مناسبات روسیه و فرانسه در سایه چالش‌های گسترده
روابط مسکو و پاریس بعد از انتخابات فرانسه با چالش‌های بیشتری روبرو شده و پوتین در دیدار با رئیس‌جمهور فرانسه تلاش می‌کند تا بخشی از این مشکلات را حل کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ریسک پذیری مسکو برای خروج از کمند 70 ساله تحریم‌های اقتصادی اروپا و آمریکا، روابط روسیه و فرانسه را در انتخابات فرانسه به شدت تحت تاثیر قرار داد.
طی 70 سال اخیر کشورهای اروپایی در همکاری‌های اقتصادی و نظامی با آمریکا، همواره منافع روسیه در اروپا و جهان را تا اندازه‌ای به چالش کشیدند که امروز اروپای غربی در دل اروپای شرقی تا مرزهای روسیه گسترش یافته و از اروپای شرقی تنها یک واقعیت جغرافیایی بجا مانده است.
روسیه در کمند پیمان‌ها و قدرت یکپارچه اقتصادی اتحادیه اروپا و گسترش ناتو هر روز احساس انزاوی بیشتری دارد و برای عبور از این وضعیت هر ریسکی را به جان می‌خرد. تاثیر گذاری بر انتخابات کشورهای غربی را می‌توان در شمار بزرگترین ریسک حیات سیاسی پوتین دانست.
تلاش پوتین برای فروپاشی اتحادیه اروپا
روسیه برای عبور از تحریم‌های اقتصادی و خلاصی از گسترش ناتو به سوی مرزهایش سرمایه گذاری‌های فراوانی بر روی جناح‌های سیاسی چپ و راست همسو، بویژه در کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و اتریش داشته است. نمونه بارز آن تلاش چند سال اخیر و سرمایه گذاری‌های روسیه برای پیروزی جریان‌های پوپولیستی و افراطی چپ معتقد به خروج از اتحادیه اروپا و ناتو می‌باشد.
پوتین تلاش دارد به هر قیمتی فروپاشی اتحادیه اروپا را به دلیل خلاصی از شر تحریم‌ها و مواضع مشترک سیاسی، اقتصادی و امنیتی و حقوق بشری آنها دنبال کند تا از یکسو راه برای خروج روسیه از تحریم اقتصادی اروپا و همکاری‌های تکنولوژیک با کشورهای مستقل اروپا هموار شده و از سوی دیگر با روسیه به عنوان یک قدرت طراز اول رفتار شود.
رشد کاذب احزاب پوپولیست در هلند، آلمان، فرانسه، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، ورشکستگی مالی یونان و تظاهرات متعدد در کشورهای عضو اتحادیه اروپا علیه یورو، بهترین فرصتهایی بود که کرملین را متقاعد کند تا درجه ریسک در انتخابات فرانسه را افزایش دهد. پوتین به خوبی می‌دانست که در صورت پیروزی مارین لوپن، کاندیدای مخالف عضویت فرانسه در اتحادیه اروپا، آلمان به تنهایی بعد از خروج انگلیس قادر به حفظ این اتحادیه سیاسی و اقتصادی نخواهد بود.
بنابراین مسکو در فرانسه روی کاندیدایی شرط بست که خروج فرانسه از ناتو و اتحادیه اروپا، چند جانبه گرایی در نظام بین‌الملل و لغو تحریم‌های روسیه را در راس شعارهای‌های کارزار انتخاباتی خود برای پیروزی در انتخابات فرانسه تعیین کرده بود.
زمانی که مکرون و لوپن به دور دوم انتخابات فرانسه راه یافتند، پوتین بازهم نرخ ریسک را بالا برد و یک ماه قبل از انتخابات سرنوشت ساز فرانسه، مارین لوپن را به مسکو دعوت کرد و همزمان نیز ستاد انتخابات مکرون هدف حملات سایبری منتسب به روسیه قرار گرفت و هزاران سند این ستاد به سرقت رفت و همراه با اطلاعات جعلی در اینترنت منتشر شد.
با انتخاب مکرون نتایج مورد نظر مسکو حاصل نشد و تغییر و تحولات پیش از آنکه اتحادیه اروپا را نگران کند، مسکو را در هراس سیاسی فرو برد و روابط روسیه با اتحادیه اروپا و فرانسه را دچار سردی تمام عیار کرد.
همکاری‌های سنتی روسیه و فرانسه نقطه قوتی برای توسعه مناسبات
مسکو بزرگترین بازنده خارجی انتخابات فرانسه بود. هرچند که پیروزی مکرون مورد پسند کرملین نیست، اما پوتین برای جبران و ترمیم روابط با فرانسه اولین رئیس جمهوری بود که به مکرون تبریک گفت و در تماس تلفنی با او خواستار افزایش همکاری‌ها در تامین ثبات و امنیت جهانی شد. پوتین در این تماس تلفنی غیرمستقیم روابط دوجانبه را دچار خدشه می‌دانست و براین اساس خواستار همکاری‌های بین‌المللی بویژه در زمینه مبارزه با تروریسم شد که هر دو کشور از آن آسیب دیده‌اند.
