آقای کلانتری! یوز را از انحصار پروژه‌ای بی‌حاصل نجات دهید!
وقت آن فرا رسیده که حفاظت از بازماندگان یوز آسیایی در ایران طبق برنامه‌ای مدون و با مدیریتی قدرتمند در سطح معاونت محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست در دست اجرا قرار گیرد. بلکه زمان به هدر رفته، کاستیها و سوءمدیریت‌های سالهای گذشته تا حدودی جبران شود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، روز ملی یوزپلنگ با حاشیه‌های بسیارش به پایان رسید: سیاستمدارانی که از اهمیت یوز گفتند، هنرپیشه‌هایی که برای تشویق مردم به حمایت از یوز، شماره حسابشان را در فضای مجازی پخش کردند، کاربرانی که با پرداخت مبلغی، عضو کمپین حمایت از یوز شدند و عکس پروفایلشان را به یوز تغییر دادند، منتقدانی که از حذف نقش یوز از پیراهن تیم ملی فوتبال در روز ملی یوز گله کردند، فعالان حیات وحشی که از نزدیکی یوزپلنگ آسیایی به چاه انقراض نالیدند و مسئولان محیط زیستی که تنها و تنها سکوت کردند! در هیاهوی روز ملی یوزپلنگ، رسانه‌ها آنقدر در گیر حاشیه‌های نمایشی شدند که فراموش کردند، حتی آماری حدودی از جمعیت یوزپلنگ‌هایی که می‌گوییم در لبه پرتگاه انقراض ادامه حیات می‌دهند در دست نداریم. جایی، تعداد یوزپلنگ‌های باقی مانده، 30 قلاده اعلام شد. جایی دیگر 20 قلاده. جایی 40 قلاده و در نوشته‌های کمپینی که برای حفاظت از بازماندگان یوز، اعانه جمع می‌کند، 50 قلاده. اما چرا مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست کشوری که اکنون میزبان تنها بازماندگان یوزپلنگ آسیایی در جهان است، به مناسبت روز ملی این گربه‌سان باشکوه، روزه سکوت گرفته‌اند؟ نه اینکه در ماده یک قانون شکار و صید قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست هدف از تشکیل سازمان حفاظت محیط زیست، "حفظ و حمایت و تکثیر جانوران وحشی" عنوان شده و نه اینکه یوزپلنگ آسیایی به عنوان در معرض انقراض‌ترین گونه حیات وحش، مستحق تلاش بی‌دریغ مسئولان این سازمان است؟
پروژه‌ای که دست مسئولان محیط زیست را از یوز کوتاه کرد
متاسفانه با راه‌اندازی پروژه‌ای تحت عنوان پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی که انتظار می‌رفت برگ برنده‌ای در حفاظت از این گونه ارزشمند باشد، مسئولیت حفاظت از این گونه، عملا از گردن مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست ساقط و به یک شخصیت حقیقی که مدیر این پروژه باشد سپرده شده. به گونه‌ای که اگر، رسانه یا فعال محیط زیستی، پرسشی، انتقادی یا پیشنهادی در رابطه با روند حفاظت از یوزپلنگ و یا حتی حوادث مربوط به این گربه‌سان داشته باشد، هیچ‌یک از مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست در مقام پاسخگویی برنخواهند آمد. تنها مرجع پاسخگو در رابطه با یوزپلنگ آسیایی، گربه‌سانی که تنها در برخی زیستگاه‌های ایران باقی مانده، فقط و فقط همان شخصیت حقیقی است و بس.
