احیاء میراث جاودانه "وقف" توسط آستان قدس رضوی/ سیطره "جایزه جهانی گوهرشاد" در مختصات جغرافیایی جهان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، فرهنگ وقف از جمله سنت‌هایی است که از صدر اسلام تا کنون در میان ایرانیان و مسلمانان رواج داشته و از آن به‌عنوان امری پسندیده و خیر یاد می‌شود، این سنت حسنه در تمامی ادیان الهی و حتی در آئین‌های شبه ‌دینی و تمد‌ن‌های بشری به اشکال و صور مختلف منطبق بر سنن و فرهنگ هر جامعه، وجود دارد.

وقف در کشور‌ها و آئین‌های مختلف با تفاوت‌هایی همراه است، با توجه به فرهنگ غنی و تمدن ایران، وقف و نیکوکاری از ابعاد مادی و عمرانی فراتر رفته و پا در حوزه‌های فرهنگی و مذهبی نهاده است.

اهمیت وقف در قرآن و سنت

از وقف در قرآن و سنت با تاکید فراوان یاد شده است، خداوند در آیات یک و دو سوره التکاثر می‌فرماید: «وقف عملى است صالح و باقى و مصداق روشنى است از تعاون و تعاضد و انفاقى است عارى از منت و احسانى است ‏خالى از اذیت و به‌دور از تحقیر شخصیت دیگران، و تصدقى است دائمى و مستمر و بدون ریا، و وامى است ‏بدون اضطراب و تکاثر و بروز اختلافات فاحش طبقاتى به صورتى معقول مبارزه می‌شود، و برگ سبزى است که به گور فرستاده می‌شود».

همچنین در در روایتى از امام جعفر صادق‏(ع) آمده که حیطان هفتگانه حضرت رسول اکرم(ص) بعد از رحلت آن حضرت در اختیار حضرت فاطمه(س) بود که بعدها دعوایى در مورد آن‌ها مطرح شد و امام على‏(ع) بر وقفیت آن‌ها شهادت دادند و حضرت فاطمه‏(س) نیز آن‌ها را موقوفه معرفى فرمودند.

اهداف وقف متنوع بوده ولی می‌توان به تعلیم و تعلم رایگان، ایجاد مراکز تحصیل علم، عبادت و خدمت رایگان، تهیه آب و آبیاری اراضی کشاورزی، تاسیس کاروانسرا در مسیر کاروان‌ها و قافله‌ها و معالجه و درمان بیماران، کمک به زوار و مسافران و همدردری با فقرا و مستمندان به عنوان بارزترین انواع وقف اشاره کرد.

وقف، افتخار دین اسلام و راهگشای رفع محرومیت‌ها

وقف و نیکوکاری از جمله افتخارات دین اسلام، راه‏گشای رفع محرومیت‏‌های مادی و معنوی جامعه و یادگار جاودانه‌‏ای از کرامت انسان به پیشگاه بشریت و پیوند با آفریدگار متعال است.

وقف در ایران سبقه‌ای طولانی دارد ولی می‌توان انسجام آن را پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و با فتوای حضرت امام خمینی(ره) دانست که تغییراتی در جهت بازگشت اوقاف سابق به مالکیت وقفی صورت پذیرفت؛ فتوای امام(ره) در مورد وقف مبنی بر اینکه «موقوفات باید به حال وقفیت باقی‌مانده و بدان عمل شود».

نخستین و مهم‌ترین کارکرد وقف در جامعه اسلامی، آموزش و فرهنگ

نخستین و مهمترین کارکرد وقف در جامعه‏ اسلامی، کارکرد آموزشی و فرهنگی است بدان جهت که ابعاد آموزشی و فرهنگی وقف در این جوامع بسیار گسترده بوده و می‌تواند با ایجاد پشتوانه‌های عظیم مالی و علمی، مدارس و مراکز علمی در جهان اسلام را بستری برای عالمان بزرگ کند تا به مدارج عالی علمی برسند.

وقف پاسدار نشر معارف اسلامی است و می‌تواند مسلمانان را از طریق مدارس دینی موقوفه به جهانیان معرفی کند، همچنین می‌تواند با ساخت کاروانسرا، رباط و دارالایتام، چتری بزرگ بر سر تمام نیازمندان و محرومان ‏گستراند و جامعه را از فقر که عامل بسیاری از مفاسد اجتماعی، اخلاقی و سستی در ارکان دینی است، نجات می‏دهد.

