قاچاق کتاب آینده نشر را تباه می‌کند/ چوب حراج دلالان بر جامع‌ترین دایرة‌المعارف ایران
سید‌علی آل داوود، محقق و پژوهشگر حوزه نشر می‌گوید: اگر قاچاق کتاب و دانلودهای غیرقانونی ادامه پیدا کند، کار به جایی خواهد رسید که نویسندگان از نوشتن دست کشیده و اسباب رکود فرهنگ و نشر فراهم می‌شود.
سید‌علی آل داوود، مدیر دفتر مشاوره حقوقی اهل قلم موسسه خانه کتاب، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، با اشاره به رشد و گسترش پدیده قاچاق کتاب گفت: متاسفانه در یک‌سال اخیر درگیری نشر با قاچاق کتاب فراوان بوده است. یکی از مباحث مربوط به قاچاق کتاب این است که از راه‌های مختلفی کتاب ناشران دیگر افست یا چاپ دیجیتال می‌شود. در این میان کتاب‌های نایاب برخی از مولفان خارج از کشور که یا دسترسی ندارند و یا فوت کرده‌اند، معمولا بیشتر کپی می‌شود چرا که اغلب ورثه اطلاعی ندارند و پیگیری هم نمی‌کنند.
وی با بیان این مطلب که آمار انتشار غیرقانونی کتاب‌ها به صورت الکترونیک بسیار بیش از این‌هاست گفت: انتشار فایل‌های پی دی‌اف کتاب‌ها روی اینترنت مسئله بغرنجی است که چند سال است شیوع پیدا کرده است. متاسفانه در اندک زمانی پس از چاپ کتاب، نسخه الکترونیک آن روی فضای مجازی منتشر می‌شود و سرمایه ناشر و نویسنده بر باد می‌رود، یکی از نویسندگان شاخص ما چندی پیش تعریف می‌کرد که یکی از رمان‌های معروف اخیر 75 بار در اینترنت منتشر شده و به فروش می‌رود، او نیز راهی به جایی ندارد چرا که برای شکایت باید تک تک این موارد بررسی شود.
آل داوود با اشاره به مشکلات و موانع موجود برای شکایت در چنین مواردی گفت: مهمترین مشکل کمبود و نبود قوانین است، در کشورهای غربی معمولاً شبکه‌های نت کنترل شده است، اگر کتابی روی شبکه مجازی قرار گیرد، تنها از طریق نویسنده و ناشر امکان‌پذیر است. اگر به محض اینکه یک نفر شروع به دانلود غیرقانونی کند، مشخص می‌شود که چه کسی و از چه جایی در حال دانلود است، بنابراین با شناسایی افراد مکلف می‌شوند که بلافاصله حق خرید کتاب را بپردازند و اگر نپردازند قابل شکایت است، در ایران ما چنین قانونی نداریم بنابراین کتاب‌های بسیاری دانلود می‌شوند.
وی با اشاره به قانون حمایت از مولفان و مصنفان گفت: متاسفانه این قانون بسیار کهنه، قدیمی و ناکارآمد شده است، می‌شود مطابق این قانون برای دانلود غیرقانونی شکایت کرد، اما باید مدارک جرم را به صورت کامل داشته باشیم در حالیکه معمولاً آدرس‌ها در فضای مجازی نامشخص و غیر قابل پیگیری است، در مجموع شکایت در این موارد از راه قانون برای ناشران و مولفان هزینه‌بردار است.
آل داوود با اشاره به دانلود کتاب به صورت گسترده در فضای مجازی گفت: یکی دیگر از این موارد فعالیت موسساتی است که در ایران ثبت شده‌اند و معمولاً با پرداخت مبلغ ناچیزی به مولف، اجازه دانلود را می‌گیرند، این گونه اقدامات به نظر من اسباب رکود فرهنگ را فراهم خواهند کرد.وقتی مولفی ببیند که ناشر کتابش را در 300 نسخه منتشر می‌کند، ترجیح می‌دهد که اجازه دانلود پی‌دی اف را نیز بفروشد. برخی موسسات دیگر نیز بدون اجازه اقدام به فروش دانلود کتاب‌ها می‌کنند.
وی ادامه داد: برای نمونه دایرة‌المعارف تاریخ ایران که در 20 مجلد تنظیم شده است، یک مجموعه جامع به شمار می‌رود که صدها نفر در تدوین آن نقش داشته‌اند، اخیراً موسسه‌ای این کتاب را اسکن و سی‌دی آن را به قیمت 100 هزار تومان برای فروش گذاشته است، در حالی که نسخه کاغذی آن در بازار به قیمت دو میلیون تومان به فروش می‌رود، اگر وضعیت قاچاق کتاب چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی به این شکل پیش رود، اندک اندک به این سمت خواهیم رفت که نویسندگان ما دیگر ننویسند.
انتهای پیام/