شکوه ۸۰۰ ساله "اوچ گونبز" ارومیه از دوران سلجوقی تاکنون+ فیلم

به گزارشخبرگزاری تسنیم از ارومیه، برج سه گنبد یا همان اوچ گونبز ارومیه در دوره سلجوقی ساخته شده و در جنوب شرقی شهر ارومیه واقع شده است.

امروزه با وسعت یافتن شهر این بنا به نوعی در بافت مرکزی شهر قرارگرفته است.

روزگاری که آپارتمان سازی نبود و بناهای شهر حداکثر دو طبقه بودند این برج نیز شکوه بیشتری داشت ولی این روزها دیگر ارتفاع بلند این برج اصلاً به چشم نمی‌زند.

بسیاری از مردم و کارشناسان معتقدند این اثر تاریخی مورد بی‌مهری مردم و مسئولان شهری ارومیه قرار گرفته و آنچنان که شایسته است برای شناساندن این برج 858 ساله تلاش کافی صورت گرفته است.

حتی بسیاری از جوانان و نسلهای جدید نیز چندان که باید و شاید برج سه گنبد یا همان اوچ گونبز در گویش محلی را نشناسند و ندانند که در داخل شهرشان یک اثر باستانی کهن و مهمی وجود دارد که یکی از نادرترین آثار باستانی کشور به شمار آمده است.

یک نکته مثبت این است که به خاطر حفاظت مطلوبی که از این بنا شده است، برخلاف بسیاری از اماکن تاریخی دیگر بر روی دیوارها و زمین اطراف آن یادگاری‌ها و دل نوشته‌های مردم دیده نمی‌شود.

اوچ گونبز در 15 آذر ماه 1314 خورشیدی به شماره ثبت 242 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هم اکنون در مالکیت و حفاظت اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی قرار دارد.

جلیل جباری مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی در گفت وگو با خبرنگار تسنیم در رابطه با ویژگی های برج سه گنبد اظهار کرد: این برج یکی از شاخص‌ترین بناهای تاریخی استان و شهر ارومیه است که اکثر گردشگرانی که به این شهر می‌آیند درصددند که حتماً از این بنای تاریخی دیدن کنند.

وی افزود: چند سال پیش و زمانی که مسئولیت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی را بر عهده گرفتم، درب این مکان تاریخی بسته بود اما باکارهای انجام‌شده هم‌اکنون از صبح تا عصر این مکان باز است تا گردشگرانی که با ارومیه می‌آیند و حتی خود مردم شهر ارومیه بتوانند به راحتی از برج سه گنبد دیدن کنند.

حسین قلی زاده کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی و مسئول موزه سنگ سه گنبد نیز به خبرنگار تسنیم می‌گوید: این بنا در سال 580 هجری قمری به دستور"شیشقاط مظفری"یکی از امرای سلجوقی و توسط معمار"منصور ابن موسی"ساخته‌شده است.

وی افزود: در سر درب ورودی بنا سه کتیبه به خط کوفی مؤید تاریخ ساخت‌وساز آن است و از نظر معماری این بنا مربوط به قرن ششم هجری قمری بوده و به‌خصوص با مقبره سرخ مراغه و مقبره تخریب‌شده کهنه شهر سلماس مشابهت بسیاری دارد.

قلی زاده گفت: فرم معماری مقبره سه گنبد عبارت است از یک استوانه به قطر 5 متر و ارتفاع 11 متر که در دو طبقه و سه پوشش گنبدی با مصالح سنگی و آجری بنا شده است.

وی گفت: طبقه اول قسمت سردابه نام دارد و ارتفاع درب ورودی آن 1.40 متر و درب ورودی طبقه دوم به ارتفاع 2 متر است و مدخل و وردی اصلی با قاب‌بندی بسیار زیبا و با خطوط کوفی و طرح‌های هندسی با مصالح سنگ و گچ کارشده، فرم زیبایی را ایجاد کرده است که در ساخت نمای استوانه‌ای این بنا در قسمت تحتانی با مصالح سنگی به ارتفاع 3.60 و مابقی آن را از آجر پخته چهار گوش استفاده شده است.

وی افزود: طبقه دوم به شیون گاه معروف است که افرادی که برای زیارت و نذر و نیاز به سه گنبد می‌آمدند در این بخش به دعا و نیایش و اشک ریختن می‌پرداختند.

قلی زاده در رابطه با پلان سه گنبد نیز گفت: پلان این طبقه مربعی شکل بوده که با گوشه سازی های چهارگانه در قسمت سقف به دایره تبدیل‌شده و سپس گنبد آجر پوششی آن اجراشده است و در طرفین ورودی این قسمت دو روزنه کوچک وجود دارد که مقداری از روشنایی داخل را تأمین کرده و همچنین موجب تبادل هوای داخل می‌شود.

وی با اشاره به نام سه گنبد اظهار کرد: به دلیل دارا بودن سه گنبد پوششی در داخل استوانه به این مکان سه گنبد گفته می‌شود.

قلی زاده گفت: تاکنون در چندین نوبت مرمت‌های لازم در بنا صورت گرفته است و در حال حاضر بنا در وضعیت خوب و سالمی بسر می‌برد.

خبرنگار تسنیم در یک روز تعطیل سری به بنای اوچ گونبز زد تا گزارشی از این مکان تهیه کند اما با درب قفل زده این مکان مواجه شد.

در همان  دقایق چندین گردشگر از تهران و سایر استانهای کشور برای دیدن مکان تاریخی اوچ گونبز آمده بودند که آنها نیز همانند خبرنگار تسنیم از دیدن قفل بر روی درب این مکان تاریخی تعجب کردند و انتقاد از این حرکت که گویا در اکثر نقاط کشور مشاهده شده است، آنان با ناراحتی و بدون دیدن نمای داخلی اوچ گونبز، این مکان را ترک کردند.

خبرنگار تسنیم در این مورد با گردشگران سر صحبت را باز کرد و خواستار شنیدن نظر آنان شد.

یکی از گردشگران گفت: من به همراه خانواده از تهران به اینجا آمده‌ام و در ایام تعطیلی خرداد قصد داشتیم که از آثار باستانی ارومیه دیدن کنیم که متاستفانه با درهای بسته مواجه می‌شویم و از این به بعد برای دیدن این مکان‌ها باید در ساعات اداری مراجعه کنیم تا درب بسته نباشد.

مسافر دیگری که از تهران آمده بود نیز اظهار کرد: درب‌های مکان‌های تاریخی نباید در روزهای تعطیل بسته باشد و این بزرگ‌ترین مشکل اداره میراث فرهنگی کشور است و ما که 800 کیلومتر راه تا ارومیه آمده‌ایم و با این صحنه مواجه می‌شویم، دفعه بعد درباره سفر به ارومیه تجدیدنظرخواهیم کرد.

گزارش: یوسف عباسی

انتهای پیام/