جشنواره شعر فجر اگر محدود به بررسی کتاب‌ها شود از اهداف بلند مدتش دور می‌ماند
بیگی حبیب‌آبادی می‌گوید: جشنواره شعر می‌تواند با گام‌های محکم و استوار راه خود را ادامه دهد؛ اما اگر بخواهد محدود شود به کتاب‌هایی که در این حوزه چاپ می‌شوند، بدیهی است که اهداف بلندمدتی که برایش درنظر گرفته شده، محقق نخواهد شد.
پرویز بیگی حبیب‌آبادی شاعر در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران پویا با اشاره به جشنواره شعر فجر و تغییراتی که در آن رخ داده است، گفت: متأسفانه چند سالی است که از جریان شعر به ویژه جشنواره شعر فجر دور بوده‌ام و از نزدیک دستی بر آتش ندارم، علت آن نیز پرداختن بشتر به مقوله نشر است؛ اما معتقدم که این جشنواره در هر دوره باید وسیع‌تر و گسترده‌تر عمل کند و هر چه این شبکه گسترده‌تر شود، می‌تواند تأثیرگذارتر باشد. با این حال می‌دانیم که در اولین دوره این جشنواره، فقط به موضوع شعر و شعرهای رسیده پرداخته شد و همچنین دوستان اینگونه برنامه‌ریزی کرده بودند که به تقدیر از شاعران معاصر بپردازند. بعد از آن جشنواره تنها به شعر کلاسیک، شعر کودک و نوجوان و شعر سپید محدود شد. زمانی هم که در دوره‌های پنجم و ششم دبیری جشنواره به من سپرده شد، موضوع پژوهش هم به این جشنواره افزوده شد. هدف ما این بود که تغییرات گام به گام انجام شود و به تازه‌تر شدن فضای جشنواره کمک کند.
وی درباره بررسی کتاب شعر به جای اشعار در جشنواره شعر فجر گفت: شعر در حال حاضر تنها مختص به قالب‌ها، موضوع‌ها و کتاب نیست و شعر در موضوع پژوهش، شعر در موضوع مجموعه‌های شعر، کتاب‌های شعر و روند مهندسی و طراحی و ویرایش و طراحی جلد آنها و ... و همه اینها باید مد نظر جشنواره باشد. همچنین باید ناشرانی که حضور جدی‌تری در حوزه شعر دارند، در این جشنواره معرفی و تشویق شوند، شعر ترجمه و آمده از آن سوی مرزها هم قابل تأمل است و بر این اساس می‌توان فصلی برای این موضوع در جشنواره اختصاص داد.
جشنواره باید همه موضوعاتی که حول و حوش شعر رخ می‌دهد را بررسی کند
بیگی تصریح کرد: همچنین می‌توان فصلی را به شعر فارسی که به دیگر زبان‌ها ترجمه می‌شود اختصاص داد. به نظرم جای این موارد در جشنواره خالی است. یادمان هم باشد که ما جایزه کتاب سال را داریم که بخشی از این کار جشنواره در آن جایزه انجام می‌شود. از سوی دیگر ما شاعران مطرح و تأثیرگذاری داریم که تاکنون کتابی چاپ نکرده‌اند و به همین دلیل از گردونه جشنواره خارج می‌شوند. پس جشنواره باید همه موضوعاتی که حول و حوش شعر رخ می‌دهد را بررسی کند؛ حتی مجموعه‌های گردآوری شده را که هیچگاه مورد داوری قرار نمی‌گیرند؛ اما شاهد انتشار مجموعه‌های بسیار خوبی در این باره هستیم. برای این بحث زلزله بم را مثال می‌آورم؛ شاعران بعد از این زلزله اشعاری سرودند اما هیچکدام مستقل کتابی در این خصوص ندارند، در این میان برخی مجموعه‌ای را گردآوری کردند که سندی است از ارادت شاعران به آنچه در کشورشان گذشته و همدردی با مردم این سرزمین که تأکید می‌کنم همین عمل گردآوری کار سهل و آسانی نیست. پس معتقدم که کتاب‌های گردآوری شده در خصوص یک موضوع هم باید مورد برسی قرار بگیرد.
وی با انتقاد از بررسی کتاب به جای شعر در جشنواره گفت: در شهر کاشان یک شاعر توانمندی به نام آقای حدادکاشانی فعالیت می‌کند و اشعار بیار نغزی در حوزه شعر قدمایی و نوقدمایی می‌سراید. اما این شاعر توانمند تاکنون کتابی منتشر نکرده است. ما اگر بخواهیم صرفاً در خصوص کتاب کار کنیم، بزرگانی مانند وی نادیده گرفته می‌شوند. همچنین شاعرانی هستند که تعلق خاطر به این سرزمین دارند و در خارج از کشور زندگی می‌کنند. آثار این شاعران هم باید در نظر گرفته شود، حتی اگر آثارشان در کشور دیگری چاپ شده باشد.
