نقش الگوهای رفتاری مناسب در کاهش ناهنجاری‌های آموزش و پرورش
حضور بیش از ۲۵۰ هزار دانش‌آموز در استان قم نیاز اساسی به تغییر و ایجاد دگرگونی بنیادی در مدارس برای تأمین بیشتر و بهتر نیازهای تربیتی و پرورشی به ضرورتی غیر قابل انکار تبدیل کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، از دیرباز تاکنون خانواده به‌عنوان نخستین نهاد اجتماعی و مبنای تشکیل تمام جوامع بشر مطرح بوده است. که هر یک از اعضای آن بر دیگری تأثیرگذار و دارای وابستگی‌ها و روابط عاطفی متقابلی که نوع و چگونگی آن، تأثیر بسیار مهم و قابل‌توجهی در شخصیت و آینده تک‌تک افراد آن بخصوص کودکان و نوجوانان دارد.
خانواده به‌عنوان کوچک‌ترین واحد اجتماعی و پایه و اساس اجتماعات بزرگ که در گذشته بار سنگین تعهدات تربیتی را بر عهده داشته است دیگر آن کشش و قدرتی را که توان انتقال همه دانسته‌ها و معلومات را به‌روز و به شکل جدید به نسل نو پا ندارد.
حضور بیش از 250 هزار دانش‌آموز در استان قم که به‌طور میانگین همه خانواده‌ها را دربرمی‌گیرد اهمیتی صدچندان به این مسئله مهم می‌دهد. ازاین‌رو مدرسه و نهاد آموزش‌وپرورش، به‌عنوان محیطی خاص شناخته‌شده که همه افراد به دلیل بهره‌مندی از مزایای زندگی اجتماعی ملزم به گذراندن مراحل مختلف آن هستند.چراکه نظام مدرسه سهم عمده‌ای در انتخاب و تخصیص افراد برای ایفای نقش‌های اجتماعی دارد، درواقع نحوه عملکرد فرد در مدرسه، طول مدت تحصیل و رشته تحصیلی در تعیین شغل و منزلت اجتماعی آینده افراد نقش بسزایی ایفا می‌کند.
نقش آموزش‌وپرورش در کاهش ناهنجاری‌های نوجوانان
مشاور مدیرکل آموزش‌وپرورش استان قم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره اهمیت مسائل تربیتی و نیازهای فردی و اجتماعی دانش‌آموزان در کاهش ناهنجاری‌های آنان معتقد است: در مسائل تربیتی هدف از آموزش صرفاً کسب نمره و یادگیری یکسری مطالب و موضوعات درسی که بعد از مدتی به دست فراموشی سپرده می‌شود نیست، بلکه سازگاری فرد با محیط و شناخت صحیح محیط خواهد بود.
جعفر آرشید با اشاره به مطرح‌شدن آموزش‌وپرورش به‌عنوان یک پدیده فراگیر اجتماعی تصریح کرد: باوجود تفاوت در میان نظام‌های مختلف آموزشی و پرورشی، القای الگوهای فرهنگی مناسب، حفظ ارزش‌های اجتماعی، گسترش و ترویج دانش، مهارت و فنون، انتقال و حفظ میراث فرهنگی و آداب‌ورسوم، برای هر جامعه‌ای از اهمیت خاصی برخوردار است.
وی در بیان اهداف آموزشی، آموزش‌وپرورش افزود: به‌طورکلی برای هر کودک و دانش‌آموزی که به مدرسه می‌رود باید دو هدف اساسی ازجمله آموزش که با استفاده، از کتاب و کلاس و دیگر امکانات آموزشی و دوم پرورش و هدایت کودکان که همواره در کنار آموزش و نیز مقدم بر آن است باید در نظر گرفته شود. به صورتی که حتی تغییر و ایجاد دگرگونی بنیادی در مدارس برای تأمین بیشتر و بهتر نیازهای تربیتی و پرورشی ضروری به نظر می‌رسد.
تأثیر رسیدگی به‌موقع در جلوگیری از ناهنجاری‌های نوجوان
مشاور مدیرکل آموزش‌وپرورش استان قم خاطرنشان کرد: در مدارس کشور ما نیز همانند تمامی نقاط دنیا دانش‌آموزانی وجود دارند که با رسیدگی به‌موقع و رها نکردن آن‌ها به حال خود می‌توان ،از رفتارهای ضداجتماعی و عدم علاقه به درس و آموزش، خارج شدن آنان از مسیر طبیعی زندگی جلوگیری نمود.
