سلفی با حادثه تا عمق فاجعه

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، در بطن یک واقعه ترسناک و حتی ناراحت‌کننده در اکثر موارد ممکن است شاهد اتفاق‌های متفاوت مثبت یا منفی باشیم که انتظارش را نداریم. چند هفته‌ای از واقعه پلاسکو گذشته است. اتفاقی که شوک ملی و حتی منطقه‌ای دربر داشت. فاجعه آنقدر بزرگ بود که همه را عزادار کرد اما بهترین اتفاق‌هایی که تقریباً کمتر کسی انتظارش را داشت بعد از فاجعه پلاسکو شکل گرفت. حضور دلسوزانه مردم در صحنه آواربرداری، دلجویی و همدردی با آتش نشانان ایستگاه‌های مختلف، از رده خارج کردن چک‌های کسبه پلاسکو و حتی واگذاری مغازه‌های مراکز تجاری مختلف به کسبه پلاسکو برای از سرگیری کسب و کار بخشی از اتفاق‌های خوبی بود که نظیرش را در روزهای عادی سال کمتر می‌توان دید.

اگرچه پرداختن به خوبی‌های مردم و درک کردن متقابل آنها برای کم کردن عواقب چنین اتفاق‌هایی باعث رشد خوبی‌ها در جامعه و ترویج فرهنگ خیرخواهی می‌شود اما در مقابل می‌توان با عنوان کردن رفتارهای نادرست هم زمینه حذف آنها را مهیا کرد.  حتما شما هم خاطرتان است که درست همان روزها فضای اپلیکیشن تصویری پر شده بود از ثبت لحظه‌هایی که باعث تشویق بیشتر مردم به کمک و همدردی می‌شد اما از تصاویر زشت و خجالت‌آوری که در همان روزها منتشر می‌شد نباید غافل بود. جوان‌هایی که از سرکنجکاوی یا هر احساس دیگری درست در لحظات سخت پلاسکو با ساختمان در حال سوختن عکس سلفی گرفته بودند.



سلفی با اتفاقات ناخوشایند


معضل سلفی گرفتن سال‌هاست بلای جان رفتارهای اجتماعی ما شده اما نکته بدتر و ناراحت کننده‌تر این است که درست در روزهایی که همه داغدار بودند سلفی گرفتن جوان‌ها و انتشار این عکس‌ها باعث می‌شد مردم واکنش‌های بسیار بدی بروز دهند، تا جایی که حتی کار به توهین هم کشیده شد. وقتی پای صحبت تحلیلگران رفتار می‌نشینیم تازه می‌فهمیم که عمق فاجعه رفتاری ما در سلفی گرفتن آنقدر است که وقتی کار به سلفی گرفتن با پلاسکو می‌رسد نباید تعجب کنیم.  سؤال مهمی که با دیدن عکس‌های سلفی در کنار اتفاقات تلخ مانند تصادف و آتش‌سوزی و نظایر این به ذهنمان می‌رسد این است که اصلاً چرا ما باید با اتفاق‌های ناخوشایند سلفی بگیریم؟


نیاز جوانان به دیده شدن


دکتر ماندانا روحبخش، روانشناس و تحلیلگر رفتار می‌گوید: ترس و حرص از ندیدن و دیده نشدن به ویژه بین جوان‌ها باعث بروز این رفتار می‌شود. کلاً سلفی گرفتن از جمله رفتارهایی است که خودخواهی و تمایل به تک فردی بودن را بروز می‌دهد اما وقتی ما برای انتخاب عکس سلفی‌مان پس زمینه یا بک گراندی را انتخاب می‌کنیم که در نقطه توجه و پیگیری مردم است پس به‌دنبال دیده شدن هستیم. ما چون دوست داریم دیده شویم پس خودمان را به چیزی که دیده می‌شود و در مرکز توجه مردم است گره می‌زنیم.


