ماجرای وعده غیرواقعی مسئولان که هنرمند گیوه‌دوز اراکی را بی‌کارگاه کرد+ فیلم
هنرمند گیوه‌دوز اراکی گفت: کار صادرات گیوه از کشور به صورت چمدانی انجام میشود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، گیوه که در اصطلاح محلی به آن کلاش گفته می شود نوعی پاپوش تابستانی، سبک، بادوام و مناسب برای راهپیمایی‌های طولانی، ویژه مردان روستایی و از جمله صنایع دستی مناطقی از ایران است.
تولید گیوه در شهر سنجان استان مرکزی رواج دارد و از سنجان اراک به‌عنوان یکی از مراکز مهم و اصلی تولید گیوه در کشور یاد میشود البته در استان فارس، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و زنجان هم تولید گیوه رواج دارد.
همه مراحل تولید این پاپوش، دستی است و عموماً از قالی، نخ ابریشم و کف آن از پارچه، چرم یا لاستیک است که رویه گیوه به دست زنان و توسط نوعی سوزن که جوالدوز نامیده میشود بافته میشود و قسمت کفی آن به دست مردان با استفاده از ابزاری که تخت نامیده میشود دوخته میشود.
رویه این پاپوش با استفاده از سریشم اندوده میشود تا مانع نفوذ آب به درون آن شود، مراحل ساخت و تولید گیوه در حدود دو روز طول می‌کشد که در چهار مرحله چرم‌سازی، رویه بافی، تخت کشی و گیوه دوزی خلاصه میشود.
"عبدالله گله سنجانی" کارآفرین هنر گیوه‌دوزی در استان مرکزی است و از وی به‌عنوان یکی از هنرمندان نامی صنایع دستی استان مرکزی در بخش تولید "گیوه" یاد میشود و نه تنها خود که فرزندان وی هم به این امر اشتغال دارند و پایداربخش تولید این صنعت دستی در استان مرکزی هستند.
همین امر سبب شد تا خبرنگاران خبرگزاری تسنیم استان مرکزی درباره نحوه گیوه دوزی و قدمت آن و مسائل جاری در این باره در گفت‌و‌گویی تفصیلی با "عبدالله گله سنجانی" به مصاحبه بپردازند.
مشروح گفت و گوی خبرنگاران تسنیم با "عبدالله گله سنجانی" کارآفرین استان مرکزی در زمینه گیوه بافی در زیر می‌آید؛
تسنیم: بحث را از شیوه و سبک دوخت گیوه آغاز کنیم، لطفا قدری درباره نحوه تولید و دوخت گیوه توضیح دهید؟
گله سنجانی:پاپوش یا پاافزاری است که از دو قسمت جوراب و زیره تشکیل شده است که بخش جوراب شکلی همانند جوراب‌های معمولی بدون ساق دارد و بنابراین، هم دارای رویه و هم کفی است. گیوه، نوعی از کفش یا پاپوش اصیل ایرانی است که در فصول گرم و خنک مصرف داشته است.
اکنون تنها در برخی از شهرستان‌ها و روستاها از آن استفاده میشود. گیوه راست و چپ ندارد و به‌دلیل استفاده از نخ و بافتی پارچه‌ای، پا در آن عرق نمی‌کند.
جوراب گیوه از نخی به قطر یک میلیمتر و به رنگ سفید بافته میشود، انواع رنگی یا با نخ پلاستیکی نیز وجود دارد اما گیوه سنجان از نخ پنبه‌ای است.
سوزنی که این رویه با آن بافته میشود به طول متوسط 10 سانتی‌متر و به قطر دو میلیمتر است و این سوزن شبیه سوزن‌های جوالدوز است با این تفاوت که نوک آن انحنای کروی دارد. این مهم برای جلوگیری از صدمه زدن به نخ در حین دوختن است، نخ‌ها از جنس پنبه هستند و به‌رنگ‌های طوسی و مشکی نیز دیده می‌شوند
برای دوختن هر جفت گیوه، یک هفته وقت ملازم است، آن را به قیمت 100 هزار تومان در بازار می‌فروشم که از این مبلغ در حدود 20 هزار تومان مقدار سودی است که از هر گیوه بدست میآورم و از همین راه زندگی‌ام را می‌گذرانم. تهیه یک گیوه یک هفته طول می کشد اما زحمتش به راحتی پا در آن و خنک بودنش در تابستان و گرمایش در زمستان می ارزد.
