تکالیف وزارت جهاد کشاورزی مشخص شد.

در این ابلاغیه که به امضای معاون اول رئیس جمهوری «اسحاق جهانگیری» رسیده بود، کارگروه‌های برنامه ملی اقتصاد مقاومتی افزایش ضریب خوداتکایی محصولات راهبردی احداث و تکمیل شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی، ایجاد و ساماندهی تشکل‌های بهره‌بردار آب، تأمین نهاده‌های داخلی، توسعه مکانیزاسیون، تأمین داخلی نهاده‌های مورد نیاز و توسعه فعالیت‌های آبخیزداری، حفاظت خاک و همچنین فعالیت‌های آبزی‌پروری مورد تأکید قرار گرفته است.

در ابلاغیه معاون اول رئیس جمهور ، افزایش ضریب خوداتکایی گندم تا 11 میلیون و 800 هزار تن، شلتوک تا دو میلیون و 949 هزار تن، سیب‌زمینی تا پنج میلیون و شش‌هزار تن و دانه‌های روغنی تا 497 هزار تن پیش‌بینی شده است.

همچنین در این ابلاغیه ارتقاء توان تولید ملی با محوریت درون‌زایی در احداث و تکمیل شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی به میزان 150 هزار هکتار و ایجاد و ساماندهی 180تشکل بهره‌برداران آب و زمین مورد تأکید قرار گرفته است.

تأمین داخلی نهاده‌های مورد نیاز بخش کشاورزی نظیر بذر گندم تا 406هزار تن، برنج تا چهارهزار و 725 تن و چغندرقند تا 17 هزار و 500 یونیت از دیگر تأکیدهای این ابلاغیه بود.

همچنین توسعه آبزی‌پروری و پرورش ماهی در قفس به میزان 20 هزار تن در آب‌های شمال نیز مورد تأکید قرار گرفته است.

*افزایش ضریب خوداتکایی محصولات راهبردی اساسی (گندم، شلتوک، دانه های روغنی، سیب زمینی، حبوبات، پنبه، شیر خام، گوشت قرمز، گوشت طیور، تخم مرغ، چغندرقند، جو، ذرت دانه ای)

بسیاری از کارشناسان اقتصادی مهم ترین اقدام وزارت جهاد را افزایش امنیت غذایی می دانند.افزایش تولید داخلی نهاده ها و کالاهای اساسی (بویژه در اقلام وارداتی) و اولویت دادن به تولید محصولات و خدمات راهبردی و همچنین تأمین امنیت غذا و درمان و ایجاد ذخایر راهبردی با تأکید بر افزایش کمی و کیفی تولید (مواد اولیه و کالا)، که محصولات کشاورزی از جمله آن است، در مواد6 و 7 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی مورد اشاره قرار گرفته است و این پروژه نیز در همین راستا برای تحقق اقتصاد مقاومتی تصویب شده است.

مسئولان بیان می کنند که وزارت جهاد توانسته هدف خودکفایی در محصولات استراتژیک کشاورزی از جمله گندم که منجر به افزایش امنیت غذایی را عملیاتی کند.

*احداث و تکمیل شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی به میزان 150 هزار هکتار

احداث و تکمیل شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی به میزان 150هزار هکتار یکی از برنامه  های اصلی وزارت جهاد در راستای اقتصاد مقاومتی بوده است که آمارهای علی مراد اکبری،معاون وزیر جهاد در مرداد ماه سال جاری از اجرای این طرح به میزان 20 هزار هکتار خبر داد. به عبارتی پیشرفت 15 درصدی در این بخش رخ داده است و دلیل عدم تحقق کامل اجرای این طرح توسط جهاد کشاورزی عدم تامین اعتبارت لازم مطرح شده است.

از جمله فواید احداث و تکمیل شبکه های فرعی آبیاری وزهکشی صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی است. در واقع مطابق آمار مسئولان به ازای هر هکتار اجرای این شبکه یک هزار متر مکعب صرف جویی آب خواهیم داشت.

*ایجاد و ساماندهی 180تشکل بهره‌برداران آب و زمین

وزارت جهاد کشاورزی در بخش ایجاد و ساماندهی 180تشکل بهره‌برداران آب و زمین نیز تنها بخشی از  اقدامات موثر انجام شده است. نحوه سیاستگذاری در حوزه آب کشاورزی که به طور مستقیم تحت تاثیر اقدامات وزارت نیرو است باعث شده  که کشاورزان  با دریافت نکردن حجمی آب به عنوان ذینفعان اصلی و مصرف‌کنندگان نهایی آب در این بخش، به ارزش واقعی آب مصرفی در اقدامات خود توجه ننموده و در نتیجه انگیزه‌ای برای کاهش انواع تلفات آبی موجود در حوزه خود نداشته باشند. تعلل وزارت نیز در بستن چاه‌های غیر مجاز کشاورزی نیز خود باعث استفاده بیش از اندازه آب کشاورزی شده است.