با نگاهی به مطبوعات طی روزهای گذشته، به جز حواشی نمایشی روز ملی یوزپلنگ، به گفت‌وگویی با هومن جوکار، مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در یکی از روزنامه‌ها می‌رسیم. گفت‌وگویی که تنها پل ارتباطی دوستداران یوزپلنگ با سازمان حفاظت محیط زیست در روز ملی یوزپلنگ آسیایی است. در این گفت‌وگو هومن جوکار، مطابق معمول توپ ناکامی‌های این پروژه را به زمین وزارت راه و سازمان برنامه و بودجه می‌اندازد. دو نهادی که هر یک بناست گره از یکی از مشکلات پیش پای پروژه بردارند اما به گفته جوکار تا کنون هیچ‌کدام پا پیش نگذاشته‌اند. سازمان برنامه و بودجه، اعتباری برای خرید مستثنیات واقع در زیستگاه‌های اصلی یوز اختصاص نداده و وزارت راه هم گامی جهت ایمن‌سازی نقاط حادثه‌خیز جاده‌ها برنداشته. جوکار در پایان این گفت‌وگو مظلومانه می‌گوید: "هر راهی بوده رفتیم، هر جا چانه زنی بوده انجام دادیم اما چه کنیم که همه راهها به دفتر پروژه و حتی سازمان ختم نمی‌شود.امروز یا فردا مشخص نیست، اما انقراض نزدیک است و کشوری که روی دریایی از ذخایر نفت و گاز خوابیده برای تأمین 800 میلیون تومان بودجه خروج دام از پارک ملی توران بودجه ندارد."
مبلغی که برای تامین آن اعانه جمع می‌شود 4 سال پیش دریافت شده!
جوکار در این گفت‌وگو از تاثیری که تامین اعتباری 800 میلیون تومانی در حفاظت از بازماندگان نسل یوزپلنگ آسیایی ایفا خواهد کرد می‌گوید. اعتباری که با بهره جستن از آن می‌توان بخش عمده آغل‌ها و مستثنیات دامداران را در پارک ملی توران که یکی از مهمترین زیستگاه‌های یوزپلنگ است خرید و بازماندگان یوز را در این منطقه از آسیب دامداران و سگ‌های گله در امان داشت. البته در این گفت‌وگو، جوکار به کمپینی که چند روزی است به کمک یکی از بازیگران به راه انداخته اشاره‌ای نمی‌کند. کمپینی که برای واریز مبلغ 800 میلیون تومان به حساب خانم بازیگر فراخوان داده و تا کنون مبلغی قابل توجه جمع‌آوری کرده است. کمپینی که بناست با این مبلغ بخش عمده آغل‌های پارک ملی توران را خریداری کند اما اغلب اعضایش اطلاعی ندارند که 4 سال پیش، مبلغ 85هزار یورو، معادل 350 میلیون تومان از سازمان ملل متحد برای خریداری همین آغل‌های پارک ملی توران دریافت و تا به امروز در حساب‌های بانکی دریافت‌کنندگان ذخیره شده. مبلغی که با احتساب سود چهارساله‌اش اکنون با مبلغی که برای جمع‌آوریش، فراخوان داده شده برابری می‌کند. اما چه عاملی به جز سوء مدیریت و عدم نظارت کار را به جایی می‌رساند که مبلغی که از سازمان ملل برای خرید مستثنیات پارک ملی توران دریافت شده، در حساب‌های بانکی ذخیره شود و پس از 4 سال برای جمع‌آوری مبلغی مشابه، از مردم کمک گرفته شود؟
آمار غلط دادند؛ گری لوئیس گفت روند انقراض یوز معکوس شده!
