تنها دستاورد قابل لمس برجام

خبرگزاری تسنیم، "فرود سومین هواپیمای ایرباس خریداری شده در فرودگاه مهرآباد در پسابرجام" تازه‌ترین رخداد ملموس برای کشور آن هم حدود 15 ماه پس از رسیدن به توافق برجام است که برخی آن را برگ زرینی از دستاوردهای اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) می‌دانند.

بر این اساس باید گفت اوایل مهرماه پارسال بود که اداره کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) در دوران پسابرجام مجوز فروش هواپیما به ایران را به شرکتهای هواپیماسازی ایرباس و بویینگ داد و با صدور این مجوز، مذاکرات بین نمایندگان شرکتهای بوئینگ و ایرباس با مدیران هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) به مراحل نهایی رسید و در نتیجه آن، قراردادی حدود 10 میلیارد دلار بین ایران ایر و شرکت ایرباس برای خرید 100 فروند هواپیما به امضا رسید.

از این منظر، ورود هواپیماهای جدید به ناوگان هوایی کشور می‌تواند دستاورد مناسبی از برجام تلقی شود، چرا که ناوگان حمل و نقل توسعه یافته و بروز و ایمنی می‌شود که این موضوع علاوه بر این که موجب افزایش ضریب ایمنی و سلامت مسافران می‌شود، می‌تواند به رونق گردشگری اضافه کند که از این طریق نیز اقتصاد کشور منفعت می‌برد.

البته جدای از این موضوع که با رفع تحریم‌ها ناوگان هوایی کشور نونوار خواهد شد که اتفاق خوب و مثبتی است و لزوم آن برای امنیت بیشتر خطوط هوایی کشور بیش از پیش احساس می‌شود، از نگاهی دیگر باید به موضوع خصوصی‌سازی هواپیمایی جمهوری اسلامی و دل کندن "هما" از "دولت" اشاره کرد.

بر این اساس باید گفت نخستین بار در تابستان سال 90 بود که «دولت» بر اساس مصوبه هیات واگذاری تصمیم گرفت پس از سال‌ها «هما» را روانه خانه بخت کند. طبق آگهی منتشر شده قرار بود بلوک 55 درصد به علاوه یک سهمی‌هواپیمایی ج.ا.ایران معادل 214 میلیون و 895 هزار و 175 سهم در 29 شهریورماه سال 90 روانه میز فروش فرابورس شود که به دلیل نبود متقاضی این واگذاری انجام نشد و بعدها نیز با کاهش قیمت پایه و عرضه مجدد باز هم این واگذاری ناکام ماند.

با وجود این اما در روزهای پایانی سال 93 خبری در حوزه خصوصی‌سازی منتشر شد با عنوان این که "هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به منظور بازسازی ساختاری و فراهم نمودن مقدمات واگذاری از فهرست واگذاری‌ها خارج می‌شود و وزارت راه و شهرسازی و سازمان خصوصی سازی مکلفند گزارش نحوه بازسازی ساختاری را ظرف یکسال به هیات واگذاری ارایه کنند".

بر اساس این گزارش؛ هیات وزیران در جلسه بیست و هفتم اسفند سال 93 به پیشنهاد مشترک وزارتخانه امور اقتصادی و دارایی و راه و شهرسازی و به استناد اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مُهر تایید پای این مصوبه انداخت تا بازسازی ساختاری این شرکت، صرفا در چارچوب مصوبات هیات واگذاری و به منظور سودده نمودن آن از طریق اقداماتی نظیر اصلاح اساسنامه، تبدیل شخصیت حقوقی شرکت به سهامی عام، ساماندهی و تعیین تکلیف موسسه صندوق بازنشستگی کارکنان و سایر روش‌ها و اقدامات مندرج در ماده 16 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل قانون اساسی انجام ‌شود.

همچنین بر اساس این مصوبه، وزارت راه و شهرسازی و سازمان خصوصی‌سازی مکلف شدند گزارش نحوه بازسازی ساختاری را ظرف یکسال به هیات واگذاری ارایه کنند و منابع لازم برای بازسازی ساختاری این شرکت از محل اعتبارات مندرج در قوانین بودجه سنواتی و همچنین منابع داخلی شرکت قابل تامین است.

بر این اساس برخی معتقدند مصوبه هیات وزیران در خصوص خروج شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) از فهرست واگذاری‌ها به منظور بازسازی ساختاری و فراهم نمودن مقدمات واگذاری به نوعی بازگشت سهام شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به دولت و اداره آن به صورت دولتی و فراموشی خصوصی‌سازی این شرکت است. همچنین این اقدام در راستای کوچک‌سازی دولت انجام نگرفته است و سیاستهای دولت در سایر زمینه‌های اصلاحات ساختاری هوانوردی کشور مانند آزادسازی قیمت بلیت هواپیما نیز به دلیل حمایت دولت از این شرکت غیرقابل اجرا باقی خواهد ماند.

از سوی دیگر برخی می‌گویند آنچه در مصوبه مورخ 27 اسفند 93 هیئت وزیران آمده است بازگشت سهام به دولت نیست بلکه توقف واگذاری است و علت این کار هم مشخصا بدلیل لزوم انجام اصلاحات ساختاری در هما بوده تا این شرکت پتانسیل واگذاری را پیدا کند.

با این اوصاف در حالی با اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌ها، رفته رفته ورود هواپیماهای جدید به تنها دستاورد قابل لمس مذاکرات و نیز "میوه‌ی برجام" تبدیل شده است که این روزها دیگر خبری از خصوصی‌سازی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به گوش نمی‌رسد و در سالهایی که بر "اقتصاد مقاومتی" و "توجه به بخش خصوصی و واگذاری امور به مردم" تاکید می‌شود، چشم‌ها کماکان به معجزه برجام دوخته شده است ...

* مهدی حاجی‌وند

انتهای پیام/