معامله «عزت مؤمنین» در سایه ترس از تقابل با «جاهلیت مدرن» است / ابزار هنر، باب ورود به معارف اسلام و مبعث است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا همزمان با فرارسیدن مبعث رسول گرامی اسلام(ص) نشستی با حضور حجت الاسلام مهدی اصلانی، مسئول امور مساجد شهرستان ری، محمدرضا اسلاملو، کارگردان و مستندساز سینما و تلویزیون و  حجت‌الاسلام مجید رشیدنسب، استاد حوزه و دانشگاه در محل باشگاه خبرنگاران پویا شکل گرفت.

حجت الاسلام اصلانی:

حجت الاسلام مهدی اصلانی، مسئول امور مساجد شهرستان ری با اشاره به اینکه پیامبر(ص) بزرگ‌ترین آیه خدا و بعثت تجلی بزرگ‌ترین آیه خداست و تمام این آیات باید در عالم اکبر (انسان) تجلی کند، گفت: بعثت در کجای زندگی ماست و ما با بعثت باید چگونه برخوردی کنیم. باید عرض کنم از دو منظر تمدنی می‌توان به مبعث پرداخت؛ به بعثت می‌توان از منظر «فلسفه تاریخ» و منظر «معرفت نفس» نگاه کرد؛ اصلاً تمام این تحولات و آیات الهی که در عالم هستی یا عالم اصغر وجود دارد، باید در عالم وجود انسان یا عالم اکبر بازتاب داشته باشد تا او را به معراج برساند تا جایی که هرکجا رسول اکرم(ص) رفته است، منِ انسان هم بتوانم بروم.

بعثت پیامبر(ص) در دوران سخت جاهلیت رخ داد

وی با اشاره به اینکه اگر بخواهیم از منظر فلسفه تاریخ به بعثت نگاه کنیم باید از خود بپرسیم بعثت در چه شرایطی اتفاق افتاد، افزود: امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بَعَثَ مُحَمَّداً صلى الله علیه وآله بِالْحَقِّ حِینَ دَنَا مِنَ الدُّنْیَا الِانْقِطَاعُ وَ أَقْبَلَ مِنَ الْآخِرَةِ الِاطِّلَاعُ؛ پیامبر(ص) را زمانی رساند که دنیا داشت تمام می‌شد و قیامت داشت رخ می‌داد.» بشر این قدر به انحطاط افتاده بود. اما به فضل و رحمت خدا با ماجرای بعثت رسول‌الله(ص) خداوند برنامه خود را جهت داد. یعنی بدانیم که ظرف بعثت در دوران جاهلیت است و اصل جاهلیت این قدرت را دارد که روزگار را آبستن بعثت کند و همچنین این قدرت را دارد که جامعه را آبستن ظهور یک موعود کند.

مسئول امور مساجد شهرستان ری با اشاره به دو نوع جاهلیت اولیه و ثانویه‎ای که قرآن به آن اشاره کرده است، گفت: خداوند در بخشی از آیه33 احزاب می‌فرماید: «وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَى؛ و مانند روزگار جاهلیت قدیم زینتهاى خود را آشکار مکنید» جاهلیت اول که در قبل از مبعث اوج گرفته بود به چه معناست؟ امام باقر(ع) در این باره فرمودند «سَتَکُونُ جَاهِلِیَّةٌ أُخْرَى؛ در آینده جاهلیت دیگری رخ خواهد داد.» همچنین در منابع اهل سنت مانند کنزالعمال داریم که پیامبر(ص) فرمودند: «إنّی بعثت بین جاهلیّتین؛ من بین دو جاهلیت مبعوث شدم.» بعد در ادامه می‌فرمایند جاهلیت اُخری یا جاهلیت بعدی، «شدتش از جاهلیت اول بیشتر است؛ لأشد من جاهلیة الاولی»  یعنی به نظرم فرآیند بعثت برای یک مقطع زمانی نیست بلکه یک فرآیند است. مثل غذایی که در فرآیند خودش باید پخت و پز شود، غذا به صورت ناگهانی آماده نمی‌شود. بنابراین هنوز بعثت اکبر رخ نداده است.

