نکاتی که در مورد قطر و «بحران محاصره» باید دانست
«بحران محاصره» کنونی با انتشار نقل قول‌های منسوب به امیر قطر منجر به قطع روابط دیپلماتیک عربستان سعودی، بحرین، امارات و مصر با قطر شد و این کشورها ضرب الاجلی برای خروج دیپلمات‌ها و شهروندان قطری از کشورهایشان تعیین کردند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، بحران بین قطر و عربستان با رد خواسته‌های ریاض و چند کشور همراه او از سوی دوحه وارد مرحله جدیدی شده است اما برای روشن شدن ابعاد و پیشینه این اختلافات چند نکته قابل ذکر است.
- قطر و عربستان از ابتدای استقلال قطر( 1971)، اختلاف داشته‌اند.
- از سال 1991 اختلاف بر سر مرزهای قطر جدی شد. چند بار درگیری نظامی داشته‌اند و سرانجام در سال 1996 توافقنامه‌ای امضا شد که بر سر اختلاف مرزی فقط مذاکره را مد نظر قرار دهند.
- در سال 2000 ولیعهد عربستان، اجلاس کنفرانس اسلامی در دوحه را به دلیل روابط تجاری قطر و اسرائیل تحریم کرد.
- در سال 2002 عربستان به دلیل مواضع انتقادی تلویزیون الجزیره نسبت به پادشاهی سعودی، سفارت خود را در دوحه تعطیل کرد.
- در سال 2003 توافقنامه سه جانبه‌ای بین عربستان، کویت و قطر امضا شد تا قطر از طریق خط لوله‌ای که از آب‌های عربستان می‌گذشت به کویت گاز صادر کند. عربستان تصمیم گرفت از این قرارداد خارج شود و شد.
- سه سال بعد در سال 2006 وقتی قطر در تلاش بود تا با راه اندازی لوله انتقال گاز دلفین به عمان گاز صادر کند، عربستان برای بار دوم مخالفت کرد.
- عربستان با ساخت پل‌های معلق که قطر را به امارات و بحرین متصل می‌کرد، مخالفت کرد.
- بعد از این، دو کشور تلاش کردند اندکی سطح روابط را بهبود بخشند، عربستان بالاخره مرزهای رسمی قطر را پذیرفت و ولیعهد از دوحه دیدار کرد.
- وضعیت پایدار نماند، بعد از بهار عربی، عربستان و اغلب کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از دولت‌های مستقر حمایت می‌کردند، اما قطر به حمایت از جنبش اخوان المسلمین در کشورهای آشوب زده متهم شد.
- در سال 2014 یک شهروند قطری در امارات به اتهام همکاری با اخوان المسلمین به 8 سال زندان محکوم شد. یک روز بعد از صدور این حکم، عربستان، بحرین و امارات روابط سیاسی خود را با قطر به حالت تعلیق در آوردند و قطر را به مداخله در امور کشورهای دیگر (بر خلاف تفاهمنامه شورای همکاری خلیج فارس) و حمایت از اخوان المسلمین متهم کردند.
- 8 ماه بعد، سه کشور تصمیم به بازگشایی سفارتخانه‌های خود در قطر،گرفتند.
- در سال 2016 با اینکه پادشاه جدید عربستان از قطر دیدار کرد، اما همچنان کینه‌ها بین دو همسایه موج می‌زد.
در نهایت «بحران محاصره» کنونی با انتشار نقل قول‌های منسوب به امیر قطر منجر به قطع روابط دیپلماتیک عربستان سعودی، بحرین، امارات و مصر با قطر شد و ضرب الاجلی برای خروج دیپلمات‌ها و شهروندان قطری از کشورهایشان تعیین کردند.
عربستان و سه کشور دیگر 13 شرط برای بازگشت روابط و قطع محاصره زمینی قطر ارائه داده‌اند که مهلت آن روز یکشنبه ( 8/ 4/ 96) به پایان رسید و قطر شروط را نپذیرفت. اکنون کویت (به عنوان میانجی و البته با هماهنگی آمریکایی‌ها) درخواست تمدید مهلت به مدت دو روز دیگر کرده که از سوی عربستان و سه کشور دیگر پذیرفته شده است.
ظاهراً با هماهنگی آمریکا تعدیلی در شروط ایجاد شده که مورد پذیرش قطر هم هست، اما اینکه سرانجام دو طرف به توافق برسند یا نه هنوز قطعی به نظر نمی‌رسد.
محمد رضا ثمری: کارشناس مسائل خاورمیانه
انتهای پیام/