شرایط نامناسب، دستگاه‌های موزه چاپ را از کار انداخت/ تاریخ چاپ ایران؛ در حسرت گوشه چشمی از مسئولان
با گذشت بیش از چهار سال از انتقال دستگاه‌های موزه چاپ به کتابخانه ملی، تشکیل این موزه همچنان سرنوشت مشخصی ندارد. از سوی دیگر، گفته می‌شود شرایط نامناسب آسیب‌هایی به تعدادی از این دستگاه‌ها که گاه قدمت آنها به ۱۰۰ سال می‌رسد، وارد کرده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران «پویا»، بعد از گذشت چهار سال از تصمیم محمد دوانی، رئیس سابق کتابخانه مجلس برای انتقال دستگاه‌های موزه چاپ از این کتابخانه به کتابخانه ملی می‌گذرد، اما سرنوشت این موزه همچنان در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد. موزه چاپ که به همت تعدادی از پیشکسوتان صنعت چاپ در دوره ریاست حجت‌الاسلام و المسلمین رسول جعفریان در کتابخانه مجلس برپا شد، بعد از مدتی به دلیل نداشتن مکان مناسب، به ساختمان قدیمی کتابخانه ملی منتقل شد. در بهمن‌ماه سال 91 در پی این انتقال، تفاهم‌نامه‌ای میان دو کتابخانه منعقد شد. در این تفاهم‌نامه قید شده است که مسئولیت حمل و نقل مجموعه بر عهده کتابخانه مجلس و مسئولیت راه‌اندازی و نگهداری از دستگاه‌ها بر عهده سازمان اسناد و کتابخانه ملی است.
حالا تقریباً یک سال به پایان این تفاهم‌نامه باقی است، اما موزه چاپ در سردرگمی به سر می‌برد. نامشخص بودن وضعیت موزه چاپ از یک‌سو، نگهداری نامناسب از دستگاه‌های موجود از سوی دیگر، باعث نگرانی دست‌اندرکاران و بانیان این موزه شده است. اسمعیل دمیرچی، یکی از موسسان موزه «تاریخ صنعت چاپ در ایران» در این رابطه در گفت‌وگو با تسنیم ضمن اظهار نگرانی از وضعیت موجود دستگاه‌های چاپ در ساختمان قدیمی کتابخانه ملی می‌گوید: در ابتدا که ماشین‌آلات چاپ را که به زحمت بسیار جمع‌آوری کرده بودیم، زیر باران و آفتاب رها شده بود؛ تا اینکه مسئولان کتابخانه مجلس تصمیم گرفتند که این دستگاه‌ها را به ساختمان 30 تیر منتقل کنند. بعد از اینکه این دستگاه‌ها حسابی باران خورد، مسئولان مجبور شدند که پنجره پشتی ساختمان کتابخانه‌ی ملی را با جرثقیل بردارند و دستگاه‌ها را از این طریق وارد ساختمان کنند.
تصویری از انتقال دستگاه‌های چاپ از طریق یک پنجره به داخل ساختمان 30 تیر
وی از وضعیت فعلی دستگاه‌های موزه در ساختمان 30 تیر انتقاد می‌کند و ادامه می‌دهد: به مناسبتی یک‌بار به آنجا رفتم، متأسفانه دستگاه‌ها در شرایط مناسبی نگهداری نمی‌شدند. حتی آن دسته از دستگاه‌ها که کار می‌کردند، قفل شده بودند و دیگر از کار افتاده بودند. البته قصوری متوجه افرادی که در آنجا کار می‌کنند نیست، نگهداری از این دستگاه‌ها نیازمند تخصص خاصی است. دستگاه‌های چاپ همانند دندان هستند، همانطور که شما برای نگهداری از دندان مجبور هستید که پیوسته به دکتر مراجعه کنید و مراقب آنها باشید، دستگاه‌های چاپ نیز نیازمند رسیدگی مداوم هستند.
خون دل خوردم تا موزه راه افتاد
دمیرچی همچنین از وضعیت چیدمان این دستگاه‌ها نیز انتقاد می‌کند و می‌افزاید: در زمان ریاست حجت‌الاسلام جعفریان که این موزه راه‌اندازی شد، سفیر کبیر ژاپن با دیدن آن شگفت‌زده شد. حالا این موزه در چه وضعیتی است؟ موزه چاپ باید به گونه‌ای باشد که به مخاطب اطلاعاتی درباره نحوه کارکرد دستگاه‌های چاپ در طول تاریخ بدهد. انتظار مخاطب از موزه چاپ این است که وقتی وارد آن می‌شود، سیر تطور این دستگاه‌ها و نحوه کار آنها را بداند. دست‌کم یک موزه چاپ باید مراحل چاپ کتاب در دوره‌های مختلف را به بازدیدکننده نشان دهد، اما آیا موزه چاپ فعلی چنین کارکردی دارد؟ شما با حجمی از دستگاه‌ها مواجه می‌شوید که کنار هم چیده شده است.
او که سال‌ها برای جمع‌آوری دستگاه‌های چاپ برای تشکیل این موزه تلاش کرده و خون دل خورده است، می‌گوید: دلم نمی‌آید که بروم و موزه را ببینم. وقتی کسی قدر نمی‌داند، دیگر کاری از دست من برنمی‌آید. منتظرم کسی مانند جعفریان پیدا شود تا دوباره قدر این موزه و دستگاه‌ها را بداند.
موزه چاپ در انتظار گوشه چشمی از مسئولان
دمیرچی همچنین از ارسال نامه‌های متعدد به مسئولان برای راه‌اندازی مجدد این موزه به شکلی درست خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: تاکنون چندین نامه به مسئولان فرهنگی در ارشاد و غیر آن نوشته‌ام، اما پاسخی دریافت نکرده‌ام.
این پیشکسوت صنعت چاپ همچنین از تلاش‌اش برای جمع‌آوری دستگاه‌های جدید خبر می‌دهد و می‌گوید: تاکنون زیرخاکی‌هایی پیدا کرده‌ام که متعلق به 120 سال پیش است. دستگاه‌هایی که هرکدام تاریخ چاپ ایران را نشان می‌دهد. همه این‌ها هم‌اکنون در انبار همشهری نگهداری می‌شود. من پیشنهاد داده‌ام که دستگاه‌های جدید را با موزه در یک‌جا نگهداری کنیم. حتی پیشنهاد داده‌ام که حاضرم این موزه را دوباره راه‌اندازی کنم. من آمادگی خود را اعلام کرده‌ام اما پاسخی نگرفته‌ام. منتظر گوشه چشمی از سوی مسئولان هستم.
انتهای پیام/