ما در جاهلیت مدرن باید منتظر بعثتی دیگر باشیم

اصلانی با اشاره بهی اینکه الان که در جاهلیت مدرن به سر می‌بریم شاهد اقسام گناهان کبیره مثل زنا و لواط و همجنس‌گرایی هستیم.، افزود: اکنون می‌بینیم رابطه برخی انسان‌ها با خدا، با خود، با مردم و با محیط زیست گسسته شده است. بنابراین جامعه بشری دوباره دارد آبستن بزرگ‌ترین حوادث تاریخ بشریت می‌شود که در نهایت با ظهور امام زمان(عج) منجر به بعثت مجدد خواهد شد. جالب اینجاست که پیامبر گرامی اسلام(ص) در وجه شباهتشان با امام زمان(عج) فرمودند: «اسْمُهُ‏ اسْمى‏ وَ كُنْیَتهُ كُنْیَتى‏، أَشْبَهُ‏ النَّاسِ‏ بِی‏ خَلْقاً وَ خُلْقا» یعنی اسم و کنیه‌اش مانند من و شبیه‌ترین انسان به من از جهت خلقت و خُلق است.» یعنی ما شاهد ظهور مجدد رسول گرامی اسلام(ص) در قالب امام زمان(عج) خواهیم بود؛ یعنی امام زمان(عج) تجلی رسول گرامی اسلام(ص) هستند.

جابجایی ارزش‌ها نشانه جاهلیت است

وی با بیان اینکه اصلی‌ترین نشانه جاهلیت، جابجایی ارزش‌هاست و نشانه آن، ارزشمندی نا اهلان است، تصریح کرد: الان شاهدیم در جامعه کسی که گناه می‌کند، بیشتر نزد مردم جایگاه دارد و کسی که تقید به ارزش‌های دینی دارد در مهجوریت واقع می‌شود. یا شب مبعث به جای اینکه اندیشمندان اسلامی را در صدا و سیما بیاورند، خوانندگان و بازیگران و بازیکنان فوتبال را می‌آورند. اما بچه‌های حزب‌اللّهی و انقلابی یعنی کسانی که انقلاب را با جان و دل حفظ می‌کنند به جای اینکه تکریم شوند، در حاشیه نگه داشته می‌شوند. خب اگر اینها نبودند همان فوتبالیست و بازیگر هم نبودند؛ نباید اولویت‌ها را از دست دهیم. بنابراین رسانه هم کمک می‌کند ما در فضای جاهلیت بازی کنیم.

ثمره ترس از استکبار، عدم مقابله با جاهلیت مدرن و مبادله عزت مؤمنین

مسئول امور مساجد شهرستان ری با اشاره به اینکه شهید آوینی در جمله‌ای می‌گوید انقلاب، بعثتی دگرباره انسان ذیل ساحت وجودی امام خمینی(ره) است، گفت: امام یک کلیشه‌ای کوچک از بعتثی دیگرباره است. بنابراین ما باید کاری کنیم که نظام جاهلیت با ما در بیفتد نه اینکه ما هم در آن فضا وارد شویم. اگر می‌بینیم رسول گرامی اسلام(ص) را آنطور که نقل شده است مورد آسیب و ضرب و شتم قرار می‌دهند تا جایی که خون از ساق پا و سر و صورتشان جاری می‌شد، به خاطر حفظ ارزش‌های دینی و مقابله با نظام جاهلیت بود. لذا رهبر معظم انقلاب در مورد امام(ره) می‌فرمایند منفورترین انسان برای استکبار، امام خمینی(ره) است. کسی که از استکبار ترس داشته باشد، چگونه می‌خواهد با جاهلیت مدرن مبارزه کند و عزت را به مسلمانان به ارمغان بیاورد و نماینده خوبی برای عزت مردم باشد؟

اصلانی افزود: امام خمینی(ره) کسی بود که آمریکا به شدت از او ترس و تنفر داشت، اما الان کسانی به جای امام وارد عرصه اجرا شده‌اند که برایشان دردآور است که چرا آمریکا از ما بدشان می‌آید؟ آمریکا اگر از ما بدشان نمی‌آید، یعنی ما عوضی شده‌ایم.

حجت‌الاسلام رشیدنسب:

حجت‌الاسلام رشید نسب در ادامه سخنان حجت‌الاسلام  اصلانی گفت: در این دوران آیات بسیاری را از نزدیک حس کردیم که نمی‌توان به سادگی از آنها عبور کرد و ارزش‌ها را نادیده گرفت. شما اشاره‌ای به بعثت مجدد در ملت‌ها در جاهلیت صدر اسلام کردید و باید عرض کنم جریان انقلاب اسلامی هم توسط امام راحل و با تأییدات خداوند همراه با تحول قلوب شکل گرفت و انسان‌های بسیاری با سلیقه‌ها و تیپ‌هایی متفاوت با ورود به فضای انقلاب اسلامی با تحولی عظیم روبرو شدند و به سوی ارزش‌ها حرکت داده شدند.

همینطور در جریان جنگ تحمیلی، انسان‌های بسیاری که با وضع ظاهری آنچنانی توفیق پیدا کردند تا در فضای نورانی و مرتفع جبهه‌ها وارد شوند، باز هم با تحولی الهی، نورانیت وجودشان بیشتر و بیشتر می‌شد. در جریان پیروزی حزب‌الله در آن شرایط سخت نیز همین طور و در جریان بیداری اسلامی و ماجرای اربعین حسینی(ع)، همان نور اما با قدرت، وسعت و اثرگذاری بیشتر در حال اثرگذاری خود را نشان داد.

