سرپیچی بانک‌ها از دستور بانک مرکزی/چرا "یاراکارت" اجرایی نشد؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اواخر اردیبهشت ماه  بخشنامه‌ای از سوی بانک مرکزی به بانک‌ها ابلاغ شد که براساس آن خانوار‌ها بتوانند از یارانه خود به‌عنوان وثیقه نزد بانکی که یارانه را دریافت می‌کنند، استفاده کرده و از خدمات کارت اعتباری بهره‌مند شوند.

بانک مرکزی اعلام کرده بود که سقف استفاده از این کارت 5 میلیون تومان با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار و مدت بازپرداخت آن حداکثر تا سه سال است؛ البته اگر شهروندان بیش از حد توان یارانه خود بخواهند از مبلغ این کارت استفاده کنند احتمالاً بانک‌ها ممکن است از آنها علاوه بر وثیقه یارانه، ضامن یا قرارداد لازم الاجرا یا وثیقه مطالبه کنند.

ولی درحالی از ابلاغ طرح یاراکارت که بیشتر به طرح انتخاباتی بانک مرکزی دولت یازدهم معروف است، چندماهی می گذرد که به جز یک بانک سایر بانک ها استقبالی از آن نکرده اند.

مراجعات حضوری و تماس خبرنگار تسنیم با شعب بانک های دولتی و خصوصی برای پیگیری چگونگی پرداخت وام به حساب یارانه حکایت از آن دارد که به جز بانک کشاورزی سایر بانک ها تمایلی به اجرای این طرح ندارند. کارمندان شعب این بانک ها به متقاضیان می گویند: بخشنامه مربوطه از اداره مرکزی به شعب ابلاغ نشده است.

این درحالی است که فرشاد حیدری معاون نظارتی بانک مرکزی چندی قبل و در آیین رونمایی از یارا کارت در بانک کشاورزی گفته بود:  این ابزار به بانکهای دیگر نیز ابلاغ شده که از نظر ما فاصله یک تا دو ماهه برای آمادگی ایجاد نرم‌افزار و آموزش کارکنان لازم است تا تدارک لازم دیده شود و استنباط ما این است که از تیرماه این تسهیلات می‌تواند در سایر بانک‌ها نیز عملیاتی شود.

با استناد به سخنان حیدری و اتمام تیرماه می توان گفت که تحلیل و استنباط بانک مرکزی از اجرای طرح انتخاباتی یاراکارت غلط از آب درآمد و بانک ها با استقبال از سرد از این طرح نشان دادند تمایلی به همراهی با بانک مرکزی ندارند.

گفتنی است محمدرضا حسین‌زاده، مدیرعامل بانک ملی ایران چندی پیش در پاسخ به اینکه چرا بانک ملی ایران به عنوان بزرگترین بانک دولتی اقدامی دراین باره نداشته است، گفت: ما این تسهیلات را از قبل داشتیم البته نه به‌صورت یاراکارت ولی به‌شکل دیگر از سال گذشته در بانک ملی ایران پیاده شده است اما اگر لازم باشد برای اعطای تسهیلات یاراکارت نیز اقدام خواهیم کرد.

این در حالی است که حمیدرضا غنی‌آبادی، مدیر اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی در این باره گفت: به دلیل اینکه ابلاغیه‌های بانک مرکزی به صورت هم زمان به کل سیستم بانکی ابلاغ می شود، دریافت از سوی یک بانک گواهی بر این است که همه سیستم بانکی این ابلاغیه را دریافت کرده اند.

وی ادامه داد: بانک‌ها نیز موظف هستند طی 5 روز کاری بخشنامه ابلاغی از سوی این بانک را بدون دخل و تصرف به زیرمجموعه های خود ابلاغ کنند اما برخی بانک‌ها به متقاضیان دریافت یاراکارت اعتباری اعلام می‌کنند که تاکنون ابلاغیه این طرح از سوی بانک مرکزی به آنها ابلاغ نشده است.

مدیر اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی این اقدام بانکها را کم کاری آنها عنوان کرد و افزود: برخی بانک‌ها به دلیل شیوه‌های اجرایی داخلی، منابع و غیره تاکنون موفق به اجرای این طرح نشده‌اند اما اینکه این بخشنامه از سوی بانک مرکزی ابلاغ نشده، صحیح نیست.

غنی آبادی در ادامه با تاکید بر اینکه اگر بانک این ابلاغیه را برای شعب و بخش‌های زیرمجموعه خود ارسال نکرده باشد تخلف انجام داده است، گفت: همه بانک‌ها و موسسات سیستم بانکی غیر از بانک‌های قرض الحسنه مهر ایران و رسالت امکان صدور یارا کارت اعتباری را دارند البته این دو بانک نیز  به دلیل اینکه نمی توانند از عقد مرابحه استفاده کنند از این امکان برخوردار نیستند.

مدیر اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی با اعلام اینکه اجرای این طرح اجباری نیست و تنها ظرفیت سازی برای سیستم بانکی کشور است، افزود: وثیقه قرار دادن یارانه نوعی ضمانت است و فرض بر این بود که برای دریافت تسهیلات ضامن حذف شود اما اعطای تسهیلات توسط بانک‌ها و تخصیص منابع و شرایط اعطای آن به موجب آیین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکداری بدون ربا برعهده هر بانک است

هرچند طرح یاراکارت طبق اعلام بانک مرکزی اجباری نیست ولی گذشت چند ماه از ابلاغ بخشنامه و بی توجهی بانک ها به آن نشان داد که بانک ها در اجرای طرح انتخاباتی بانک مرکزی همراه نیستند و برای این کارشان هم دلایل متعددی دارند که مهمترین آن نبود منابع است!

لازم به یادآوری است که مشابه این طرح قبل از دولت روحانی از سوی محمدباقر قالیباف نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که به‌نفع حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی انصراف داد، اعلام شده بود.

قالیباف در برنامه گفتگوی ویژه خبری با بیان اینکه "ما برنامه‌ای برای ضمانت وام‌ها داریم"، گفت:‌ کسانی که شغل ندارند 250 هزار کارانه یا 150 هزار تومان یارانه را می‌گیرند، اگر وام تا سقف 15 میلیون داشتند ما خودمان ضمانت اینها را می‌کنیم و از محل پرداخت یارانه‌ها، قسط وام‌ها را می‌دهیم، مخصوصاً اینجا جریان هدایت کار باید وجود داشته باشد به این معنی که اگر وام بیشتری خواستند بدهیم اما برای اشتغال. تنها یارانه را برای هزینه جاری ندهیم بلکه یارانه تولید را به توانمندی در صنایع کوچک و خانگی بدهیم، این اصلاح نظام مالی می‌شود.

ولی چند روزی نگذشت که دولت حسن روحانی طرح ضمانت وام یا حساب یارانه را نیز به نام خود کرد. بانک مرکزیِ دولت روحانی در خبری از ابلاغ طرح یاراکارت اعتباری خبر داد و اعلام کرد: با توجه به لزوم افزایش پوشش کارت‌های اعتباری در سطح کشور و تسهیل دسترسی اقشار و آحاد مختلف جامعه به‌ویژه طبقات کمتر برخوردار به خدمات اعتباری نظام بانکی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد امکان صدور کارت‌های اعتباری به‌پشتوانه یارانه واریزی به حساب خانوارها را مقرر سازد. کارت‌های اعتباری یادشده که موسوم به "یاراکارت اعتباری" است، در نهایت می‌تواند منتج به افزایش قدرت خرید خانوارها و ارتقای رضایتمندی جامعه از نظام بانکی و کمک به تولید و اشتغال داخلی شود.

انتهای پیام/