صادقی پنج سال در صف اجرای یک نمایش در تالار وحدت است، دانشجوها باید چکار کنند؟

به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، روز گذشته دومین میزگرد ضرورت‌ها، قوانین، فرصت‌ها و موانع در بخش غیر دولتی تئاتر با حضور حسین پارسایی، قطب‌الدین صادقی و مجید جعفری از مدرسان و مدیران سابق هنرهای نمایشی در سمینار بین‌المللی تئاتر و ظرفیت‌های بخش غیردولتی برگزار شد.

قطب الدین صادقی: از سال 88 ایرانشهر انحصاری شده است

قطب الدین صادقی، کارگردان تئاتر در آغاز سخن با بیان آنکه ‌تئاتر، مفهومی مدرن است و جامعه ایران هنوز سنتی است، گفت براساس آمار استان کردستان فقط 14 تالار نمایشی دارد که دولت ساخته یعنی هنر فرهنگ مدرن تحت نظر دولت است. این از ویژگی‌های جهان سوم است. دو دگرگونی بزرگ در جامعه ما رخ داده است، نخست اقتصاد بسته حمایتی. جنگ تمام شده و الان حامیان تئاتر قشری پولدار هستند که تئاتر تفننی می‌خواهند. مسئله دیگر انفجار جمعیت ایران است. سن ازدواج 17 تا 29 سال، 18.5 میلیون نفر شده که مخاطبان اصلی فرهنگ و هنر را تشکیل می‌دهند.

وی در ادامه افزود: ایجاد تئاترهای خصوصی کم کردن قدرت دولت در فرهنگ و اندیشه است. جوان‌های امروز همین را می‌خواهند. وصل به نحله‌های فکری جهان شوند و دنبال یک نوع آزادی‌های فردی و جمعی تازه هستند. این تئاتر‌ها در این عرصه مفید است. دوم مسئله پلورالیسم در برابر تک‌محوری است. بازتاب آن در تکثر تئاتر‌ها دیده می‌شود.

صادقی با اشاره به اینکه ما صاحب نسلی هستیم که به بیان رسیده و قدرت حرف زدن دارد، گفت: اینها با نسل ما که خجالتی بودیم تفاوت دارند و این تجلی کثرت تئاتر‌های خصوصی است؛ اما وجه سلبی این امر این است که دولت سهمی ندارد. وزارت ارشاد در طول سال‌های انقلاب فقط دو تالار تئاتر به جمعیت تهران اضافه کرد.

وی با اشاره به 18 دانشکده تئاتر اظهار داشت: اینها نیاز به شغل دارند و حال خود تئاتری‌ها باید دست به ابتکار بزنند. مسئله دیگر تقسیم غیرعادلانه تئاترها است. من 31 سال است در ایران هستم، یک بار تالار وحدت اجرا رفتم. از سال 88 ایرانشهر که انحصاری هم هست به تئاترهای تجاری اختصاص پیدا کرده است.

قطب الدین صادقی: تئاتر خصوصی ما از سر ناچاری است

صادقی در ادامه گفت: دولت هم باید مانند سایر کشورها یارانه به بخش فرهنگ و هنر هم بدهد و نباید این کمک تابع گیشه شود. هنرمندان باید به فکر تفکر و زیبایی‌شناسی و ذوق باشد نه کار گیشه‌ای!

وی با طرح مباحثی درباره اجاره خانه‌ای برای کارهای نمایشی گفت: من دو بار آنجا را تعمیر کردم قرض کردم و چک دست مردم دارم. الان دیگر کسی هم به من قرض نمی‌دهد. یک کمکی مرکز هنرهای نمایشی به ما کرد که خیلی محدود بود و این برای یک گروه چهل نفره خیلی سخت است. تئاتر خصوصی ما از سر ناچاری است.

مجید جعفری: هنر خود را مدیریت می‌کند

مجید جعفری که خود از مدیران گذشته تئاتر بوده نیز در این میزگرد گفت: درک مسئولان هر جامعه از پدیده تئاتر و نمایش باید زیاد شود. اگر می‌خواهیم در جهت بهبود شرایط انسان در نظام هستی قدم برداریم باید مدیریت داشته باشم.

وی عنوان کرد:‌ ما بر این عقیده هستیم که تئاتر بخش خصوصی پایه‌هایش گذاشته شده است. البته برخی معتقدند در گذشته این اتفاق افتاده بود. تئاتر نه از یونان و هند و چین بلکه با انسان ایجاد شد و تاریخش معادل حضور انسان در عرصه هستی است بنابراین باید ضرورت‌هایش را در روند تکامل جامعه درک کرد.

وی با اشاره به اینکه در جامعه ما این امر مغفول مانده است، گفـت: البته هنر راه خود را با مدیریت و بدون مدیریت پیدا می‌کند.هنر خود را مدیریت می‌کند.

جعفری با اشاره به دو محور اصلی در این بحث گفت: نخست درک مسئولان هرجامعه از پدیده تئاتر و نمایش باید زیاد شود اگر می‌خواهیم در جهت بهبود شرایط انسان در نظام هستی استفاده کنیم باید مدیریت داشته باشیم؛ اما چگونه؟ حرکت تئاتر بدون آزادی اندیشه میسر نیست. امروز ثابت شده با یک همراهی و هم‌افزایی حتی در جهت بهبود نظام بشری و قدرت می‌توان از آن استفاده کرد.

