طرح ۳ ساله "ساماندهی بازار اراک" در کارگروه گردشگری مصوب شد
مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: بازار اراک شرایط نامطلوبی داشته و دارد، طرح سه سالهای را برای آن تهیه کرده‌ایم که در کارگروه گردشگری مصوب شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، استان مرکزی که از آن به عنوان سرزمین آفتاب و بهشت مفاخر ایران یاد می‌شود دارای ظرفیت‌های بالای گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی است که در نوع خود بی‌نظیر و کم‌نظیر است.
بازدید "سیدمحمد حسینی" مدیرکل میراث فرهنکی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی از دفتر خبرگزاری تسنیم استان مرکزی فرصتی شد تا خبرنگاران این خبرگزاری در مصاحبه‌ای تفصیلی موضوعات مختلف در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را به گفت‌و‌گو بنشینند.
مشروح گفت‌و‌گوی خبرنگاران تسنیم با "سیدمحمد حسینی" مدیرکل میراث فرهنکی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در زیر می‌آید:
تسنیم: برای حفظ بازار اراک و ساماندهی سراهای آن چه اقداماتی انجام داده‌اید و چه برنامه‌هایی دارید؟
حسینی: بازار اراک یکی از بناهای شاخص استان و یکی از مجموعه‌هایی بوده که در سطح کشور بی‌نظیر است و ویژگی‌ها و شاخصه‌هایی دارد که این بازار را نسبت به بازارهای دیگر به لحاظ آرایه‌های معماری، شرایط تاریخی، شرایط طراحی، ساخت و پلان آن منحصر به فرد کرده است که توضیح آن از لحاظ فنی باید در جایگاه خود مطرح شود.
بازار اراک شرایط نامطلوبی داشته و دارد، طرح سه سالهای را برای آن تهیه کرده‌ایم که در کارگروه گردشگری مصوب شده و تمام ابعاد، وظایف دستگاهی، برآورد ریالی و اجرای آن مشخص شده بود که براساس آن باید عمل می‌کردیم.
خود میراث فرهنگی به تکالیف تعیین شده برای آن در حد تامین اعتباراتش عمل کرده که اگر به تعهداتش عمل نمی‌کرد الان بسیاری از بخش‌های بازار فروریخته بود اما سایر دستگاه‌ها از جمله اوقاف، شهرداری، راه و شهرسازی و هیئت امنای بازار به وظایف خود عمل نکردند درحالی که بازار یک مجموعه است و تک‌بنا نیست که بگوییم اگر کسی هم ورود نکرد میراث فرهنگی یک‌تنه قادر به بازسازی است بلکه بازار یک مجموعه بوده و نیاز به یک مجموعه اجرایی از استان دارد و به قدری ورود این مجموعه مهم بوده که خود استاندار باید در راس همه هر ماه دخالت داشته باشد و نظارت و رصد کند که شرایط بازار به چه شکل است.
البته بازدیدهایی داشتند، هر بار هم که رئیس سازمان میراث فرهنگی به استان آمده برنامه بازدیدی از بازار را در برنامه گنجانده‌ایم و قول‌هایی هم داده شده اما متاسفانه خیلی از آنها عملیاتی نشده است.
300 میلیارد ریال اعتبار لازم داریم تا بتوانیم شرایط بازار را برای ثبت جهانی فراهم کنیم که از این مبلغ سه میلیارد تومان امسال تامین شده که مشخص نیست چه مقدار آن تخصیص می‌یابد زیرا اسناد خزانه بوده و وضعیت آن معلوم نیست.
درحال حاضر به شدت در سراهای بازار نظیر سرای کتاب‌فروش‌ها، سرای نوذری، راسته بازار و دیگر سراها مشغول انجام کار هستیم و طاق‌های فرسوده جمع‌آوری و نگهداری می‌شود.
مشکلی که وجود دارد عدم همکاری بازاری‌ها در حفظ این مجموعه است، بنایی به‌طور طبیعی گرد و خاک به‌دنبال دارد اما نکته‌ای که هست اینکه بازاری‌ها مدام مراجعه می‌کنند و اعتراض دارند که گرد و خاک مزاحم آنها است اما باید گفت که گرد و خاک بهتر از این است که آوار بریزد، مرمت و حفاظت از بازار نیاز به همکاری همه‌جانبه دارد.