معرفی گوهرشاد آغا، ترویج فرهنگ وقف در مدیریت جدید آستان قدس رضوی

بانو گوهرشاد را می‌توان نمونه بارز زنی واقف و نیکوکار دانست که با ساخت مسجد گوهرشاد در مجاورت مضجع نورانی حضرت رضا(ع)، علاوه بر ایجاد بستری برای عبادت و تقرب به خدا، مکانی را برای علم اندوزی و پرورش عالمان دینی فراهم کرده است؛ این نیکوکاری با گذر زمان بر ارزشش افزوده شده و با روی کار آمدن حجت‌الاسلام رئیسی به عنوان تولیت آستان قدس رضوی، نوآوری‌های بسیاری پیرامون معرفی بانو گوهرشاد و ترویج فرهنگ وقف و نیکوکاری صورت پذیرفت.

سال گذشته برای نخستین بار جشنواره اعطای «جایزه جهانی گوهرشاد» به همت آستان قدس رضوی در سالن قدس حرم مطهر علی بن موسی الرضا(ع) برگزار شد، این جشنواره با تاسی از دستورات صریح قرآن کریم، سنت پیامبر اکرم(ص)، حضرات معصومین(ع) و در راستای اجرای بند 4 حکم مقام معظم رهبری به تولیت آستان قدس رضوی به موضوع نیکوکاری و جریان سازی آن با محوریت زنان پرداخته است.

8  بانوی نیکوکار مفتخر به دریافت «جایزه جهانی گوهرشاد» می‌شوند

جشنواره «جایزه جهانی گوهرشاد» در ماه ذی القعده به یاد بانو گوهرشاد که یکی از خادمان حضرت رضا(ع) بود، برپا می‌شود و سالانه به هشت نفر از بانوان نیکوکار که در داخل و خارج کشور خدمت رسانی کرده، اقدامات چشمگیری داشته‌اند و در تحقق سیره عملی علی بن موسی الرضا(ع) گام نهاده‌اند، جایزه تقدیم و از آن‌ها تجلیل می‌شود.

سنت‌ حسنه وقف و نذر ریشه کهن در تاریخ ملل اسلامی دارد و پرداختن به امور خیریه، عام‌المنفعه و نیکوکارانه، از ویژگی‌های فرهنگی عموم جوامع اسلامی از گذشته تاکنون بوده است؛ در فرهنگ قرآن و عترت، نیکوکاری در خدمات مالی خلاصه نمی‌شود، بلکه هرگونه اقدام خیرخواهانه که آثار مثبت مادی و معنوی برای بشر، به ویژه جهان اسلام داشته باشد، در دایره نیکوکاری مورد نظر اسلام می‌گنجد.

نقش بانوان در پی‌ریزی اقدامات خیرخواهانه و نیکوکارانه غیر قابل انکار است، چنان که بانوان بسیاری با مشارکت در فرایندهای اجتماعی مفید و اثرگذار، سهم خود را در خدمت و یاری‌رسانی به هم نوعان خویش، خصوصا مسلمانان راستین و انقلابی ادا کرده‌اند.

شناسایی بانوان نیکوکار در صفحات تاریخ

نام بانوان خیّر و نیکوکار بی‌شماری در صفحات تاریخ جای گرفته که گمنام هستند، از این‌رو ضرورت توجه به این امر در دوران معاصر بیش از پیش احساس می‌شود؛ بانو گوهرشاد نمونه‌ای از زنان نیکوکاری است که در مسیر اعتلای دین و دیدگاه‌های شیعه گام برداشت، مسجد جامع گوهرشاد در حرم مطهر حضرت رضا(ع) که نشانه‌ای از خیرخواهی این زن مومن و ارادت وی به خاندان عصمت و طهارت است.

بررسی ابعاد شخصیتی واقف مسجد گوهرشاد، بزرگداشت بانوان فرهیخته و نیکوکار و اعطای جایزه در سطح بین‌المللی اقدامی بی‌نظیر بوده که جزو نوآوری‌های جشنواره «اعطای جایزه گوهرشاد» به شمار می‌آید و حرکت عظیم معنوی در راستای توسعه فرهنگ نیکوکاری و وقف قلمداد می‌شود.

محور‌های اعطای جایزه جهانی گوهرشاد به بانوان نیکوکار

به‌منظور نیل به اهداف فوق، شیوه‌‌نامه‌ای تدوین و ملاک‌های هشت‌گانه انتخاب تعیین شده است که پس از بررسی رزومه‌های واصله، چهار نفر بانوی فرهیخته نیکوکار داخلی و چهار نفر خارجی برگزیده می‌شوند.

این جایزه جهانی فرصتی برای شناخته شدن شخصیت‌های برجسته تاریخ و معرفی خدمات سازنده و ارزشمند خیرخواهانه آن‌ها است که با اقدامات انسان‌ دوستانه و نیکوکارانه خویش در عرصه‌هایی همچون ایثار و شهادت، مقاومت و بیداری اسلامی، آموزشی، علمی و پژوهشی، فرهنگی، هنری و رسانه‌ای، وقف و امور خیریه، امور عمرانی، امور پزشکی، مدیریت و کارآفرینی نام و یاد خویش را جاودانه می‌کنند.

انتهای پیام/