روز جهانی موزه فرصتی برای بازخوانی داشته‌های فرهنگی
موزه‌ها به‌عنوان پایگاهای فرهنگی می‌توانند عامل شناسایی فرهنگی خودی و تکیه‌گاهی برای حرکت نسل آینده باشند و به ثمر رسیدن این وظیفه مهم نیازمند حمایت و پشتیبانی همه دستگاه‌ها و مراکز دولتی و غیردولتی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، اصفهان شهر موزه‌ای زنده و پویا که در هر گذرش که پا می‌گذاریم آثاری به قدمت تاریخ و تمدن ایران اسلامی در آن قابل مشاهده است آثاری که به دست هنرمندان و صنعتگران در طول تاریخ خلق شده است و برخی از این آثار به دلیل ارزش تاریخی خود در موزه‌ها نگهداری می‌شوند.
در طول تاریخ انسان‌هایی با همت بلند اقدام به جمع‌آوری آثار به‌جامانده از تمدن بزرگ و کهن این سرزمین کرده و در نگهداری مواریث ایران و اسلام به‌ویژه در عرصه فرهنگ و هنر نقش برجسته‌ای داشته‌اند.
بی‌تردید موزه‌ها همانند کتاب تاریخ هویت و فرهنگ گذشتگان را به علاقه‌مندان خود می‌آموزد، هویتی که در میان نقش و نگار سفال‌‌ها، سکه‌ها، کاشی‌ها، فرش‌ها و مصنوعات ساخت دست بشر به‌خوبی هویدا است.
سرمایه‌گذاری در بخش موزه سبب ارتقای آگاهی عمومی جامعه می‌شود
عباس نکویی مدیرعامل انجمن موزه‌داران استان اصفهان در یادداشتی پیرامون روز جهانی موزه که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده است معتقد است که بدون شک موزه‌ها یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی هستند که جایگاهشان در این بین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در این یادداشت آمده است که نقش موزه‌ها امروزه در جوامع مختلف به رویکرد سیاست‌گذاران کلان آن کشور در فرهنگ‌سازی و امکان بهره‌مندی همگان از جایگاه رفیع این مراکز باز می‌گردد چرا که با سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توان آگاهی عمومی جامعه را در سطوح مختلف و به شکل قابل قبول ارتقاء بخشید.
گذشته از جنبه‌های تاریخی و فرهنگی موزه‌ها، می‌توان از این مراکز با عنوان مراکز علمی و آموزشی نیز نام برد. زیرا از منظر تاریخی و فرهنگی، معرفی پیشینه، تمدن، آداب و رسوم، سبک زندگی و آیین‌ها را در بر می‌گیرند ولی جنبه‌های علمی آن، نوع کارکرد ابزار، نبوغ و خلاقیت در ساخت آثار و اشیاء، دانش، تخصص و تجربه را به مخاطب می‌شناساند که خود جنبه آموزشی نیز دارد.
از آغاز کار نخستین موزه‌ها در جهان سالیان زیادی می‌گذرد اما ظرفیت‌های این مراکز و ظرفیت‌های موجود همواره دست‌اندرکاران موزه‌ها را بر آن داشته است تا با ارتقاء کمّی و کیفی در همه بخش‌های موزه‌ها تغییرات نوین و اساسی در نقش و جایگاه علمی و فرهنگی آن ایجاد کنند.
ابتکارات خلاقانه در موزه‌ها راهکاری برای جذب حداکثری گردشگر
عباس نکویی معتقد است که از پیدایش نخستین موزه‌ها، تحولات عظیمی در ساختار و محتوای موزه‌ها پدیدار گشته و از نظر موضوعی نیز شاهد رشد در این مراکز هستیم اما هنوز هم متولیان موزه‌ها خستگی‌ناپذیر به دنبال مدرنیته کردن با فناوری‌های جدید و استفاده از جلوه‌های خاص و ویژه در پردازش آنچه که موجب جذب مخاطب می‌گردد هستند و به همین دلیل با ابتکارات خلاقانه در موزه‌ها توانسته‌اند به‌خوبی توجه تعداد بسیاری از گردشگران را به خود معطوف دارند.