روسیه به خوبی می‌داند که تقابل با مکرون به عنوان حامی اتحادیه اروپا و ناتو سیاست درستی نیست، زیرا در آلمان هم طرفداران اتحادیه اروپا در انتخابات پیش روی این کشور پیروز خواهند شد و مسکو تا 5 سال آینده با ناتو و اتحادیه اروپایی منسجم‌تر از قبل سر و کار خواهد داشت.
تنها نقطه قوت دو کشور این است که روابط پاریس و مسکو بیشتر متاثر از همکاری‌های سنتی مبتنی بر منافع طرفین است که مهم‌تر از روزمرگی‌های سیاسی می‌باشد. هر دو کشور در مورد توازن سازی قدرت در قبال آمریکا و سایر قدرت‌های جهان به یکدیگر نیاز دارند. هر دو کشور نیازمند خرید و فروش انرژی هستند. ضمن اینکه همکاری‌های فرهنگی میان دو کشور هم قابل چشم پوشی نیست و در مناسبات بیش از 300 سال دو کشور عناصر زیادی در حوزه سیاست، تجارت، اقتصاد، فرهنگ، امور انسان‌دوستانه، توریسم و دیگر عرصه‌ها برای حفظ روابط دخیل می‌باشند که بسیاری از آنها بگونه‌ای نهادینه شده‌اند که دولت‌های کنونی کمترین نقش را در ایجاد آن داشته‌اند. این عناصر کمک بزرگی برای حفظ روابط دو کشور در سطح فعلی هستند.
چالش‌های گسترده در مناسبات کنونی روسیه و فرانسه
مناسبات مسکو و پاریس را باید در دو بخش مناسبات دوجانبه و روابط بین‌الملل بررسی کرد. برای پیش بینی دقیق‌تر روابط آتی فرانسه و روسیه باید منتظر نتیجه نشست سران ناتو و انتخابات آلمان هم باشیم، اما چیزی که اکنون می‌توان گفت این است که تنها می‌توانیم نظاره‌گر ادامه روند روابط سنتی و مبادلات تجاری مرسوم میان دو کشور باشیم؛ رویداد خاصی در مناسبات دو کشور متصور نیست.
در حال حاضر دو کشور یخبندان روابط را تجربه می‌کنند و با دیدار پوتین و مکرون تغییری فوری در روابط پاریس و مسکو اتفاق نخواهد افتاد. پیشرفت مثبت و جدی در رابطه روسیه و فرانسه حتی در آینده نزدیک هم به چشم نمی‌خورد.
اما نکته مهم این است که کرملین می‌داند که فرانسه منشاء حملات سایبری منتسب به مسکو را دنبال خواهد کرد. به احتمال زیاد پوتین در ملاقات با مکرون تلاش خواهد کرد تا شواهدی را ارائه کند که مسکو در حملات سایبری به فرانسه در زمان انتخابات دخالت نداشته است، این امر می‌تواند روابط دو جانبه کشور را وارد مرحله قبل از انتخابات کند تا روابط دوجانبه سردتر از آنچه هست نشود.
در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی مهمترین چالش میان دو کشور بحران اوکراین و سوریه است. در حاضر هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که روسیه قصد خروج از شبه جزیره کریمه را داشته باشد و هیچ نشانه‌ای در طرف اروپایی و فرانسه هم وجود ندارد که اوکراین را تنها گذارند و کریمه را فراموش کنند. بنابراین تحریم‌های غرب که فرانسه بخشی از آن است ادامه خواهد یافت.
موضوع دیگر تمایل پوتین برای استفاده از نیروی نظامی و تلاش فزاینده برای بی ارزش کردن اتحادیه اروپا است. البته پوتین با توجه پیروزی موافقان اتحادیه اروپا در انتخابات سال جاری در هلند، فرانسه و بعد هم آلمان، هزینه‌هایی که کرده را برباد رفته می‌داند و از این پس فرصت ایجاد اختلال در روند اتحادیه اروپا را نخواهد داشت.
اما در سوریه دو کشور دشمن مشترک با اهداف متفاوت دارند. موضع فرانسه و روسیه در سازمان ملل در قبال سوریه مقابل یکدیگر است که کمکی به حل موضوع نمی‌کند. ولی شاید با توجه به اقدامات تروریستی اخیر در روسیه و فرانسه، نسبت به همکاری‌های نزدیکتر برای غلبه بر داعش تمایل نشان دهند که این عامل هم با توجه به تصمیمات ناتو برای دخالت در سوریه متغیر است.
* یادداشت از: مرتضی خوانساری، دیپلمات سابق وزارت امور خارجه و کارشناس مسائل اروپا
انتهای پیام/