خطر عرفی شدن مفاهیم دینی در اندیشه کربن
مدیر گروه ادیان و عرفان مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: کربن معتقد بود زمانیکه تفکر معنوی و دینیِ ایرانی که همان معارف اسلامی معرفی می‌کرد عرفی شود، به یک جریان سیاسی تبدیل می‌شود که در نهایت هیچ معنای باطنی و حکمت ایرانی از آن باقی نمی‌ماند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگران پویا شهرام پازوکی، مدیر گروه ادیان و عرفان مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در دومین روز از نشست «بررسی و نقد دیدگاههای هانری کربن» که امروز یکشنبه و با حضور اساتید و صاحبنظران رشته فلسه و حکمت اسلامی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به اینکه هانری کربن برای یافتن حکمت در پی شرق حرکت و در این مسیر در ایران توقف کرد، گفت: هانری کربن در جستجوی حکمت به دنبال شرق است، اما شرق به معنای جغرافیای آن نیست بلکه شرق از دیدگاه کربن منطقه ایران است، زیرا حکمت را در آن یافت و در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های متعدد، خود را یک ایرانی و یک شیعی معرفی کرد. این بدان معنا نیست که او حقیقتاً یک ایرانی و یا شیعه است بلکه روح حکمت و عرفان و تصوف را در ایران می‌دانست.
وی با اشاره به اینکه کربن ایران را با نام تفکر و عالم ایرانی معرفی کرده است، افزود: کربن از آنجایی که منشأ حکمت، فلسفه و عرفان و تصوف را در ایران یافت، لذا از ایران با نام عالم ایرانی، ایران فرهنگی یاد کرد. او عالم معنوی را در سرزمین ایران دانست و در آن توقف کرد.
مدیر گروه ادیان و عرفان مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در بیان علت به کار بردن لفظ «اسلام ایرانی» در مباحث هانری کربن، گفت: کلیدواژه‌های عالم معنوی ایران، روح ایرانی، جان ایران و اسلام ایرانی در آثار کربن دیده می‌شود. کربن در بیان مفهوم «اسلام ایرانی» می‌گوید منظورم این نیست که اسلام را ایرانیان خلق کردند بلکه منظور این است که ایرانیان اصل و حقیقت اسلام را کشف کردند. از نظر او فلاسفه‌ای مانند سهروردی، بوعلی سینا و سایر حکما و فلاسفه، کاشف حقیقت اسلام بودند.
پازوکی با اشاره به اینکه هانری کربن دو رکنِ تشیع و تصوف را از ارکان اسلام ایرانی می‌داند، گفت: کربن در تحقیقات خود به دنبال سیدحیدر عاملی می‌رود، زیرا عاملی می‌گوید روح تصوف، تشیع و روح تشیع، تصوف است و آنها را یکی می‌داند. بنابراین تصوف و تشیع خاص ایران است که آن را از باطن اسلام کشف کردند. پس هانری کربن اصرار دارد که پیوند معنوی اسلام و ایران را تصوف و تشیع معرفی کند.
پازوکی با اشاره به اینکه هانری کربن به شدت از عرفی شدن اندیشه ایرانی و تشیع بیم داشت، گفت: کربن معتقد بود زمانی که تفکر معنوی و دینی ایرانی ـ که همان معارف اسلامی معرفی می‌کرد ـ عرفی(سکولار) شود، به یک جریان سیاسی تبدیل می‌شود که در نهایت هیچ معنای باطنی و حکمت ایرانی از آن باقی نمی‌ماند. او حتی در مفهوم امام و امام غایبی که حیّ و زنده است این نظر را دارد چون اینگونه مفاهیم قابلیت تفسیر ایدئولوژیک شدن را دارند، در معرض خطر و انحراف قرار دارند و تبدیل به یک تهدید می‌شوند و باید مراقب بود. او حتی در دیدگاه خود دکتر شریعتی را از جمله افرادی می‌داند که به دنبال تفسیر ایدئولوژیک از دین هستند.
انتهای‌پیام/