رنگ و بوی معنوی افطاری‌های سنتی در سفره اهالی اصفهان
ماه مبارک رمضان یکی از مناسبت‌هایی است که مردم اصفهان با رسوم خاصی آن را برگزار می‌کنند و غذاهای سنتی که بازمانده نسل‌های گذشته است در سفره افطار اهالی این شهر جایگاه ویژه‌ای دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، شهر گنبدهای فیروز‌ه‌ای را شاید کمتر با غذاهای محلی و سنتی‌اش بشناسید غذاهایی که به‌ویژه در ماه مبارک رمضان بوی خوش سادگی و سنت‌های دیرینه آبا و اجدادی را یادآوری می‌کند.
در شهرهای مختلف استان اصفهان نیز هر کدام بنا به فرهنگ و رسوم خود سفره‌های افطارشان را پهن می‌کنند و در بسیاری موارد این آداب و رسوم با یکدیگر بسیار متفاوت است.
جشن آغاز ماه رمضان در میان اصفهانی‌ها
کمی قبل‌تر می‌رویم تا به یک روز قبل از آغاز ماه مبارک برسیم در مناطق مختلف اصفهان در این روز مراسمی برگزار می‌شود که به آن کلوخ‌اندازان می‌گویند. در این مراسم خانواده‌های اصفهانی شروع ماه مبارک رمضان را با دور هم جمع شدن و برپایی جشن و شور همراه با خوراکی‌های متنوع و نوشیدنی‌های مختلف برگزار کرده و تا نزدیکی‌های صبح در خانه‌ها یا باغ‌هایشان به صورت دسته جمعی بیدار می‌مانند و این بیدارباش همراه با صرف غذاها و خوراکی‌های سنتی و محلی است.
این مراسم در بسیاری از شهرها و روستاهای استان اصفهان نیز مرسوم است و معمولا هر سال این جشن در خانواده‌ها برگزار می‌شود. جشنی بسیار جالب و پر طرفدار که حتی کودکان را هم تشویق و علاقه‌مند به روزه‌داری می‌کند.
ساره مهدوی یکی از زنان اصفهانی است که در غرب شهر اصفهان زندگی می‌کند وی در مورد این مراسم گفت: کلوخ‌اندازان یک رسم بسیار قدیمی در بین خانواده‌های اصفهانی است که همه ساله با برگزاری آن به استقبال ماه مبارک رمضان می‌رویم در این مراسم غداهای متنوعی مانند حلیم بادمجان و شله زرد و انواع آش‌ها و شیرینی‌ها را می‌پزیم و از مهمانان خود پذیرایی می‌کنیم.
وی افزود: در فامیل ما رسم است هر سال یک خانواده عهده‌دار برپایی این جشن در باغ و یا حیاط خانه خود می‌شود اما همه ما برای تدارک غذاها و نوشیدنی‌ها به آنها کمک می‌کنیم به‌طوری که هیچ کس دست خالی به میهمانی نمی‌رود، البته ما به فکر خانواده‌های کم بضاعت نیز هستیم و هر سال قبل از آغاز ماه رمضان هر کس به اندازه وسعش پولی را کنار می‌گذارد.
مهدوی عنوان کرد: یک نفر مسئول جمع‌آوری پول‌ها می‌شود و در نهایت مبلغ تهیه شده میان چند خانواده نیازمندی که می‌شناسیم توزیع شده و آنها نیز هیچ‌وقت متوجه نمی‌شوند این کمک از جانب چه کسانی بوده است.
برکت در سفره‌های افطار همه اهالی شهر
ما اصفهانی‌ها همیشه خواسته ایم که هم سفره افطار خودمان پر برکت باشد و هم سفره دیگران این بخشی دیگر از صحبت‌های ساره مهدوی بانوی اصفهانی است.
او می‌گوید: اعتقاد داریم که کمک به نیازمندان علاوه بر یاری رساندن به آنها شادی و رزق و روزی خودمان را نیز افزایش می‌دهد.
معصومه کشاورز هم بانوی 50 ساله اصفهانی معتقد است که تمام سنت‌های اصفهان را باید به انجام رساند به‌ویژه اینکه این سنت مربوط به ماه مبارک رمضان باشد، او در مورد یکی از سنت‌های مردم اصفهان در این ماه گفت: در این ماه بسیاری از اصفهانی‌ها مواد غذایی مانند گوشت و خواروبار برای کمک به نیازمندان نذر می‌کنند و در این میان نذر گوشت بیشتر میان آنها دیده می‌شود چرا که در این ماه زیبا با همدلی همدیگر باید نیازمندانی که توانایی خرید بسیاری از مواد غذایی را ندارند شناسایی و به آنها کمک کنیم، فقط فکر کردن به سفره خانواده خود هنر نیست هنر این است که آدم بتواند در سفره گسترده ماه رمضان آدم‌های بسیاری را دعوت کند تا هیچ‌کس حسرت نداشته و غمگین نباشد.
سنت افطاری وغذاهای سنتی
سفره افطار برای مردم اصفهان جایگاه خاصی دارد و آنها سعی می‌کنند تا جایی که می‌توانند به بهترین نحو از مهمانان خود پذیرایی کنند، از غذاهای ویژه‌ای که اکثر اصفهانی‌ها در سفره افطار خود استفاده می‌کنند می‌توان به آش شله قلمکار، حلیم بادمجان، شله زرد، خورشت ماست و کله جوش اشاره کرد.
در روستاهای این استان نیز با توجه به فرهنگ و آداب و رسوم غذاهای خاصی طبخ می‌شود اما در اکثر این سفره‌ها و حتی در نذری‌ها حلیم بادمجان طرفداران بسیاری دارد.