وی می‌افزاید: متأسفانه ما رفتارهای متفاوت و متناقض با آموزه‌های اخلاقی را در سه دهه اخیر تنها بین جوانان می‌بینیم. ما شروع رفتار افراطی و وابستگی به سلفی گرفتن در کنار ژست‌های متفاوت عکس گرفتن را بارها از جوانان دیده‌ایم و حالا هم بیشترین رواج را بین این قشر دارد. البته سلفی گفتن با فاجعه هم مانند هر اتفاق و رفتار اجتماعی دیگری نیاز به جرقه زدن و تشویق کردن دارد. هیچ رفتاری ناخواسته و بدون دلیل بروز نمی‌کند. اگر بخواهم با نمونه توضیح دهم مثلاً در همان روزهای فاجعه پلاسکو شبکه‌های مجازی و خبری پرشده بود از اخبار مرتبط با اصل و حاشیه‌های اتفاق.


این تحلیلگر ادامه می‌دهد: خبرپشت خبر فرستادن در هر فضایی باعث می‌شود گیرنده حتی اگر یک زن خانه‌دار باشد تشویق شود که بیاید و در محل واقعه ببیند چه شده است؟ حالا تصور کنید کشور جوان ما که در هر واقعه‌ای دوست دارند در صحنه ماجرا حضور پیدا کنند و در کنار همه این کنجکاوی نیاز‌ به دیده شدن هم دارند، چطور می‌توانند بیایند و در زمان گرم سلفی گرفتن عکس نگیرند؟ بعید است.


یک ناهنجاری جهانی


به گفته دکتر روحبخش نه تنها در ایران و تهران بلکه در کل دنیا این آسیب رفتاری در حال رواج است و ما با یک جست و جوی ساده کلمه  (selfie with...) می‌توانیم نمونه‌های سلفی با آتشفشان، آتش سوزی جنگل، طوفان، تصادف وسایر اتفاق‌های بد را ببینیم. در تمام دنیا نیاز به دیده شدن به ویژه در قشر جوان باعث شده است که آنها کادر تصویر سلفی خود را به وقایعی تغییر دهند که می‌دانند از نظر مردم جالب است و پیگیری می‌کنند.


این کارشناس می‌گوید: من معتقدم کسی که فارغ از هر سن در بحبوحه اتفاقات تلخ یا حتی وحشتناک چنین رفتارهایی از خود بروز می‌دهد دارای اختلالات روانی است، البته عمده این مسئله ناشی از تلاش برای ارضای حس دیده شدن است اما باید اعتراف کنیم که وجه تمایز سلفی با فاجعه در کشور ما این است که ما نه تنها عکس‌های بیشتری از اتفاقات بد منتشر می‌کنیم بلکه درست در زمانی که همه در شوک هستند ما سلفی می‌گیریم. به راستی چرا در ایران اوضاع سلفی با فاجعه اینطور است؟


شرایط دیده شدن را مهیا کنیم


دکتر سهراب اسفندیاری روانشناس می‌گوید: دلیل زیاد بودن رفتار سلفی گرفتن بین جوانان ایرانی کم بودن زمینه‌های دیده شدن آنهاست. باید اعتراف کنیم در جامعه ایران در مقایسه با فضایی که در سایر کشورها وجود دارد جوان‌ها کمتر دیده می‌شوند و آنان کمتر زمینه‌های معرفی خودشان را دارند. ما معمولاً انسان‌های نخبه هر طیف مانند تحصیل، ورزش، هنر و حتی اقتصاد را به خوبی می‌بینیم اما در مقابل بقیه جوان‌های جامعه را که هرکدام ظرفیتی برای دیده و معرفی شدن دارند نمی‌بینیم.  این رفتارشناس ادامه می‌دهد: سؤال من این است از جوانی که میلیونی خرج ماشین، موتورسیکلت و حتی پوشش خود می‌کند تا از طرف مردم دیده شود چطور انتظار داریم که این جوان وقتی فرصتی برای دیده شدن ندارد زمانی را مناسب برای دیده شدن می‌بیند دست به اقدام نزند.


وی می‌افزاید: اگر بخواهم یک راه‌حل برای کنترل یا حذف این نوع رفتارها بدهم باید بگویم تنها راهی که به ذهنم می‌رسد این است که زمینه دیده شدن جوانان را فراهم کنیم. باید شرایط و امکان‌ برای ابراز وجود جوانان از گروه‌های مختلف در جامعه وجود داشته باشد تا این نیازشان را برآورده کنند. بپذیریم که دیده شدن در جامعه آن هم برای قشر حساس جوان بسیار مهم است و ما باید بسترها و زمینه‌های لازم برای این دیده شدن را فراهم کنیم.

منبع: جوان

انتهای پیام/