وی در ادامه افزود: نکته دوم اینکه برای تولید فکر و اندیشه نباید مانع ایجاد کرد. در شرایط کنونی اگر در جامعه تعامل بین مسئولان و کسانی که تولید فکر و فرهنگ می‌کنند باشد، بهترین راه برای مدیریت نمایش باز می‌شود. اخیرا آماری دارم که 160 هزار نمایشگر در کشور وجود دارد. اینها نیاز به  کار و مکان دارند باید دولت در جهت سخت افزاری شرایط را برایشان فراهم کند. ایجاد فضای سخت افزایی کار هنرمندان نیست.

جعفری با تأکید بر اینکه در شرایط حاضر عده‌ای هنرمندان شروع به ایجاد فضاهای نمایشی کردند که ناتوان و دچار آسیب هم شدند، اظهار داشت: من خواهش می‌کنم از مسئولان که حمایت قوی کنند در تمام دنیا این حمایت صورت می‌گیرد من راجع به تئاتر دولتی حرف نمی‌زنم راجع به گروه‌های مستقل صحبت می‌کنم، مثلاً در آلمان هم آنچه مربوط به سخت افزار است دولت فراهم می‌کند و در اختیار مدیران هنری قرار می‌دهد.

حسین پارسایی: یک مرتبه موج تئاتر خصوصی راه افتاد و آدرس‌های غلطی داده شد

حسین پارسایی دیگر هنرمند تئاتر بود که در این میزگرد به تئاتر ایران و مختصات فرهنگی و نیازهای آن پرداخت. وی با اشاره به این که از سال 2006 تا 2012 مسئولیت تئاتر ایران را داشته گفت: شاید ما اساساً نتوانیم تئاتر ایران را با هیچ الگوی جهانی مقایسه کنیم؛ چون مختصات فرهنگی ما متفاوت است. تئاتر تا همین چند سال پیش حتی در ذهن هم خصوصی نمی‌شد و تئاتر دولتی قدرتمند و با بودجه کار می‌کرد و دست به تولید می‌زد. به طور طبیعی بخشی از این توسعه به دانشگاه مربوط است که الان ما با جمعیت کثیری سروکار داریم.

وی در ادامه گفت: یک مرتبه موج تئاتر خصوصی راه افتاد و آدرس‌های غلطی داده شد. این یعنی دولت سلب مسئولیت کند و کاری با چیزی نداشته باشد؟ آیا تئاتر خصوصی هیچ مسئولیتی در قبال تولید و تماشاگر خود ندارد؟ تئاتری که ما امروز بدان گله داریم تهی از سازوکار فکر و تنها یک تئاتر تجاری است که مخاطبش با تغییر ذائقه فرهنگی کار تولید می‌کند. همه مدل‌های تجربه شده کشورهای توسعه یافته می‌دانند که مدل‌های تئاتر خصوصی به معنای برخورداری از استدلال فکر و عمل است نه به این معنا که به او کاری نداشته باشیم الان تئاتر خصوصی اینطور شده است!

پارسایی با اشاره به این نکته که در تئاتر خصوصی دچار اختلال هستیم، افزود: وقتی دکتر صادقی پنج سال در صف اجرای یک نمایش در تالار وحدت است، دانشجوها باید چکار کنند؟ من فکر می‌کنم باید جدی به تئاتر مسئولیت پذیر فکر کنیم تا تئاتر خصوصی! ما یک شورای نظارت و ارزشیابی نمایش داریم که من می‌گویم این مسئولیت را باید تماشاخانه‌ها و مدیران تئاتر بر عهده بگیرند. ما همه مسئولیت‌ها را گرفته ایم و منتظر هستیم دست از پا خطا شود درحالی‌که این تئاتر پایدار نیست و سعی می‌کند همه هزینه‌ها را سر مخاطب آوار کند!

وی با بیان اینکه اکنون ما ترکیبی از تئاتر دولتی و خصوصی داریم، افزود: 160 هزار نمایشگر با عدد ناچیز سرانه هر هنرمند در کشور در طول سال حدود یک میلیون تومان می‌شود. بودجه دولتی هم عادلانه پخش نمی‌شود پس بر سر شهرستان‌ها چه می‌آید؟ من فکر می‌کنم از اساس تئاتر خصوصی از حقایق جا مانده و تئاتر دولتی به وظایفش عمل نمی‌کند.

پارسایی با تأکید بر اینکه ساختار اداره تئاتر نیاز به بازبینی دارد گفت: در نهایت باید نقد کنیم و نقد شویم . باید اجازه دهیم میزان مسئولیت پذیری هنرمندان تئاتر با یک اعتماد ملی تجربه شود و بعد سیاست‌های روشن را تصویب کنیم.

سمینار «بین‌المللی تئاتر و ظرفیت‌های بخش غیر‌دولتی» تا سه‌شنبه 17 اسفندماه در تئاتر شهر با اجرای میزگردهای مختلف و خوانش مقالات داخلی و خارجی  برپاست.

انتهای پیام/