افطاری دادن از گذشته دور تاکنون در استان اصفهان رواج دارد که یکی از اهدافش پذیرایی از مهمانان روزه‌دار با غذاهای متنوع است، آثار مثبت فرهنگی و اجتماعی و به‌جا آوردن رسم صله رحم نیز از پیامدهای دیگر آن است که گر چه به آن کمتر اشاره شده اما نتیجه اش را می توان در کودکان و نوجوانان و حتی جوانان مشاهده کرد.
آش شله قلمکار و سفره افطار اصفهانی‌ها
در ماه مبارک رمضان در اصفهان آشی موسوم به «شله قلمکار» پخته می‌شود که نه تنها در خانواده‌ها بلکه در مغازه‌هایی که به فروش انواع آش و حلیم می‌پردازند نیز طبخ می‌شود.
اکبری فروشنده انواع آش به خبرنگار تسنیم گفت: آش شله قلمکار در ماه مبارک رمضان پخته می‌شود و طرفداران بسیاری هم دارد، در سال‌های گذشته در بسیاری از روزهای ماه رمضان آن‌قدر فروش این آش زیاد بود که کم می‌آوردیم و برای همین امسال تصمیم گرفتیم این آش را هر روز به مقدار بیشتری تهیه کنیم چون می‌دانیم مردم این نوع آش را خیلی دوست دارند و حتما در سفره افطار خود می‌گنجانند.
در گذشته در بعضى نواحى استان غذاهایى ویژه ماه رمضان وجود داشته است به‌طور مثال در قمصر کاشان شولى، در شهر کاشان دیزى تنورى و در نشلج کاشان خورش چغندر مخصوص سحر و افطار بوده است.
سوگل نصر یکی دیگر از زنان اصفهانی در مورد غذاهای سنتی اصفهان در ماه مبارک رمضان می‌گوید: در این ماه ما در سفره افطار خود از تمام غذاهای سنتی اصفهان که دست به دست از خانواده‌هایمان به ما رسیده استفاده می‌کنیم، در این ماه هر روزی که بتوانیم اقوام را به سفره افطار خود دعوت می‌کنیم و حتما نمونه‌ای از این غذاها در سفره ما خواهد بود به‌ویژه حلیم بادمجان که اگر در سفره افطارمان نباشد گویی سفره‌مان کامل نیست.
وی افزود: گاهی نیز حلیم بادمجان را به مقدار بسیار زیاد نذر و تهیه کرده و میان همسایه‌ها و اقوام توزیع می‌کنیم تا اگر نتوانیم از برخی اقوام در خانه پذیرایی کنیم این‌گونه گوشه‌ای از سفره افطارشان را مزین کنیم و در ثواب آن شریک باشیم.
سفره کرم امام حسن مجتبی(ع)
پانزدهم ماه مبارک رمضان به نام امام حسن مجتبی(ع) مزین است، میلاد باسعادت کریم اهل بیت(ع) بهانه‌ای شده تا مردم اصفهان نذری‌های خود را در این روز میان نیازمندان توزیع کنند بسیاری از نانوایی‌ها طبق رسم کهن «سفره کرم امام حسن مجتبی (ع)» نان رایگان به مردم می‌دهند و حتی خود به‌صورت شخصی به میان افراد نیازمند و بیماران بیمارستان‌ها، بهزیستی و زندان‌ها رفته و نان رایگان توزیع می‌کنند.
نوعروسان و رسم افطاری در شرق اصفهان
مردم شرق اصفهان سنتی دارند که به نوعروسان خود افطاری می‌دهند، آنها سنت‌های قدیمی و خاص خود را حفظ کرده و اصرار به انجام آن دارند، افطاری دادن به نوعروس و پختن نان جو و توزیع آن در مساجد نیز یکی دیگر از رسوم مردم شرق اصفهان در ماه رمضان است.
عالیه ساداتی شهروند شرق اصفهان در مورد رسم افطاری دادن به نوعروسان گفت: یکی از رسومی که ما به آن خیلی پایبند هستیم و خود را ملزم به انجامش می‌دانیم افطاری دادن به نوعروس است اگر در این ماه مبارک پیوندی در خانواده یا اقوام رخ دهد برای نوعروس افطاری مهیا کرده و به خانه اش می‌بریم. قدمت این رسم کهن را نمی‌دانم اما از زمان اجداد ما چنین رسمی بوده و از این پس نیز خواهد بود.
توسل به یکتای بی‌همتا در ماه میهمانی خدا
در این روزهای آغازین ماه مبارک رمضان دست‌هایم را قوی‌تر رو به آسمانی دراز می‌کنم که قدر شب‌هایش را بیشتر بدانم و شاید فرصت بیشتری برای دیدن رحمت پروردگاری که در هیچ روزی به حال خود رهایمان نکرده یادم باشد اطرافم را بهتر ببینم، از نگاه همسایه‌ام غافل نشوم، دست‌های کودکی که با کار کردن بیگانه نیست را خالی نگذارم، یادم باشد سفره افطارم آن‌قدر پر نباشد که نتوانم یک جای خالی کوچک برای خرمای شب جمعه مهیا کنم.
تا نیمه ماه مبارک رمضان فاصله زیادی نداریم و بعد از آن هم به پایانش نزدیک می‌شویم، یادمان باشد غذا بهانه است برای در کنار هم بودن و شریک شدن در ثوابی که خدا هر سال نصیبمان می‌کند، برای صله رحم و دستگیری از نیازمندان و رسومی که از دیرباز میان ما حاکم بوده و نمی‌توانیم بی‌تفاوت از کنارش عبور کنیم.
گزارش از ثریا قنبری
انتهای پیام/