در هر دوره از جشنواره می‌توانیم به موضوعی بربخوریم که در حوزه شعر از آن غفلت کرده‌ایم
بیگی گفت: در ابتدا باید تأکید کنم که ما در هر دوره از جشنواره می‌توانیم به موضوعی بربخوریم که در حوزه شعر از آن غفلت کرده‌ایم، اگر این موضوع بررسی شعرها هم در نظر گرفته شود، جشنواره شعر می‌تواند با گام‌های محکم و استوار راه خود را ادامه دهد؛ اما اگر بخواهد محدود شود به کتاب‌هایی که در این حوزه چاپ می‌شوند، بدیهی است که اهداف بلندمدتی که برایش درنظر گرفته شده، محقق نخواهد شد.
وی تصریح کرد: تجلیل از کسانی که در حوزه شعر فعالیت گسترده‌ای داشته‌اند، تقدیر از پیشکسوتان، نقد و بررسی آثار یکی از شاعران اثرگذار تاریخ ادبیات فارسی توسط پژوهش‌گران و انتشار حاصل این نظرات در قالب کتاب یا مجموعه مقالات و مواردی از این دست در کنار موارد پیشینی که بیان شد، می‌تواند جشنواره را در برداشتن گام‌های بلند و مطمئن یاری برساند.
این شاعر افزود: می‌توان برنامه‌های جدید مورد نظر جشنواره را در یک استان خاص و در قالب بخش جنبی جشنواره برگزار و میزان موفقیت آن را سنجید. اما وقتی صحبت از شعر به میان می‌آید، صحبت از یک ثروت و یک تجربه ملی است که همه برای موفقیت آن تلاش می‌کنند. شعر، هنر ملی ماست و از دیرباز و پیش از ورود اسلام نزد ما بوده است. سایر هنرها به کشور ما رسیده‌اند؛ اما شعر از دل کشور ما و مردم ما جوشیده است. شعر خاستگاه اولیه تمام طنزها و مطایبات و ضرب‌المثل‌ها و ... بوده است. هامورنی و موسیقی خاصی که در زبان فارسی وجود دارد، مخاطبان بسیاری را به خود جلب می‌کند و همین موسیقی به شعر شدن این زبان، کمک می‌کند. فارسی‌آموزان بسیاری در جهان، این زبان را می‌ستایند و هنگامیکه این نگاه از زاویه دید کسانی که زبان فارسی، زبان مادری‌شان نیست مطرح می‌شود، ما چرا به این زبان به قدر کافی نپردازیم؟ بسیاری و شاید همه شاعران این باور را دارند که باید تلاشمان در این خصوص را افزایش دهیم.
باید زمینه‌های تحقیق در حوزه شعر فارسی در کشورهای دیگر را هم فراهم کنیم
وی با اشاره به بین‌المللی شدن جشنواره فجر گفت: در کشورهای اطراف ایران علاقه به زبان فارسی و استادان ادبیات فارسی حضور پرشمار و پررنگی دارند. در جمهوری آذربایجان که در انستیتو شرق‌شناسی دپارتمان ایران و دپارتمان شعر فعالیت می‌کنند. در افغانستان و تاجیکستان به زبان فارسی صحبت می‌کنند. در هندوستان و پاکستان بسیاری با زبان فارسی آشنا هستند و همینطور مثال‌های دیگر که نشان می‌دهد زبان فارسی و شعر فارسی در خیلی از کشورهای اطراف جایگاه دارد. بنابراین جشنواره شعر فجر باید به شکل بین‌المللی برگزار شود و فقط این نباشد که هر سال تنها یک چهره به جشنواره دعوت شود. باید زمینه‌های تحقیق در حوزه شعر فارسی در کشورهای دیگر را هم فراهم کنیم تا در این صورت عمق نفوذ جشنواره را حداقل در کشورهای اطراف و کشورهای فارسی‌زبان گسترده‌تر کنیم.
بیگی گفت: در خصوص برگزاری بخش ویژه افغانستان هم باید اذعان کرد که اقدامی پسندیده است. ما شاعران بسیار ارزشمندی در افغانستان داریم که توجه فراوانی به آنها می‌شود و در شعر حضوری جدی دارند و از آنجا که افغانستان همسایه ماست و زبان آنها هم مانند ما فارسی است، برگزاری بخش ویژه افغانستان اتفاق خوبی است که رقم خورده. اما باید حواسمان به این نکته جمع باشد که اگر هر سال تنها به یک کشور بپردازیم، از غافله عقب می‌افتیم؛ چون حداقل 15 کشور هستند که می‌توان زبان و شعر فارسی در آنها جستجو کرد. به نظرم در کنار افغانستان می‌توانستیم شعر شاعران تاجیکستان و پاکستان را هم مورد بررسی و داوری قرار دهیم.
انتهای پیام/