برای حفاظت و مرمت بازار به اشکال مختلف با بازاری‌ها درگیری داریم، مرمت‌های غیراصولی انجام می‌دهند، سقف کاذب می‌زنند و از مواد غیرمتعارف، غیرمتناسب و غیرمرتبط استفاده می‌کنند، به‌طور مرتب همیشه بین 30 تا 40 پرونده در محاکم قضایی داریم که با آنها درگیر هستیم به‌سبب اینکه مرمت‌های غیراصولی انجام می‌دهند، درها را عوض می‌کنند و شکل بازار را تغییر می‌دهند و وجهه و اصالت بازار را زیر سوال می‌برند.
بخش عمده‌ای از سراهای بازار و نزدیک به 70 درصد این سراها طبق آمار موجود اوقافی هستند، بنابراین اوقاف وظیفه خیلی مهمی دارد، هر وقت با اوقاف صحبت شده اعلام آمادگی می‌کنند اما عملا خبری نیست و می‌گویند ما از آنجا درآمد نداریم، اگر درآمد ندارند واگذار کنند تا مشخص شود چون اوقاف سهم بزرگی دارد.
شهرداری‌ها در کل کشور پشتیبان مقتدر و قوی برای بازارها هستند که متاسفانه در اینجا به ضعیف‌ترین شکل خود عمل شده، خود شهرداری‌ها تک‌بناها را در محدوده سایت تاریخی تملک کرده و بازسازی می‌کنند اما در اینجا با هزار مصیبت یک خانه را رها کردند.
در حوزه تاریخی و حفظ آثار تاریخی و بناها، شهرداری‌ها یک طرف مهم قضیه هستند که در این شهر ضعیف‌ترین عملکرد را داشتند، الان برای موزه‌ای که موزه مشارکتی است و به اندازه کل استان شی تاریخی ارزشمند و قیمتی جمع کرده با مشکل مکان مواجه هستیم و هیچ ارگان و دستگاهی تاکنون در این زمینه همکاری نداشته است.
این درحالی است که اگر این موزه راه‌اندازی شود به اندازه تمام موزه‌های استان اثربخشی دارد یا بحث موزه فرش که شخصی به نام حسین‌جانی که تاجر فرش در دنیا است و 130 تخته از نفیس‌ترین فرش‌ها را جمع‌آوری کرده و قصد دارد این فرش‌ها را اهدا کند اما هنوز برای مکان آن با مشکل مواجه هستیم و سه سال است که با همه دوندگی‌ها زمین معوض برای مکانی که درنظر گرفته شده مشخص نشده است.
امسال اگر این اتفاق افتاده بود می‌توانستیم یک میلیارد تومان اعتبار به منظور آن جذب کنیم، علی‌رغم جلسات و صورتجلساتی که قرار شد کاری انجام شود اما عملا کاری نشد و ما هم توان تامین زمین معوض آن را نداریم و قانون هم مشخص کرده اماکنی که میراث فرهنگی برای تملک نیاز دارد باید توسط راه و شهرسازی و منابع طبیعی تامین شود اما کاری تاکنون انجام نشده است.
برای راسته بازار تا سر خیابان قائم مقام طرح تهیه کردیم که بر مبنای آن خیابان حصار باید به پیاده‌راه تبدیل شود و از آنجایی که در اراک نیاز به پیاده‌راه داریم، چه بهتر خیابانی که به موازات بازار قرار دارد و می‌تواند حائل خوبی باشد انتخاب شود، طرح آن تهیه شده و در کمیسیون ماده پنج مصوب شده که قرار بود شهرداری کمک کند و بخشی از اجرا را ورود پیدا کنند و مغازه‌های این مسیر هم در این طرح دیده شده که چه عناصری باید مستقر شوند و چه بدنه‌سازی انجام شود که شکل و شمائلی متناسب با بازار داشته باشند منتها فردی این مجموعه را خریده و زمین دارد که قرار است بیاید و این مجموعه را ساماندهی کند.
چون برخی از این مغازه‌ها نه اصالت تاریخی آن چنانی دارند و نه آرایه معماری و نه وجهه‌ای، این مجموعه را باید به سبک شبکه بازار طراحی و با منظر بازار و مصالح متناسب با بدنه بازار طراحی و اجرایی کند که هنوز نیامده و خود طرح هم به مرحله اجرا درنیامده و اینها کارهایی به شکل مشارکتی است که با حضور مجموعه‌های مدیریتی و اجرایی شهر باید محقق شود.