جعفر آرشید به بیان مشکلات دانش‌آموزی پرداخت و گفت: در حال حاضر از مهم‌ترین مسائلی که عده‌ای از دانش‌آموزان با آن مواجه‌اند اختلالات رفتاری، خلقی و نیز اشکالات آموزشی است که به‌صورت عقب‌ماندگی درسی و ناتوانی در تمرکز حواس، بی‌دقتی، بی‌اعتنایی و بی‌توجهی به اطراف بروز می‌کند و به شکل سرپیچی و نافرمانی، قانون‌شکنی، گستاخی و نیز دروغ‌گویی، فرار، سرگردانی و دیر به خانه آمدن نمایان می‌شود.
وی با تأکید بر وظایف تربیتی مدارس و نادیده نگرفتن نوجوانان گفت: مدرسه به‌عنوان یک محیط آموزشی در کنار خانواده ،اگر نتوانند وظایف تربیتی خود را به نحو احسن انجام دهد و بدون توجه به وظایف علمی و اجتماعی خود و بی‌علاقگی نسبت به درک نیازهای روحی نوجوان، فقط به آموزش کلیشه‌ای صرف پرداخته شود، قطعاً در کج روی و انحراف دانش‌آموزان مؤثر خواهند بود.
از این‌رو خانواده‌ها و مسئولان آموزشی بایستی در تشخیص علل نابسامانی‌ها فعالیت لازم را داشته باشند و به نوجوان آموزش دهند که چگونه با واقعیت‌ها روبرو شود و به شکل منطقی مسائل را حل کنند.
اهمیت نقش الگویی معلمان در کاهش ناهنجاری‌های نوجوانان
به گفته کارشناسان حوزه تربیتی، معلمان و اولیای مدارس به‌جای توجه به رفتار و عکس‌العمل‌های عاطفی و روانی دانش‌آموزان، نباید صرفاً به نمره و معدل آنان نظر داشته باشند از همین رو توجه به رشد روانی کودکان و نوجوانان ازنظر مربیان باید در درجه اول اهمیت است . در بسیاری از مواقع با شدت عمل و سخت‌گیری‌های بی‌مورد باعث عکس‌العمل‌های پرخاشگرانه از سوی دانش‌آموزان می‌شوند.
همچنین توجه به اصول بهداشت روانی دنباله رشد شخصیت در محیط خانوادگی است از همین رو همه مؤسسات آموزشی از کودکستان‌ها گرفته تا دبستان‌ها و دبیرستان‌ها نقش مؤثری در بهداشت روانی و فراهم آوردن محیطی سالم در جهت رشد فکری و شکوفایی اندیشه‌ها دارند ،که برای ایفای چنین نقشی باید معلمان و مسئولان مدارس خود از سلامت روانی کافی و آموزش‌های لازم در این زمینه برخوردار باشند.
چراکه حفظ اصول بهداشت روانی و توجه به چنین اصولی در حقیقت می‌تواند، دنباله رشد شخصیت در محیط خانوادگی دانش‌آموزان باشد.
یکی از روانشناسان رفتار درمان نیز در ادامه به اهمیت رسالت مدرسه به‌موازات خانواده به‌عنوان کانون اصلی پرورش پرداخت و گفت : خانواده، جامعه و نوع فرهنگ نیز در جهت دادن به کوشش‌های تربیتی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند و عوامل مختلف اجتماعی و خانوادگی هر دو در به وجود آوردن شرایط مختلف تربیتی دخیل است ،اما به دلیل آنکه مدرسه به‌موازات خانواده کانون اصلی پرورش است پس رسالت مهمی را در این زمینه به عهده دارد.
زهرا قاسمی در ادامه افزود: البته نظام آموزشی با تشخیص عوامل مختلف می‌تواند برنامه‌های متعددی را برای آموزش و فراگیری گروه‌های محروم تدوین کند و هرگونه اختلاف و تبعیض را با یکپارچه ساختن تمامی مدارس برطرف کند.
این روانشناس رفتار درمان تصریح کرد: البته بر اساس آمار و ارقام موجود و گزارش‌های به‌دست‌آمده بیشتر کودکان و نوجوانانی که ناسازگار و در جریان انحرافات اجتماعی قرار می‌گیرند بیشتر متعلق به خانواده‌هایی هستند که خود دارای چنین مشکلاتی هستند اما نباید نقش مثبت مسئولان و مشاوران تربیتی را در مهار جرائم و انحرافات اجتماعی نادیده گرفت.
