اجرای گام به گام طرح ایجاد مناطق امن در سوریه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، خبرگزاری «نووستی» در گزارشی تحلیلی نوشته است: "میخائیل بوگدانوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه روز جمعه اعلام کرد که کارشناسان روسیه، ایران و ترکیه در حال تعیین خطوط مرزی مناطق کاهش تنش در سوریه به روی نقشه به منظور ادامه سازماندهی تعیین پستهای بازرسی هستند. البته هنوز مشخص نیست که چه کسانی و به چه صورت کنترل این مناطق را برعهده خواهند داشت.

وزارت دفاع روسیه خبر داده است که اوضاع در سوریه با ثبات تر از قبل شده است و رژیم آتش بس تحت کنترل قرار دارد. بر اساس این اطلاعات، تعداد مناطق مسکونی که به روند صلح پیوسته اند به 1508 نقطه افزایش یافته است. مذاکرات برای  پیوستن گروههای مسلح مخالف به رژیم آتش بس در استانهای حلب، دمشق، حماء و حمص ادامه دارد. تعداد گروههای مسلحی که پایبندی خود به اجرای شرایط توقف درگیریهای نظامی را اعلام کرده اند، تغییری نکرده وهمان 219 است.   

پیش از این "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه خبر داده بود که در گفتگوی تلفنی خود با "دونالد ترامپ" موضوع ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه را با وی بررسی کرده و دولت آمریکا از این ابتکارعمل حمایت می کند.

فرماندهی عملیات هوایی آمریکا در خاورمیانه نیز در تاریخ 24 ماه مه اعلام کرد که ایالات متحده و روسیه فعالانه از طریق یک خط تلفن ویژه با یکدیگر تبادل نظر می کنند، برای اینکه حریم هوایی مناطقی که تحت کنترل داعش قرار دارند، بسیار نزدیک است. بر اساس این اطلاعات، آمریکا در محدوده مناطقی که نیروهای نظامی آمریکایی مستقر هستند، منطقه حائل امن ایجاد کرده است و عبور و مرور نیروهای روسی از این مناطق تنها با همراهی نظامیان آمریکایی و یا شبه نظامیان مورد حمایت آمریکا انجام می گیرد.

مقامات تهران بشدت مخالف مشارکت آمریکا در حفاظت از مناطق کاهش تنش در سوریه هستند. "علی شمخانی" دبیر شورای امنیت ملی ایران که به مسکو سفر کرده بود، تاکید کرده است که «سوریه دارای دولت قانونی است و تنها مقامات دمشق می توانند تصمیم بگیرند که چه کسانی حق حضور در خاک این کشور را دارند. ضمن اینکه آمریکایی ها از گروههای تروریستی و بی ثباتی در سوریه حمایت می کنند و دولت سوریه نمی خواهد آنها را در خاک خود ببیند.»

جزییات طرح ایجاد مناطق کاهش، تعیین کننده است

برخورد طرفین درگیر در مناقشه نظامی سوریه در خصوص مناطق کاهش تنش با یکدیگر بسیار متفاوت است و به همین دلیل باید دید تحقق این طرح جدید برای حل و فصل بحران در سوریه تا چه اندازه عملی خواهد بود؟   

در جریان مذاکرات بین المللی در آستانه (پایتخت قزاقستان) در تاریخ 4 ماه مه نمایندگان کشورهای ضامن صلح در سوریه (روسیه، ایران، ترکیه) تفاهمنامه ای را در مورد ایجاد 4 منطقه کاهش تنش (منطقه امن) ظرف مدت شش ماه در سوریه امضاء کردند. این مناطق شامل استانهای ادلب، بخشهای مجاور آن در استانهای لاذقیه، حماء و حلب، مناطق شمالی استان حمص، استان ریف دمشق در شرق منطقه گوتا و همچنین استانهای داریا و قونیترا در جنوب خاک سوریه، می شود.

در مرزهای از پیش تعیین شده اولیه مناطق کاهش تنش استفاده از هر نوع سلاح ممنوع اعلام شده است. روسیه نیز از اول ماه مه عملیات هوایی خود در مناطق کاهش تنش در سوریه را متوقف کرد.  

با وجود فقدان توافقنامه ای در مورد لگاریتم مشخص اقدامات، دولت سوریه از اسناد امضاء شده رد آستانه حمایت کرد و آمریکا نیز به نمایندگان گروههای مسلح مخالف سوریه درخواست کرد تا در این ابتکارعمل شرکت کنند. البته هر یک از طرفین اهداف خاص خود را در این مسئله دنبال می کنند.  