میراث فرهنگی هماهنگ‌کننده است گرچه اعتباراتی هم برای این موارد می‌گیرد و در سفر رئیس جمهور هم دو و نیم میلیارد تومان اعتبار را پیگیری کردیم و ابلاغ شد که اگر به همین موازات دستگاه‌های دیگر هم کمک کنند مسائل برطرف می‌شود اما متاسفانه همکاری در پیکره بسیاری از سازمان‌ها ضعیف است.
تسنیم: در زمینه جشنواره ملی سفره ایرانی توضیح دهید؟
حسینی: استان‌های کشور برای برگزاری جشنواره ملی سفره ایرانی منطقه‌بندی شده و به مناطق هشت‌گانه تقسیم شده که استان مرکزی جزو منطقه پنج است و پنج استان کشور در این جشنواره حضور دارند که شامل استان‌های تهران، البرز، قم، اصفهان و مرکزی می‌شود که با این هدف دارند می‌آیند که جشنواره‌ای از غذاها، سفره ایرانی را برگزار کنند تا سفره ایرانی را احیا کنند اینکه ما واقعا در گذشته چه غذاهایی می‌خوردیم الان چه می‌خوریم، این فست‌فودها، غذاهای غیرمرتبط، ساندویچهای غیرمتعارف، مضر و خطرزا از کجا پیدا شده‌اند که انقدر هم مورد علاقه کودکان ما هستند یا منشا این نوشیدنی‌های جورواجور و رنگارنگی که همه افزودنی‌های خطرناک دارند و این‌همه ناراحتی به‌ویژه مشکلات معده‌ای را برای مردم به‌وجود می‌آورند چیست.
بنابراین جشنواره سفره ایرانی کار بسیار ارزشمندی است که اگر همه دستگاه‌ها به آن بپردازند و به ترویج آن بپردازند بسیار تاثیرگذار است، اینکه به گذشته خود برگردیم و ببینیم آش ترخینه، آش بلغور و یا اشکنه ما چه بوده و چرا این غذاهایی که ضامن سلامتیمان بوده را کنار گذاشتیم چرا از دوغ یا نوشیدنی‌هایی دیگری که همیشه در دسترسمان بوده استفاده نمی‌کنیم و سراغ نوشابه و دلستر می‌رویم بخش از هدف این جشنواره معرفی سفره ایرانی است تا بگوییم غذاهای سفره‌های ما چه بوده و چقدر در سلامتی تاثیر داشته است تا مردم به اصل خود و به سفره‌های خود برگردند.
اساس و اصل سفره‌های سنتی بر این الفبا استوار بوده که غذای سنتی ارائه کنند و به روش سنتی پذیرایی کنند و فضاهای آنها سنتی باشد که متاسفانه این مراکز هم براساس نظارت‌های کم همان چیزی را که رستوران‌ها و مراکز دیگر عرضه می‌کنند ارائه کرده که با سنتی بودن منافات دارد.
این موارد باید اصلاح شود، اطمینان دارم که اگر کسی با سلیقه خاص سفره‌خانه‌ای راه بیندازد و این غذاهای سنتی و اصیل را ارائه کند مطمن باشید که مردم برای استفاده از غذاهای این سفره‌خانه در صف می‌مانند، مردم امروز دنبال این هستند که به سالهای گذشته برگردند و ببینند چرا انقدر آن زمان آرامش و سلامت داشتند.
این جشنواره کمکی است به معرفی داشته‌های گردشگری و توسعه گردشگری استان زیرا بخش عمده‌ای از خود گردشگری و جاذبه‌های گردشگری خوراک و نوشیدنی‌هایی است که اگر معرفی و شناخته شود می‌تواند به جذب گردشگر بیشتر کمک کند و انجام این‌کار می‌تواند برای مردم و جامعه مفید باشد.
تسنیم: در رابطه با روستاهای هدف گردشگری توضیح دهید چند روستای هدف گردشگری در استان داریم؟
حسینی: هدف دولت از طرح روستاهای هدف گردشگری احیای روستاها است زیرا روستاها پس از انقلاب صدمه زیادی دیدند و اصالت آنها با برخی از تصمیماتی که از روی بی‌خردی بود تغییر یافت، در زمان گذشته نان، میوه، گوشت و لبنیات از روستا تامین می‌شد کی این اقلام از شهر خریداری می‌شد وجهه و اصالت روستا تغییر کرد به این سبب که دولت تمام امکانات نظیر آب لوله‌کشی، خانه بهداشت، جاده و غیره را در روستاها مستقر کرد اما اساسی‌ترین کار را که ایجاد اشتغال بود انجام نداد و در این زمینه ضعیف عمل شد که همین موضوع سبب مهاجرت جوان‌های روستا و ازدواج آنها در خارج از روستا و به هم خوردن ترکیب جمعیتی روستا شد.