گیوه ها از هر نوعی که باشند اختصاص به یک پا ندارند و اگر لنگه به لنگه هم که پوشیده شوند بازهم پا را آزار نمی دهند، وسایلی که در ساخت گیوه استفاده میشود درفش و سوزن است که به وسیله آن بافت و تکمیل گیوه را انجام می‌دهند.
در ابتدا بافت رویه هست که از چند بخش تشکیل میشود نخست توکه بافی که تنه اصلی کار است و در انتها پاشنه و زبانه کار وجود دارد، برای تزئین کار از شیرازه و شبکه استفاده میشود که در رویه کار قرار دارد سپس مرحله قالب کشی هست که به قالب های چوبی که طراحی شده قالب زده که کار فرم اصلی خود را بگیرد.
برای استحکام بدنه مرحله نوار کاری وجود دارد که همه از مواد اصلی ومرغوب استفاده میشود در پشت کفش یک پشت پاشنه وجود دارد برای سهولت در پوشیدن کفش و در مرحله کف کار دو نوع چرم وجود دارد.
تسنیم: گیوه شامل چند نوع میشود؟
گله سنجانی: گیوه‌ها انواع مختلفی دارند در ابتدا گیوه آجیده قرار دارد که این گیوه‌ها با نوعی که در کردستان دوخته میشود، خیلی تفاوت دارد، چون در کردستان از پارچه‌ی کهنه و مواد مخلوط برای کف گیوه استفاده میشود؛ اما کف این گیوه‌ها از چرم گاو و نخ پنبه است که دوام و راحتی بیشتری دارد.
گیوه دارای مرغوبیت و نوآوری است که در رنگ‌ها و سایزهای مختلف عرضه میشود و دارای سازگاری با محیط زیست بوده و قابلیت بازیابی دارد و با دوام است.
به سبب خاصیتی که گیوه دارد به ان کفش کولر دار می‌گویند زیرا خنک و بادوام بوده و از بوگرفتن پا جلوگیری می‌کند و دارای خاصیت پزشکی است.
تسنیم: لطفا درباره قدمت تاریخی گیوه در استان مرکزی توضیح دهید؟
گله سنجانی:گیوه دوزی از زمان آریایی‌ها و ماد‌ها آغاز شده و تا کنون ادامه داشته است و من هم این کار را از اجداد خود آموخته‌ام.
تسنیم: چه شد که این شغل را برای خود برگزیدید؟ و فکر می‌کنید چقدر موفق بوده‌اید؟
گله سنجانی:ز 22 سالگی در گیوه‌دوزی فعالیت دارم و به مدت 55 سال است که این حرفه را انجام انجام می‌دهم.
این شغل را از اجداد خود به صورت نسل به نسل بدست آورده‌ام که دارای مهر اصالت یونسکو در سال‌های 2010 و 2012 هست و همچنین به عنوان کارآفرین مشغول به خدمت هستم اما توجهی به من از سوی دولت نمی‌شود.
تسنیم: فکر می‌کنید این شغل و نیز اشتغال در صنایع دستی چه نتایجی در جامعه خواهد داشت؟
گله سنجانی:این حرفه علاوه بر ایجاد شغل از بسیاری آسیب‌های اجتماعی مانند روی آوردن به اعتیاد جلوگیری می‌کند شخصی که درگیر کار گیوه دوزی و صنایع دستی میشود دیگر فرصت رو آوردن به موارد دیگر را ندارد زیرا این کار وقت زیادی لازم دارد.
تسنیم: چه موفقیت‌هایی در این شغل کسب کرده‌اید؟
گله سنجانی: این شغل به سبب 6 فاکتور مثبتی که دارد دارای 90 لوح تقدیر بوده و مهر ملی را از آن خود کرده است ودر سال‌های 2010 و 2012 دارای مهر اصالت یونسکو هست و در کتاب‌های مختلف نام من ثبت شده که برای دانش اموزان و دانشجویان اسوه تلاش است.