مخالفت غرب تاثیر زیادی بر تفاهمنامه آستانه ندارد

برخی مخالفان سوری، طرح جدید روسیه را تهدیدی برای تمامیت ارضی سوریه تلقی کرده و همچنین نقش ایران بعنوان ضامن صلح را قبول ندارند. آمریکایی ها و متحدان آنها در ائتلاف به اصطلاح ضدداعش خود را در مقابل این حقیقت می بینند که مناطق کاهش تنش تحت کنترل روسیه و ایران قرار می گیرد. ضمن اینکه به عقیده آنها تفاهم نامه آستانه، «دام دیگری از سوی ولادیمیر پوتین» است.

ضمن اینکه یادداشت تفاهم امضاء شده در نشست روز پنج شنبه سران ناتو در بروکسل در مورد پیوستن پیمان آتلانتیک شمالی به ائتلاف ضدداعش به سرکردگی آمریکا، هم تغییری در این اوضاع بوجود نمی آورد، برای اینکه اکثر کشورهای عضو ناتو جزو ائتلاف خاورمیانه ای آمریکا بوده و از قبل نیز در این رابطه با آمریکا همکاری داشته اند.

کشورهای غربی که خود طرح جایگزینی برای پیشبرد روند صلح در سوریه ندارند، قادر نیستند مخالفت جدی با طرح مورد توافق روسیه، ایران و ترکیه داشته باشند، فقط می توانند اعتراض گروههای مسلح مخالف سوری را تحریک کنند. در همین راستا رادیو «صدای آمریکا» خبر داده است که مخالفان سوری اعلام کرده اند که اجازه نخواهند داد تا ناظرین نظامی روسی یا ایرانی در مناطق کاهش تنش حضور یابند. ضمن اینکه تردیدی دارند که ارتش سوریه و نیروهای روس دست از بمباران مواضع آنها بردارند.

مقامات دمشق پیش از این با ایجاد مناطق امن و پرواز ممنوع مخالفت کرده بود.  ابتکارعمل فوق که از سوی واشنگتن و آنکارا مطرح شده بود، می توانست حضور نظامی آمریکا و ترکیه در خاک سوریه را قانونی کرده و شرایط را برای تشکیل دولت انتقالی و برکناری "بشار اسد" از سمت ریاست جمهوری فراهم کند. به همین دلیل دولت سوریه با این طرح موافقت نکرده بود.

صفحه شطرنج سه جانبه روسیه، ایران، ترکیه

واضح است که برای تحقق تفاهمنامه ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه نیاز است تا نیروهای نظامی سه کشور ضامن صلح (روسیه، ایران و ترکیه) در خاک سوریه افزایش پیدا کنند.

دبیر شورای امنیت ملی ایران اعلام کرده است که مقامات تهران مخالفتی با اعزام نظامیان بیشتر برای حمایت از صلح و ثبات در مناطق کاهش تنش در سوریه ندارند.

البته جبهه مبارزه با گروههای تروریستی مانند داعش، النصره و دیگرانی که رژیم آتش بس را رعایت نمی کنند، همچنان برقرار بوده و تغییری نخواهد کرد و همین مسئله می تواند بزرگترین مشکل در موفقیت طرح مناطق کاهش تنش باشد. چرا که این گروهها بدون تردید دست به اقدامات تحریک آمیز خواهند زد. ضمن اینکه عربستان سعودی و اسرائیل، بعنوان دو طرف تاثیرگذار بر روند اوضاع در سوریه، زیر تفاهمنامه آستانه را امضاء نکرده اند و این امکان وجود دارد که مشکلاتی را در این زمینه بوجود آورند، بخصوص اگر ناظرین نظامی ایران در مناطق کاهش تنش مستقر شوند. عربستان با سوریه مرز مشترک ندارد، ولی روی برخی گروههای مسلح مخالف نفوذ دارد و اسرائیل هم که در همسایگی سوریه، هر از چندگاهی حریم هوایی این کشور را نقض کرده و به نیروهای دولتی سوریه حمله می کند.   

ستادکل نیروهای مسلح روسیه اعلام کرده است که قصد دارد در آینده تعداد مناطق کاهش تنش در سوریه را افزایش دهد تا به تدریج سراسر خاک این کشور امن گردد، ولی مشکل اینجاست که موانع زیادی برای تحقق سریع طرحهای در نظر گرفته شده و دستیابی به صلح در سوریه وجود دارد.  

انتهای پیام/