25 روستای هدف گردشگری در استان مصوب شده و درخواست 50 روستای مصوب را هم داریم، به هرحال دولت توانمندی روستاها را از لحاظ درآمدزایی دنبال می‌کند که بخشی از آن برمی‌گردد به اقداماتی که ما باید در روستاها در زمینه گردشگری و میراث فرهنگی انجام دهیم.
روستاهای هدف گردشگری باید شرایطی چون راه دسترسی مناسب، زیرساخت‌های لازم مثل آب، برق و غیره، ارتباطات تلفنی و اینترنتی داشته باشد و بخش عمده‌ای از بافت روستایی آن حفظ شده باشد یا اینکه زادگاه یک شخصیت بزرگ باشد، از نظر طبیعی و چشم‌اندازها زیبایی‌های خود را داشته باشد.
در حوزه میراث فرهنگی مشاغل خانگی و خرد خیلی می‌توانیم کار کنیم، یک سری صنایع دستی منسوخ شده را بنا داریم آموزش دهیم و احیا کنیم، خانه‌های بوم‌گردی را که خانه‌های تاریخی و قدیمی است و باید بهسازی و بازسازی شود انجام دهیم زیرا خیلی از گردشگران دوست دارند که در فضای روستایی قرار گیرند و از دغدغه‌های فکری زندگی شهری دور شوند.
تسنیم: به نوعی شاهد معرفی ضعیف استان به‌عنوان زادگاه امام خمینی(ره) هستیم و در بدو ورود به استان و حتی خمین تصویری از امام خمینی(ره) وجود ندارد، چرا هیچ المان یا تابلوی خاصی در این حوزه نمی‌بینیم؟
حسینی: خمین دارای شرایط ویژه و خاصی بوده، در بحث توسعه و دست‌یابی به اهدافی که مطلوب و شایسته این شهرستان باشد خیلی از عناصر دخیل هستند و می‌توانند تاثیرگذار باشند البته میراث فرهنگی هم بخشی از آن مجموعه است که تاکنون هرآنچه که به ذهن و نظرمان رسیده را در حد مقدورات انجام داده اما واقف هستیم که در حق این شهر خیلی کوتاهی شده و آن‌طور که باید و شاید و آن‌گونه که شایسته نام امام خمینی(ره) است به خمین عنایت و توجه نشده است.
حالا در زمانی که امام خمینی(ره) در قید حیات بودند می‌گوییم شاید خود امام خیلی راضی به این امر نبودند که خمین با سایر نقاط کشور از لحاظ توسعه‌ای تفاوت داشته باشد، اما نمیدانم این جمله چقدر صحیح باشد که اگر این را هم صحیح بدانیم بالاخره امام خمینی(ره) سال‌ها است که از دنیا رفته و فضای کار، فضای توسعه و تامین امکانات اثربخش برای خمین فراهم بوده است ولی آن بخشی که در حوزه توسعه و اقدامات زیرساختی بوده واقعا عملیاتی و اجرایی نشده و نواقص و کمبودهای بسیاری دارد.
در شهرهای مختلف کشور الان کمتر جایی را داریم که راه‌های ارتباطی و مواصلاتی آن مثل خمین باشد، برای مثال محور خمین-اراک که پرترددترین محورهای استان است، تازه سال گذشته پس از چندین سال تکمیل شد و به بهره‌برداری رسید، راه‌های دسترسی و ارتباطی بین خمین با شهرهای شرقی مثل دلیجان و محلات و راه‌های دسترسی به جنوب و غرب خمین، سال 85 در دولت مصوبه گرفتند که توسعه پیدا کنند.
در بحث معرفی ضرورت دارد یک هماهنگی بین چند دستگاه نظیر ارشاد، سازمان تبلیغات، موسسه تنظیم و نشر آثار و ارزش‌های امام خمینی(ره) و میراث فرهنگی انجام شود و اگر در این زمینه پیشنهادی دارند ارائه دهند، میراث فرهنگی استان پذیرای طرح‌ها و پیشنهادات همه این دستگاه‌ها برای انجام اقدامی موثر در رابطه با خمین است.
گفت‌و‌گو از سمیرا عیدی گل‌تپه‌ای، آیدا حبیبی
انتهای پیام/