از مبلغ فوق که بگذریم، پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی تا کنون اعتبارات داخلی و خارجی قابل توجهی جذب کرده. به عنوان مثال در مراسم گرامیداشت روز جهانی یوزپلنگ در آذر 94 بود که گری لوییس، نماینده سازمان ملل متحد در ایران با اشاره به کمک دو میلیون دلاری سازمان ملل به ایران برای حفاظت از یوزپلنگ اعلام کرد: 12 سال همکاری مشترک سازمان ملل و سازمان حفاظت محیط زیست سبب شده امروزه روند انقراض یوزپلنگ در ایران معکوس شود. در این مراسم معصومه ابتکار، آمار توله یوزپلنگ‌های مشاهده شده از ابتدای سال 94 را 18 قلاده اعلام کرد. آماری رضایت‌بخش که مهر تاییدی بود بر ادعای معکوس شدن روند انقراض این گربه‌سان در سراسر جهان. آماری که ساعاتی بعد با پیگیری فعالان محیط زیست و رسانه‌ها کذب از آب درآمد و سرانجام چند روز بعد سازمان حفاظت محیط زیست این آمار رویایی و کذب را را اشتباه لفظی خواند و با توضیح اینکه این نوع اشتباهات در مصاحبه ها کاملا رایج و طبیعی است، کل یوزپلنگ‌های شناسایی شده از ابتدای سال، اعم از مادر و توله را 18 قلاده اعلام کرد. آماری که دیگر نمی‌توانست گواهی بر معکوس شدن روند انقراض یوز به حساب بیاید و علاوه بر آن همچنان توسط برخی کارشناسان محیط زیست غیرواقعی دانسته شد. این در حالی است که آمار کذب تصویربرداری از 18 توله یوز در وب سایت سازمان ملل و در نتیجه وب‌سایت‌های بین‌المللی هرگز اصلاح نشد و احتمالا جامعه جهانی همچنان ادعای رویایی معکوس شدن روند انقراض یوزپلنگ آسیایی را مدیون کمک‌های سازمان ملل و البته تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست می‌داند بی‌خبر از آنکه پس از گذشت چند ماه، مدیرعامل انجمن یوز آسیایی در گفت‌وگو با رسانه‌ها خبر از شناسایی تنها دو ماه یوز در سراسر کشور داد و پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی هم سرانجام در گفت‌وگو با رسانه‌ها به وضعیت نگران کننده جمعیت یوزپلنگ اعتراف کرد.
با دو میلیون دلار چه کردند؟
علاوه بر دو میلیون دلار سازمان ملل، اعتبارات داخلی و خارجی دیگری به پروژه حفاظت از یوز اختصاص یافته اما تا کنون در عمل به جز نصب چند تابلوی سرعت‌گیر در برخی جاده‌ها، اقدامی برای حفاظت از یوزپلنگ صورت نگرفته.
اما درباره دومین آفتی که به جان نسل یوزپلنگ در ایران افتاده یعنی تصادفات جاده‌ای، هومن جوکار که خود بارها مسافتی 12 کیلومتری از جاده تهران مشهد را به عنوان حادثه‌خیزترین محدوده برای یوزپلنگ‌ها عنوان کرده پس از 14 ماه وعده پیگیری، اکنون صرفا با بیان اینکه پیمانکار مورد نظر، در اقدام نسبت به ایمن‌سازی این مسافت تعلل کرده، آب پاکی را بر دستان مخاطب ریخته و می‌گوید: هر راهی بود رفتیم. هرچانه‌زنی بود انجام دادیم. اما چه کنیم؟
گفت‌وگوی جوکار در روز ملی یوزپلنگ که آشکارا، خبر از نزدیکی نسل یوزپلنگ آسیایی به نقراض می‌دهد، بسیاری از فعالان محیط زیست را به این توافق رسانده که وجود پروژه‌ای تحت عنوان حفاظت از یوزپلنگ‌آسیایی که نبض ارزشمند‌ترین گونه حیات وحش ایران را از دست سازمان حفاظت محیط زیست خارج کرده و به یک شخص حقیقی سپرده، نه تنها در مسیر حفاظت از یوز، راه‌گشا نخواهد بود، بلکه با به حاشیه بردن مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست، سبب شده، یوزپلنگ، به نسبت سایر گونه‌های حیات وحش، متولی قانونی نداشته باشد. به فرض که وزارت راه و سازمان برنامه و بودجه، از تمکین به خواسته‌های مدیر پروژه بین‌المللی یوزپلنگ سرباز می‌زنند آیا در صورت ورود قاطعانه مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست، باز هم شاهد عدم همکاری‌هایی از این دست خواهیم بود؟
اکنون چه تعداد یوزهای باقی مانده 10 قلاده باشد چه 20 قلاده و چه 50 قلاده، که طبق آخرین گفته‌های جوکار، تخمین آن در حال حاضر یکی از دشوارترین کارهای پروژه و تقریبا غیرممکن است، وقت آن فرا رسیده که حفاظت از بازماندگان یوزپلنگ آسیایی طبق برنامه‌ای مدون و با مدیریتی قدرتمند در سطح معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در دست اجرا قرار گیرد. بلکه زمان به هدر رفته، کاستیها و سوءمدیریت‌های سالهای گذشته تا حدودی جبران شود.
شادی مدرس
انتهای پیام/