در همین راستا اقدامات و برنامه‌هایی نیز که در مقاطعی از سوی دولت با اهدافی نظیر پایش و کنترل مصرف،‌ مقابله با برداشت‌های غیرمجاز، قیمت‌گذاری آب کشاورزی و … صورت پذیرفته است، اما این اقدامات به برطرف شدن مشکل بی انگیزه ای کشاورزان برای مصرف بهینه منجر نشده  است.

به عبارتی می توان این بند از سیاست های اقتصاد مقاومتی را یک تغییر ساختار با احیای منابع آب زیرزمینی البته با مشارکت کشاورزان واتصال مدیریت توزیع آب به شبکه های تعاونی دانست.

مطابق سیاست های اقتصاد مقاومتی باید180 تشکل بهره برداران آب و زمین در سطح کشور تأسیس می شد، اما تا کنون با همکاری وزارت نیرو تقسیمات استانی این تشکل ها برای 10استان تهیه شده است.

همچنین از مجموع تشکل‌های مذکور بیشترین حجم تشکل بهره برداران آب با 30 مورد در استان خوزستان متمرکز است که تاکنون 12 مورد آن فعال‌شده است.به عبارت بهتر این بند از سیاست های اقتصاد مقاومتی با درصد مناسبی انجام نشده است.

*تجهیز و نوسازی ناوگان ماشینی بخش کشاورزی به میزان 1.62 اسب بخار بر هکتار

این بند از سیاست های اقتصاد مقاومتی از آن جهت همسو با اقتصاد مقاومتی است که منجر به رشد بهره وری در حوزه کشاورزی می‌شود. به عبارت دیگر میزان تولید محصولات در واحد سطح را افزایش داده، که این امر همراستا با اقتصاد مقاومتی است.

در این زمینه، رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی گفته است که درجه مکانیزاسیون طی سال‌های اخیر از رشد مناسبی برخوردار شده، به‌گونه‌ای که از چهارصدم اسب بخار بر هکتار طی سال 1390 به 12 صدم درصد اسب بخار در هکتار طی سال 1395رسیده است که البته با نقطه ایده‌آل تفاوت دارد.

* تأمین داخلی نهاده‌های مورد نیاز بخش کشاورزی (بذر گندم، برنج، چغندرقند، سیب زمینی، دانه های روغنی، ذرت، حبوبات، پنبه، جو)

با توجه به نقش افزایش تولید داخلی نهاده ها و کالاهای اساسی به منظور تأمین امنیت غذا و درمان این پروژه در وزارت کشاورزی از اهمیت بسیاری برخوردار است . چرا که نهاده های کشاورزی بنای تولید غذای کشور هستند در صورتی که کشور بتواند در تأمین این محصولات استراتژیک خودکفا شود امنیت غذایی تأمین می شود.

رئیس سازمان تحقیقات کشاورزی در دی ماه سال جاری در این زمینه اعلام کرده است که حداقل 15 درصد خودکفایی تولید گندم مرهون تامین بذر با کیفیتی بود که در اختیار کشاورزان قرار گرفت. طبق برآوردهای جهاد کشاورزی طی 4 سال گذشته، حدود یک هزار و200 میلیارد تومان صرفه جویی از محل استفاده از بذور کیفی داشته ایم و امسال برای اولین بار در کشور نزدیک به 500 هزارتن بذرگواهی شده کیفی به کشاورزان تحویل داده شده است.

 خودکفایی100 درصدی در  تولید گندم، جو، پنبه، ذرت و برنج  از جمله سایر دست آورد‌های بخش کشاورزی است  و تنها در برخی از بذرها به واردات وابسته هستیم.   این خودکفایی در راستای اقتصاد مقاومتی باعث شده  که از  خروج ارز  در این قسمت جلوگیری به عمل آید و به امنیت غذایی کشور کمک کند و این وزراتخانه را در مقام موفق ترین وزارتخانه اقتصادی دولت قرار دهد. 

