چهار طاقی ساسانی ماهفرخان در محاصره کشاورزی/آب‌های روان تهدیدی برای چهارطاقی+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس چهار طاقی تاریخی ماهفرخان در دهستان خیر شهرستان استهبان را در سال 1387 شناسایی کرد که با شماره ثبت 23413 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، چهار طاقی ماهفرخان اثری منحصر به فرد از دوره ساسانیان در فارس در باغ دراز ماهفرخان خیر استهبان فارس به فاصله 300 متری این روستا به طرف نی‌ریز قرار دارد.

از بازمانده پایه‌های طاق‌های ارکان این چهارطاقی می‌توان به وجود یک مجموعه ساختمانی در این مکان پی برد. این چهارطاقی متعلق به دوره ساسانیان است و از آن به عنوان آتشکده استفاده می‌کردند.

 برخی از محلی‌ها از گذشتگان خود نقل می‌کنند که این بنا «قبر مادر اردشیر» خوانده می‌شده و مورد احترام اهالی بوده به ویژه طوایف عرب به هنگام عبور از منطقه خیر، بنا به نذر یا نیازی که داشتند برهنه پا، دور آتشکده طواف کرده و قربانی می‌کردند.

آتشکده بهرام علاوه بر اینکه در طول دوران ساسانی مورد توجه مردم و شاهان ساسانی بوده، در دوران اسلامی نیز از اقبال و معروفیتی تمام در میان مردم که تازه مسلمان شده و یا هنوز بر کیش زرتشتی بوده‌اند برخوردار بوده و بنای آن‌را به دارا (داریوش بزرگ) منسوب می‌دانسته‌اند.

 در جغرافیای مجهول‌المؤلف در وصف شهرهای اطراف دریاچه بختگان راجع به آتشکده «خیر» چنین آمده است: کمین، سروآب، مزیرگان، شهربابک، خره و کیس اینها شهرک‌هایی‌اند اندر میان کوه، سردسیر، جایی با هوایی خوب و نعمت بسیار، و اندر خره یکی آتشکده، بزرگ دارند و زیارت کنند و بنیاد او دارا نهاده است» چهارطاقی باقی‌مانده، خوشبختانه همچنان پایدار و استوار ایستاده است و به صورت یک ساختمان چهارگوش با اندازه‌های برابر خودنمایی می‌کند.

این چهارطاقی دارای یک ورودی از سمت شمال خاوری با دو جان‌پناه یک متری در دو طرف بیرونی است و دهنه آن نیز یک متر و بلندای آن 2 متر ارتفاع دارد. بر سر در ورودی آن ایوانکی که دو سکو در دو طرف داشته ساخته شده است.

برآمدگی ایوانک از دیوار 95 سانتی‌متر است. گنبد چهارطاقی به شکل قوس و دارای چهار ترنبه با بلندی حدود 2 متر از پاتاق است و چهار لچکی کوچک بر روی چهار ترنبه قرار داده‌اند که گنبد هلالی میانی را بر آنها ساخته‌اند. سقف میانی بنا با آجرهای ساسانی برون پوشی شده است. سقف داخلی از نظر کادربندی و شکنج‌های به کار رفته در آن شایان اهمیت و توجه است.

 بنای اصلی آتشکده از سنگ لاشه و تراش با ملات گچ و آهک ساخته شده و با نصب چوب‌های «سرو» در قفل و بست دیوارهای آن بر استحکام آن افزوده شده است.

تملک باغ‌های اطراف چهار طاقی اعتبار می‌خواهد

با توجه به وضعیت این بنای ارزشمند قدیمی خبرنگار تسنیم به سراغ بخشدار رونیز استهبان رفت، نادر ضیایی در این زمینه اظهار داشت: در بخش رونیز استهبان تعدادی از بناهای ارزشمند تاریخی وجود دارد که مرمت و احیای آن ضروری است.

ضیایی به قدمت دیرینه چهارطاقی ماهفرخان اشاره کرد و افزود: این بنا بارها مورد بازدید کارشناسان میراث فرهنگی قرار گرفته و برای احیای آن وعده‌هایی داده‌اند اما محقق نشده است.

وی تصریح کرد: چهارطاقی ماهفرخان که قدمت آن به دوره ساسانیان برمی‌گردد امروز برای تملک باغ‌های اطراف نیازمند اعتبار و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای بازدید گردشگران و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی است.

جاده دسترسی چهارطاقی ایجاد شود

یکی از اعضای شورای اسلامی روستای ماهفرخان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شیراز، اظهار داشت: چهارطاقی این روزها از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و روز به روز در حال تخریب شدن است.

بیژن اربابی گفت: مسئولان میراث فرهنگی نیز برای مرمت این بنای ارزشمند تاریخی و ایجاده جاده دسترسی وعده داده‌اند اما هنوز محقق نشده است.

وی تصریح کرد: درخواست ما از مسئولان توجه به حفظ و احیای این بنای ارزشمند و جلوگیری از تخریب آن است.

به گزارش تسنیم، آب‌های روان کشاورزی که این روزها اطراف چهارطاقی را محاصره کرده روز به روز سبب سست شدن پایه‌های چهارطاقی می‌شود و هر زمان امکان تخریب پایه‌های آن وجود دارد.

گزارش از علی شاهسون

انتهای پیام/