با این حال اما در کشور ما که از پیشینه تاریخی و تمدن بسیار کهنی برخوردار است آن‌طور که باید به موزه‌ها توجه نشده و سیاست‌های کلان کشور نیز در راستای بهره‌وری و ارتقاء کمی و کیفی موزه‌ها به‌کار نیامده است.
با وجود اینکه موزه‌های کشور ما از غنای بالایی برخوردارند و تلاش بسیاری هم در آن‌ها از طرف دست‌اندرکارانشان صورت می‌پذیرد اما به دلیل عدم دسترسی به منابع موجود، نداشتن ردیف بودجه مشخص برای ارتقاء، استانداردسازی، بهره‌وری از امکانات و ظرفیت‌های موجود و به‌روزرسانی تجهیزات، رکود مشهودی را در این مراکز حاکم کرده و استقبال چندانی هم از طرف عموم مردم صورت نمی‌پذیرد.
اقدامات گسترش و توسعه موزه‌ها در کشور کافی نیست
البته در سال‌های اخیر اقدامات خوبی برای گسترش و توسعه موزه‌ها انجام شده و می‌رود که گام‌های مؤثری برداشته شود که کافی نیست و البته این هم نتوانسته موزه‌های ما را قابل رقابت با موزه‌های دنیا کند چرا که هر جا در کشور شاهد راه‌اندازی موزه هستیم می‌بینیم که ساختار موزه و محتوای آن با موزه‌های موجود در ایران تفاوت چندانی نداشته و فقط به لحاظ آماری تعداد آن‌ها افزایش می‌یابد.
به طور کلی اگر از وظیفه ذاتی موزه‌ها که جمع‌آوری، نگهداری و در معرض دید قرار دادن آثار و اشیاء است صرف‌نظر کنیم می‌توانیم این مراکز را به دانشگاهی تشبیه کنیم که تمام جنبه‌های علمی، آموزشی، تاریخی و فرهنگی در آن‌ها نمود یافته است.
بنابراین می‌طلبد که مسئولان با معرفی این مراکز، تشویق و ترغیب کردن مردم به بازدید از موزه‌ها، فراهم‌سازی امکان دسترسی آسان برای همه اقشار، تجهیز کردن و به‌روزآوری امکانات و استانداردهای لازم موزه‌ها، توجه بیشتری به این مراکز نشان دهند.
به راستی هیچ‌کس نمی‌تواند منکر نقش موزه‌ها در بالا بردن سطح فرهنگ و آگاهی عمومی در معرفی تاریخ و هویت یک جامعه شود بنابراین تأکید بر حفظ اصالت، یادآوری گذشته و ارزش‌ها و حتی ضد ارزش‌های ما باید پیش از گذشته از سوی همگان مورد توجه قرار گیرد.
موزه‌ها نیازمند توجه دستگاه‌های دولتی و غیردولتی هستند
امروزه موزه‌ها در ارتقای کیفیت و آموزش و علم و شناخت عامه، به‌ویژه قشر جویای دانش و مشتاق، نقش تعیین کننده دارد؛ همان گونه که ضعف باور عمومی و بی‌توجهی در مراتب پایین قرار دادن مسائل فرهنگی نیز در جامعه متمدن و دارای فرهنگ غنی و کهن ما نیز شعار نیست.
موزه‌ها به‌عنوان پایگاهای فرهنگی می‌توانند عامل شناسایی فرهنگی خودی و تکیه‌گاهی برای حرکت نسل آینده باشند، به ثمر رسیدن این وظیفه مهم نیازمند حمایت و پشتیبانی همه دستگاه‌ها و مراکز دولتی و غیردولتی است؛ حرکتی در راستای توجه بیشتر به حفظ میراث و ارزش‌های فرهنگی و تاریخی جامعه است.
گفتنی است 29 اردیبهشت ماه به عنوان روز جهانی موزه و آغاز هفته میراث فرهنگی در تقویم ملی ایران ثبت شده است.
نگارنده زینب کلانتری
انتهای پیام/