*تأمین داخلی نهاده‌های مورد نیاز بخش کشاورزی (نهال‌های اصلاح شده)

افزایش تولید داخلی نهاده ها و کالاهای اساسی (بویژه در اقلام وارداتی) و اولویت دادن به تولید محصولات و خدمات راهبردی و همچنین تأمین امنیت غذا و درمان و ایجاد ذخایر راهبردی با تأکید بر افزایش کمی و کیفی تولید (مواد اولیه و کالا)، که محصولات کشاورزی از جمله آن است، در مواد 6 و7سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی مورد اشاره قرار گرفته است و این پروژه نیز در همین راستا برای تحقق اقتصاد مقاومتی تصویب شده است.

رئیس گروه نهال و بهبود ارقام معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی از اجرای 16 پروژه کلان در سطح کشور برای تولید نهال گواهی‌شده با عملکرد بالا و دارای اصالت و گواهی‌های معتبر جهانی در اردیبهشت ماه سال جاری خبر داد و گفت که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری 500 هزار نهال گواهی‌شده با استانداردهای بین‌المللی تولید شود.

* تأمین داخلی نهاده‌های مورد نیاز بخش کشاورزی (سم و کود)

تأمین داخلی نهاده‌های مورد نیاز بخش کشاورزی (سم و کود) یکی از برنامه های اصلی وزارت جهاد در اقتصاد مقاومتی است که تأکید بر افزایش کمی و کیفی تولید ( مواداولیه و کالا) دارد که در مورد 6و7سیاست های کلی به آن اشاره شده است.

*توسعه تولید و اصلاح، بازسازی و نوسازی یک‌هزار و 777 هکتار از واحدهای گلخانه‌ای

*اجرای عملیات آبخیزداری و حفاظت خاک در حوزه آبخیز سدها و حوزه‌های سایر مناطق به میزان 650 هزار هکتار و تهیه و اجرای طرح کنترل کانون‌های بحرانی، فرسایش بادی و مقابله با بیابان‌زایی و ریزگردها به میزان 90 هزار هکتار

* توسعه آبزی‌پروری و پرورش ماهی در قفس به میزان  20000تن در آب‌های شمال و جنوب کشور

* کاهش ضایعات از طریق فرآوری 197000 تن 

*افزایش جذب ماده خام کشاورزی به میزان 1972000تن

* مدیریت ذخیره‌سازی محصولات راهبردی کشاورزی (گندم،برنج، شکر، گوشت، روغن و…) 

نقش این چند بند از سیاست های اقتصاد مقاومتی تأمین غذا است. وزیر کشاورزی در مورد طرح محوری پرورش آبزیان در قفس گفته است که میزان تولید در این بخش تا سال گذشته کمتر از 100تن بوده است؛ درحالی‌که در این بخش ظرفیت بالقوه تولید یک میلیون تن وجود دارد. رئیس سازمان شیلات ایران نیز در این زمینه بیان داشته است که طبق مطالعات، دریای خزر ظرفیت تولید بیشتر از 300هزار تن و خلیج و فارس و دریای عمان بیشتر از 600هزار تن ماهی در قفس را دارد.

تا مرداد ماه سال جاری بیش از 360 قفس برای تولید آبزیان در آب های خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر استقرار یافته است. 

*توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در 250هزار هکتار

در صورتی که سامانه های آبیاری نوین اجرایی شود می تواند فواید بسیاری داشته باشد. نحوه اجرای این پروژه و میزان پیشرفت آن را از آمار ارائه شده از سوی علی مراد اکبری، معاون آب و خاک وزارت جهاد برسی می کنیم.

اکبری با بیان اینکه امسال 500 میلیون دلار فقط برای توسعه روش‌های نوین آبیاری گذاشته شده است، خاطرنشان کرد: امسال  فقط دو هزار و 750 میلیارد تومان اعتبار آبیاری تحت‌فشار است که دولت 500 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ارزی، هزار میلیارد تومان از محل ماده 12 و حدود 240 محل بودجه عمومی دولت پیش‌بینی کرده است.

وی خردادماه سال جاری در این زمینه اعلام کرده است که در صورت اختصاص 100 درصدی اعتبارات، امسال سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار و کم‌فشار در سطح 250 هزار هکتار در اراضی کشاورزی اجرا می‌شود.

بنابراین گزارش، بررسی اقدامات وزارت جهاد کشاورزی در حوزه اقتصاد مقاومتی حاکی از این است که در برخی از  14 تکلیف این وزارتخانه به طور کامل و به درستی انجام نشده است و با عدم تامین و تحقق اعتبارات دولتی مورد نظر با مانع جدی نقدینگی و اصطلاحا با بی پولی دولت رو به رو شده است.

 انتهای پیام/