وی به بیان راهکارهای مقابله با ناهنجاری در نوجوانان اشاره کرد و اظهار داشت: شاید تاکنون به دلیل برخی موانع و مشکلات موجود، این حرکت به‌کندی صورت گرفته باشد اما می‌توان با کمک و به‌کارگیری شیوه‌های استفاده از تسهیلات و امکانات مناسب محلی و اجتماعی، کوشش و اهتمام انجمن‌های اولیا و مربیان در جهت رفع دشواری‌های عاطفی، آموزشی و تربیتی، تشکیل جلسات و سمینارها و نیز از طریق رسانه‌های جمعی محیطی سالم‌تر را برای دانش‌آموزان فراهم کرد.
اثرات آموزش‌های مشاوره‌ای و تربیتی در رفع مشکلات
زهرا قاسمی با اشاره به اهمیت وجود آموزش‌های مشاوره‌ای و تربیتی در رفع مشکلات موجود تصریح کرد: عدم وجود آموزش‌های مشاوره‌ای و تربیتی کافی با توجه به مشکلات و ناهنجاری‌هایی که روزانه اتفاق می‌افتد مشکلاتی را به وجود آورده است که نیاز به پشتیبانی و حمایت‌های اساسی دارد و تا زمانی که به این‌گونه مشکلات به شکل جدی پرداخته نشود اصلاح و سازندگی به حداقل خواهد رسید.
وی در بیان چگونگی کاهش گرایش نوجوانان به انواع انحرافات افزود: حال این امر مهم در صورتی محقق خواهد شد که با کمک اولیا و بهره گرفتن از نیروهای متخصص و اختصاص امکانات لازم و ایجاد برنامه‌های مناسب و متنوع علمی، ورزشی، فرهنگی و ... برای کلیه دانش‌آموزان، امکان گرایش آنان به انواع انحرافات اجتماعی و عضویت در گروه‌های نامناسب و غیراخلاقی را به حداقل ممکن برسانیم.
روانشناسان معتقدند که محیط زندگی افراد (خانوادگی، آموزشی، محلی) اشخاصی که در اطراف او هستند، طرز رفتار بزرگ‌ترها اعم از والدین و معلمان و مربیان، وضع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی هر یک به‌نوبه خود اثراتی را در روحیه کودکان و نوجوانان بر جای می‌گذارد. به همین دلیل تمام کسانی که به‌نوعی با آنان در ارتباط اند موظف‌اند که به نقش خود در کشف علل به وجود آورنده اختلالات رفتاری و رفع این علل و به‌طورکلی سالم‌سازی محیط واقف باشند.
آفرینش روحیه خلاقانه با برخوردی مسئولانه
این مشاور تربیتی به اهمیت برخورد صحیح و مناسب اولیا و مربیان نوجوان اشاره می‌کند و می‌افزاید:در این راستا می‌توان با برخورد مسئولانه روحیه خلاقیت را در آنان ایجاد کرده و دانش‌آموزانی را که نشانه‌هایی از ضعف، عدم سازگاری و رفتارهای ضداجتماعی در آنان دیده می‌شود موردحمایت خود قرار دهند.
چراکه اگر هیچ کوششی در این زمینه صورت نگیرد نشان از آن دارد که تاکنون آن‌طور که باید به تعهدات و مسؤولیت خطیر تربیتی اهمیتی داده نشده است.البته ناگفته نماند که پیاده کردن اصول و موازین اخلاقی، مذهبی و دینی را برای انجام این مهم نباید نادیده گرفت.
به‌هرحال باید بپذیریم که آموزش‌وپرورش به‌عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی بیشترین تأثیر تربیتی را بر روی تک‌تک افراد جامعه خواهد داشت درصورتی‌که به‌موقع و بجا، بتواند کارکرد جامعه‌پذیری را بدون هیچ وقفه و خللی به شکلی مطلوب و مناسب به انجام رساند زیرا بقا و استمرار هر جامعه‌ای مستلزم آن است که مجموعه باورها، ارزش‌ها، رفتارها و گرایش‌های آن به‌وسیله آموزش‌وپرورش به نسل جدید منتقل شود و دستاوردهای جدید تعلیم و تربیت نیز با بهره‌مندی از روش‌های تربیتی صحیح به کار گرفته شود.
گزارش از الهام پناهی فر
انتهای پیام/