گسترش مناسبات مسکو و آنکارا معادلات غرب را به هم می‌زند/تهدید کردی عامل نزدیکی بیشتر ترکیه به روسیه
کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است که ترکیه کشور مهمی در رابطه با اروپاست و روسیه از طریق گسترش مناسبات و جذب این کشور می‌تواند معادلات غرب درباره خاورمیانه را به هم زند.
«رضا حجت شمامی»کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، با توجه به دیدار اخیر پوتین و اردوغان در سوچی گفت: روند کنونی نشان می‌دهد که روسیه به دنبال ائتلاف سازی‌های جدید است. این مسئله را می‌توان در پیمان شانگهای، بریکس و سازمان‌هایی نظیر آن مشاهده کرد. در سطح واحدها (کشورها) در مناطق مختلف نیز این رویکرد دیده می‌شود، در این باره می‌توان از سیاست‌های نسبتاً یکسان مسکو با ایران در مسائل سوریه یا مناسبات با ترکیه در چارچوب این مسائل نام برد.
* ترکیه اهرمی برای فشار به اروپا توسط روسیه
وی در توضیح اهمیت ترکیه برای روسیه، خاطرنشان کرد: ترکیه کشوری تاثیرگذار در خاورمیانه است و در رابطه با اروپا نیز کشور مهمی تلقی می‌شود، چراکه تعداد ترک‌های حاضر در شهرهای مختلف اروپا بسیار قابل توجه است و این عامل نفوذ فرهنگی را ایجاد می‌کند. در حال حاضر اختلافات آنکارا و بروکسل و تنش در روابط روسیه و اتحادیه اروپا معادله‌ای را به وجود می‌آورد که نقش ترکیه در آن تعیین کننده است.
البته این نکته وجود دارد که ترکیه تا پیش از این و حتی در حال حاضر هم از متحدان سنتی غرب می‌باشد و این برای روسیه مهم است که از دل غرب متحدی را به سمت خود بکشاند. در هر صورت ترکیه یکی از اعضای ناتو و پایگاهی مهم برای غرب است که در خاک آن تسلیحات استراتژیک مانند اینجرلیک قرار دارد.
* تغییر شیب دیپلماسی ترکیه به سمت روسیه برگ برنده‌ای برای مسکو
کارشناس مسائل خاورمیانه در بیان هدف مسکو از گسترش مناسبات با ترکیه، اظهار کرد: اکنون برای روس‌ها بسیار مهم است که ترکیه را حتی به صورت میان مدت به سمت خود بکشانند و بخشی از معادلات غرب را به هم بزند. اگر این روند تبدیل به یک استراتژی بلندمدت شود، برگ برنده به دست روسیه خواهد افتاد، به ویژه آنکه مسکو بتواند دیگر ائتلاف‌ها در سایر سطوح بین‌المللی را افزایش داده و تقویت کند.
حجت شمامی به اهداف ترکیه از روابط با روسیه نیز اشاره کرد و گفت: آنکارا به دنبال متنوع سازی جهت‌های سیاست خارجی خود است تا در مواقع لزوم از آن استفاده کند، بنابراین روسیه می‌تواند قدرت قابل اتکایی برای ترکیه باشد. از طرفی رویکردهای سیاسی ترکیه در دوره اردوغان در قبال سوریه و اروپا هماهنگ‌تر شده است.
* تهدید کردها عامل افزایش عقلانیت در ترکیه برای حفظ تمامیت ارضی سوریه
وی افزود: در حال حاضر سیاست و رویکرد روسیه در سوریه حفظ تمامی خاک آن و جلوگیری از تجزیه است. اگر چه تجزیه سوریه می‌تواند در مواقعی به نفع ترکیه باشد، اما تهدید کردها این عقلانیت را در ترکیه تقویت می‌کند که به سمت حفظ تمامیت ارضی سوریه پیش برود، یعنی همان سیاست روسیه و همچنین ایران.
کارشناس مسائل خاورمیانه با توجه به تهدید کردها برای ترکیه، ادامه داد: این در حالی است که سیاست فعلی غرب این نیست و حتی آمریکا به طور علنی برای کردها در خاک سوریه می‌جنگد و برای آنها خاک می‌گیرد. یعنی در حال حاضر اروپا و آمریکا از استقلال یا خودمختاری کردها حمایت می‌کنند، این پاشنه آشیل ترکیه است. به همین دلیل ترکیه می‌تواند به روسیه تکیه کند، زیرا این بخش مهم، سیاست و رویکردهای روسیه و ترکیه را به هم گره می‌زند. ترکیه باید از استقلال و قدرت‌گیری کردها بسیار نگران باشد، زیرا این همان بلایی است که غرب می‌تواند بر ترکیه و منطقه آوار کند. بنابراین نزدیکی به روسیه در این باره برای ترکیه عقلانی است.
* ادامه بحران سوریه در صورت عدم ارائه راه حل مورد توافق
حجت شمامی روابط دو طرف و معادلات شکل‌گرفته در منطقه را قابل دسترسی به راه حل دانسته و بیان کرد: اگرچه بین روسیه و ترکیه اختلافاتی در سوریه وجود دارد، اما عمق آن به مقداری هست که قابل ترمیم باشد، اما مسئله اساسی این است که آیا روسیه و متحدان می‌توانند بر خواست‌ها و منافع مخالفان (حامیان غرب و معارضان) فائق آیند یا خیر؟. مسئله، مسئله قدرت‌های حاضر در سوریه است که رو در روی هم قرار گرفته‌اند و هر کدام از ابزارهای لازم برای فشار به دیگری برخوردارند. بنابراین مسئله اصلی شکل گیری راه حلی از دل روسیه، ترکیه و دیگر متحدان مسکو نیست، بلکه راه حل باید به گونه‌ای باشد که طیف مقابل هم آن را به رسمیت بشناسد، وگرنه بحران (گر چه کمرنگ تر) ادامه خواهد داشت.
* مسکو و آنکارا؛ مناسبات در مرحله پیش از ائتلاف
وی همچنین درباره سطح روابط روسیه و ترکیه، گفت: مناسبات مسکو آنکارا در مرحله پیش از ائتلاف قرار دارد. به نظر می‌رسد که روسیه هنوز نتوانسته ترکیه را در ائتلاف خود بگنجاند، با اینکه آن را بسیار به خود نزدیک کرده است. از طرفی اردوغان نشان داده که هر لحظه ممکن است به هر سمتی گرایش پیدا کند، البته روسیه از این مسئله آگاه است و می‌داند بنیان فکری ترکیه غربی است حتی اگر در این مقطع با آن اختلاف نظر داشته باشد.
انتهای پیام/