بررسی سیر تکامل مواد مخدر در ایران
دوره و زمانه عوض شده است؛ قدیم معتادها خماری می‌کشیدند و بدن درد می‌گرفتند اما این روزها، هر که ناجورتر بخندد و خوشحال‌تر باشد همه به چشمی دیگر به او نگاه می‌کنند.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، بازهم همه اینها یعنی اگر کسی زیادی سرخوش بود می‌تواند بالقوه یک معتاد به مخدرهای روانگردان و شادی‌آور جدید باشد! از همان‌ها که مردم می‌خورند و استعمال می‌کنند تا «بترکانند»؛ از آنها که می‌گویند بعد از مصرفش توهم می‌زنی و هر آنچه را که در واقعیت از پسش بر نیامده‌ای، یک تنه حریف می‌شوی. همه‌‌چیز دنیا برعکس شده است؛ این مدل سال‌هاست از نوبرانگی درآمده اما سازندگان و فروشندگان و تهیه‌کنندگان همواره سعی می‌کنند که محصولات‌شان را به روز و جدید نگه‌دارند.
اولین مخدر آزمایشگاهی
همان‌قدر که قدیم‌ها تریاک یک مخدر تفریحی محسوب می‌شد، «هروئین» برای آن قدیمی‌ترها یک خط قرمز بود؛ خطی که عبور از آن، بدون شک انگ «معتاد» را به همراه داشت. تغییرات شیمیایی موجود در هروئین، آن را به نخستین مخدر آزمایشگاهی جهان تبدیل کرد. پس از آن بود که به مرور زمان، نام‌های عجیب و غریب دیگری هم شنیده شد؛«کوکائین»، «حشیش»، «بنگ»، «علف»، «اکستازی»، «کراک»، «یخ»، «جیب»، «برنز»، «نخ»، «تینا»، «پان‌پراگ» و حتی اسم عجیبی مثل «تسبیح». کارشناسان معتقدند تنوع این نام‌ها تنها یک ترفند تجاری است. واقعیت این است که این مواد، تفاوت چندانی در ماهیت ندارند. میزان موادمخدر و توهم‌زا در آنها بالا و پایین می‌شود و نامی جدید می‌گیرد.
این نام‌ها تا زمانی باقی می‌مانند که فروش بالایی داشته باشند. زمانی‌که این نام‌ها سر از رسانه‌ها در‌می‌آورند و مسئولان از آنها سخن‌می‌گویند، به قول معروف لومی‌روند و فروش پایین می‌آید. دیگر این ترفند که «این قرص تنها شادی‌آور است و اعتیاد ندارد»، هر کسی را گول نمی‌زند. دکتر آذرخش مکری، معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد و از چهره‌های شناخته شده در درمان اعتیاد معتقد است: «این مواد به هیچ عنوان جدید نیستند بلکه در بازار هرازگاهی با نام‌های جدید شایع می‌شوند که این کارها فقط تلاش برای نگهداشتن سود‌آوری این تجارت است. این مواد همان «آمفتامین» و مواد محرک‌زا هستند و جوانان نباید فریب این مواد را بخورند زیرا تنها نام و ظاهر مواد تغییر کرده است. ترکیب این مواد همان مواد اعتیادآور آشناست. آگاه‌سازی خانواده‌ها و پیشگیری در این امر حائز اهمیت است».
نام‌ها از کجا می‌آیند؟
کسی نمی‌داند این نام‌های عجیب و غریب از کجا می‌آیند. قرص‌های ریز رنگی از آنجا نام «اکس» به‌خود گرفتند که تا مدت‌ها ساختار آنها ناشناخته بود. این ناشناخته ماندن، نام «اکس» را روی آن نهاد؛ حرفی از حروف لاتین که در علم ریاضیات نشانگر عدد یا اعدادی مجهول است. هر چند بعدها مواد تشکیل‌دهنده این ماده شناسایی شد اما این نام همچنان برای آن قرص باقی ماند. نام‌هایی چون «علف» و «یخ» ترجمه انگلیسی این مواد هستند که در اروپا و آمریکا به این نام خوانده می‌شوند.
در این میان اما خبر ورود ماده مخدر و شادی‌آفرینی به نام «تسبیح» نیز منتشر شد. وجه تسمیه نام این ماده نیروزا و مخدر، تشابه شکل آن به دانه‌های تسبیح است. این ماده شبیه دانه‌هایی گرد است که با رشته‌هایی از جنس همان ماده، به هم متصل شده‌اند. این شباهت ظاهری، چنین نامی را به این مخدر جدید داده است که مخلوطی از آمفتامین و شیشه است. این مخدر جدید به دو شکل دهانی و کشیدنی قابل مصرف است و استفاده دهانی آن موجب تأثیر فوری روی مغز می‌شود.