حجت‌الاسلام اصلانی:

ارزش ما به قدر شباهتمان به پیامبر(ص) است

اصلانی در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به موضوع بعثت از منظر معرفت نفس گفت: مرحوم آیت‌الله شاه‌آبادی می‌گفت غایت خلقت ما، رسول‌الله(ص) است؛ به استناد آیه «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ» یعنی در این دنیا خودتان را شبیه پیامبر(ص) کنید. یعنی خداوند در قیامت انسان‌ها را به اندازه شباهتشان به رسول‌الله(ص) می‌سنجد و ارزش وجودی ما به اندازه شباهتمان به حضرت است. پس بعثت باید در ما شکل بگیرد، زیرا وجودمان سرتاسر جاهلیت است. امام کاظم(ع) در روایتی تمام فضایل و رذایل اخلاقی را در جنود عقل و جهل تقسیم‌بندی می‌کنند؛ یعنی اگر دروغ می‌گویی، چون جاهل هستی. اگر حسادت می‌کنی، چون جاهل هستی. پس من نیازمند یک بعثتی تازه در وجودم هستم. حال به مناسبت اینکه یکی از عزیزانمان یعنی آقای اسلاملو در جلسه حضور دارند باید عرض کنم ما خیلی از این احادیث اخلاقی را می‌توانیم به فرم هنر بیاوریم تا به مردم منتقل کنیم.

محمدرضا اسلاملو:

مفاهیم دینی و بعثت را در قالب هنر در آوریم

محمدرضا اسلاملو با تأیید سخنان حجت‌اسلام اصلانی و با اشاره به اینکه تصویر، باب ورود به معرفت است، گفت: ما عالی‌ترین مفاهیم نظام الهی از جمله «بعثت» را باید در فرم هنری پیاده‌سازی کنیم که بخش عمده این مسأله به تولید محتواهای اندیشمندان و علمای دینی باز می‌شود.

وی با اشاره به نقش مهم مسجد در تمدن‌سازی اسلامی در زمان پیامبر(ص) افزود: همان طور که می‌دانید،‌ مساجد اصلی‌ترین مراکز تمدنی خوبان بشر از جمله رسول گرامی اسلام بودند و پایگاه‌ها همواره مراکز شکل‌گیری مهم‌ترین رویدادهای اجتماعی سیاسی بودند. در این راستا موضوع زیباسازی مساجد با تصاویر هنری و جذاب دینی دغدغه‌ای است که سالهاست با آن مواجه هستم؛ به عنوان مثال ما با به کارگیری یکسری تصاویر زیبای گرافیکی و هنرمندانه و در عین حال مفهومی در مساجد مثل دیواره و سردر و درون مسجد، به خوبی می‌توانیم زمینه ورود جوانان و اقشار مختلف جامعه به مسجد را فراهم کنیم.

از هنرمندان جوان در خلق آثار دینی بهره بگیریم

اسلاملو با اظهار تأسف نسبت به اینکه چرا از جوانان هنرمند در راستای خلق آثار هنر دینی استفاده نمی‌شود، گفت: جوانان هنرمند و گرافیست خوبی در جامعه داریم و از این ظرفیت‌ها باید استفاده کنیم. اینها را می‌توان در ستادها و مراکز فرهنگی دولتی و نیمه‌دولتی برای چنین کارهایی استخدام کرد. چرا هنرشان را در مسیر انقلاب به کار نگیرند؟ ما وظیفه داریم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. ما مسجد بد نداریم بلکه باید از شیوه‌های نوین و یا هنری برای جذب استفاده کنیم.

امام خمینی(ره) سینما و تصویر را مظهر تمدن معرفی کرد

این هنرمند فقید کشورمان با اشاره به اینکه این انقلاب اسلامی را اگر به عنوان یک مظروف بزرگ نگاه کنیم، ظرف ارائه ما درخور آن نیست، تصریح کرد: ما در ارائه مفاهیم انقلاب اسلامی مشکل ظرف و فرم و ظاهر کار داریم. در همین راستا با معضل کاربردی کردن این مفاهیم روبرو هستیم. وقتی امام خمینی(ره) سینما را از مظاهر تمدن معرفی می‌کنند، نشان از اهمیت فرم و قالب ارائه مفاهیم دارد. اما الان این ابزار در انحصار غرب قرار دارد و از آن در راستای منافع خود سود می‌برد. حالا شیطان گاهی آن را در دست می‌گیرد و بهره‌برداری منفی می‌کند. بنابراین علما باید پشتوانه و سردمداران هنر تصویری باشند زیرا یکی از ملزومات ارائه مفاهیم دینی است.

انتهای‌پیام/