مستندی به نام "همه آنچه من هستم" و مستند "دست رنج" تحت عنوان سوزن و نخ از زندگی من ساخته شده و به جشنواره تورنتو راه یافت و در جشنواره‌های مختلف صاحب جایزه شد و در جشنواره فیلم حقیقت مورد تعیید منتقدان بوده است.
تسنیم: این شغل و در واقع صنایع دستی چقدر می‌تواند به اقتصاد کمک کند؟
گله سنجانی:ا این شغل حدود هزار نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم از روستا‌های هم جوار شامل زن و مردمشغول به کار دارد به این صورت که بانوان در منزل و تعدادی از آقایان در کارگاه مشغول این کار هستند که مواد اولیه در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد و پس از اتمام کار گیوه تکمیل شده از آن‌ها خریداری میشود.
تسنیم: چه مشکلاتی در این شغل به همراه داشته‌اید؟
گله سنجانی: در گذشته دارای کارگاه بزرگ گیوه دوزی بودهم اما شهردار سابق سنجان با وعده‌های غیر واقعی کارگاه من را خراب کرد و به وعده خود برای بازسازی این کارگاه عمل نکرد و زمانی که تقاضای مجوز برای ساخت مجدد به همان سبک و سیاق قبل کردیم از سوی هیچکس هیچ اقدامی صورت نگرفت که نتیجه این کار بیکار شدن عده‌ای سرپرست خانواده و جوانان نیازمند کار شد همچنین دو نفر از کارگران این کارگاه به سبب بیکاری بر اثر سکته قلبی جان خود را از دست دادند از دیگر مشکلات موجود این است که این شغل فروش فصلی دارد و فقط در فصل تعداد فروش بالا است
اکنون دارای کارگاه بسیار کوچکی استیجاری با اجاره ماهیانه 180 هزار تومان که ظرفیت کارگاه در حدود 2 یا 3 نفر هستم و متاسفانه توجه ویژه ای به من نشده با وجود اینکه هنرمند برتر بوده و به عنوان پیشکسوت این کار در لیست کارافرینان قرار دارد هیچونه تسهیلات و مزایایی دریافت نمی‌کنم.
تسنیم: به عنوان یک هنرمند و پیشکسوت صنایع دستی، در رشته گیوه‌دوزی چه انتظاری از مسئولان دارید؟
گله سنجانی:این کار در حال منسوخ شدن بود که من با تلاش‌های بسیار زیاد کار را زنده کردم این در حالی است که در ابتدا هیچ درآمدی از این راه کسب نمی‌کردم اما به مراتب با شناخته شدن کار در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی این کار شناخته شد.
متاسفانه توجه ویژه ای به من نشده با وجود اینکه هنرمند برتر بوده و به عنوان پیشکسوت این کار در لیست کارافرینان قرار دارد هیچونه تسهیلات و مزایایی دریافت نمی‌کنم.
از سوی کشور‌های مختلف دعوت‌نامه‌های مختلف برای من ارسال شد و همچنین 33 روز در کشور عمان مهمان بودم و از این کار تقدیر وتشکر به جا آوردن این در حالی است که پرچم کشور ایران را در 200 کشور برافراشتم.
گیوه ناشناخته مانده، با توجه به اینکه بر تولید و اشتغال اهتمام می‌ورزند حمایت های بیشتر مسئولان را خواستاریم به این سبب که این کار نماد تولید و اشتغال است از مسئولان تقاضا دارم برای این که این هنر منسوخ نشود توجه ویژه به این هنر شود و از فرسوده شدن جلوگیری شود و به تولید صنعتی و انبوه برسد.
تسنیم: نحوه صادرات گیوه به چه صورت است؟
گله سنجانی: صادرات این کار به صورت چمدانی وجود دارد اما به صورت انبوه از طریق شرکت‌های بازرگانی وجود ندارد که باید توجه شود زیرا قابلیت های این کار زیاد است.
تسنیم: نحوه ورود علاقه مندان به این شغل چگونه است؟
گله سنجانی: افرادی که علاقه‌مند ورود به این شغل هستند می‌توانند با گذراندن دوره‌های آموزشی لازم و تهیه مواد و وسایل اولیه مشغول به کار شوند.
گفت‌و‌گو از آیدا حبیبی، شقایق ابراهیمی
انتهای پیام/