دکتر آتوسا انصاری داروساز می‌گوید: «آمفتامین‌ها یک گروه دارویی هستند که روی سیستم عصبی مغز اثر می‌گذارند. این دارو معمولا برای کودکان بیش فعال یا افرادی که چاقی‌های غیرطبیعی دارند و هیچ درمانی برای آنها مؤثر نبو‌ده است، تجویز می‌شود. این گروه دارو، در فرد مقاومت و وابستگی ایجاد می‌کند؛ یعنی فرد پس از مدتی نسبت به دوز قبلی واکنشی نشان نمی‌دهد و باید آن را افزایش دهد و این روند در نهایت به اعتیاد منجر می‌شود. به همین دلیل این گروه داروها به راحتی تجویز نمی‌شوند و وسواس زیادی برای استفاده از آنها وجود دارد».
دکتر انصاری درباره تولید موادمخدر از داروی سرماخوردگی بزرگسالان که چندی پیش باعث شد این داروها بدون نسخه پزشک به فروش نرسند، می‌گوید: «استفاده از قرص‌های سرماخوردگی برای این منظور خاص، کار بسیار سختی است. این قرص‌ها باید تجزیه شود و این کار تنها در آزمایشگاه‌ها ممکن است. از طرف دیگر فرد باید اطلاعات زیادی در زمینه علم شیمی داشته باشد تا بداند مواد را چطور و با چه مقداری باید مخلوط کند».
کار، کار اروپایی‌هاست!
«اکستازی» نخستین بار در سال 1914توسط کشور آلمان ساخته شد و در سال 1985در کشور هلند، به‌عنوان داروی ضد‌افسردگی از آن استفاده شد. با گسترش استفاده از این ماده و پشت سر گذاشتن مرزها، این ماده افیونی به خاورمیانه و ایران هم رسید اما در ابتدا بازار خوبی پیدا نکرد. فروشندگان نام «روانگردان» را روی آن گذاشتند ولی باز هم در بین جوانان بازاری پیدا نکرد تا زمانی که این قرص‌های رنگی به «شادی‌آور» معروف شدند و استفاده از آنها افزایش یافت.
دکتر مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران معتقد است مردم ایران نسبت به شادی و شاد بودن حساسیت‌های ویژه‌ای دارند؛ «10سال قبل جامعه ما جامعه چندان شادی نبود. مردم ما نمی‌دانستند چطور باید از زمان‌هایی که در اختیار دارند لذت ببرند و به قول معروف خوش‌بگذرانند. این عاملی بود که فروشندگان مخدرهای جدید نسبت به آن آگاهی پیدا کردند و با دادن صفت «شادی‌آور» به این قرص‌ها، فروش خود را روزبه‌روز بیشتر کردند. مدت‌ها طول کشید تا سازمان‌های مربوطه و پلیس درباره این مخدرهای جدید اطلاعاتی به‌دست آوردند؛ زمانی که دیر شده بود و این قرص‌ها قربانی‌های زیادی گرفته بود. در دنیای تجارت، سود حرف اول را می‌زند و هیچ فروشنده‌ای به عاقبتی که در انتظار مصرف‌کننده‌هاست فکر نمی‌کند. آنها دلشان فقط برای جیب‌های خودشان می‌سوزد».
پول‌هایی که بر باد می‌رود
مدتی قبل، گزارشی با موضوع «گران‌ترین ماده مخدر در ایران» تهیه شده بود که رتبه نخست را «هروئین» از آن خود کرد. این ماده کشنده، در طول 20سال گذشته از کیلویی 438هزار تومان در سال 1368، با طی روند صعودی، به کیلویی 580هزار تومان در سال 1374رسیده بود. قیمت میلیونی هر کیلو هروئین از سال 1375آغاز شد و با رسیدن به کیلویی 2میلیون و 973هزار تومان در سال 1381، روندی کاملا صعودی را نشان داد. این روند صعودی ادامه داشت تا آنجا که قیمت هر کیلو هروئین به کیلویی 3میلیون و 147هزار تومان در سال 86 رسیده است. یک گزارش غیررسمی قیمت این ماده مخدر را در سال 94 در ایران نزدیک به 35 میلیون تومان برآورد کرده بود.
نتیجه بی‌نتیجه
این گزارش هیچ نتیجه‌ای نمی‌تواند داشته باشد. یعنی این همه سال هزاران و بلکه میلیون‌ها نفر حرف زده‌اند و گفته‌اند و نوشته‌اند که چنین باید کرد و چنان ولی هنوز هم روزانه چند ده نفر بر اثر مصرف موادمخدر آزمایشگاهی جان خود را از دست می‌دهند. با پند و نصیحت و تنبیه و بکن، نکن‌ها هم کاری از پیش نمی‌رود. پس ما هم نتیجه‌ای نمی‌گیریم و یک گزارش با پایان باز تقدیم‌تان می‌کنیم؛ نتیجه‌گیری بر عهده خودتان است.
منبع: همشهری آنلاین
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.