سازمان ملل نظارتی بر رفراندوم نخواهد داشت/ رفراندوم در مناطق مورد منازعه برگزار خواهد شد

اقلیم کردستان عراق برگزاری رفراندوم و هر دو انتخابات ریاست و پارلمان محلی را پیش رو دارد. به فرض برگزاری رفراندوم در کمتر از یک ماه آینده و تاخیر در روند جدایی از عراق، انتخابات آتی ریاست اقلیم و پارلمان محلی تاثیر زیادی بر آینده سیاسی کردستان عراق خواهد داشت، اگرچه معادلات سیاسی کنونی اقلیم و تجربه گذشته به ما خواهد گفت که هر احتمالی پیرامون تعویق این انتخابات‌ها وجود دارد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، اسماعیل محمدعلی، دبیر اجرایی کمیسیون عالی انتخابات اقلیم کردستان پیرامون برگزاری رفراندوم و انتخابات‌های پیش رو در گفتگویی با خبرنگار خبرگزاری تسنیم در اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که رفراندوم اقلیم کردستان علی‌رغم مخالفت‌های حکومت مرکزی در مناطق مورد منازعه از جمله شهر کرکوک برگزار می‌شود.

وی در تشریح جزئیات برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان گفت: میزان مشخصی جهت کسب آرای بیشتر بلی یا نخیر در این پروسه تعیین نشده است و آرای بیشتر بلی یا نخیر به عنوان برنده رفراندوم معرفی می‌شود.

این مسئول کرد عراقی در بخش دیگری از سخنان خود با اعتراف به عدم حمایت سازمان ملل متحد از روند برگزاری رفراندوم اعلام کرد که در نبود این سازمان، سازمان دیگری از آمریکا جهت نظارت بر رفراندوم اقلیم اعلام آمادگی کرده است و در حال حاضر کمیته عالی رفراندوم و اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان پیگیر این موضوع هستند.

در ادامه، مشروح گفتگوی خبرنگار خبرگزاری تسنیم را با اسماعیل محمدعلی، دبیر اجرایی کمیسیون عالی انتخابات و همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق می‌خوانید:

تسنیم: ثبت‌نام از افراد و جریان‌های سیاسی با هدف شرکت در انتخابات آتی ریاست اقلیم و پنجمین دوره انتخابات پارلمان محلی و همچنین واجدین شرایط شرکت در رفراندوم آغاز شده است. این در حالیست که روزانه گمانه‌زنی‌های زیادی مبنی بر احتمال تعویق انتخابات و حتی رفراندوم وجود دارد. پیش‌بینی شما از برگزاری رفراندوم و انتخابات در موعد تعیین‌شده یا احتمال تعویق آن متاثر از معادلات سیاسی اقلیم کردستان چیست؟

کمیسیون انتخابات اقلیم کردستان نهادی حرفه‌ای است، وظیفه کمیسیون این است که با هر درخواستی پیرامون برگزاری انتخابات، زمینه برگزاری آن را به دور از مسائل سیاسی و حقوقی فراهم کند. با توجه به درخواست ریاست اقلیم کردستان مبنی بر تعیین موعد برگزاری هر دو انتخابات ریاست اقلیم و پارلمان محلی، پس از بررسی‌های لازم و انجام امورات اداری مربوطه اول ماه نوامبر را تعیین کردیم. مسائل سیاسی و حقوقی خارج از اموراتی است که در کمیسیون به بحث و تبادل نظر گذاشته‌شده و پیرامون آن تصمیم‌گیری می‌شود. در صورتی که جریان‌های سیاسی در اقلیم کردستان پیرامون تعویق انتخابات و برگزاری آن در زمان دیگری به توافق برسند ارتباطی با فعالیت‌های قانونی کمیسیون ندارد.

تسنیم: در حالی که اقلیم کردستان بخشی از جغرافیای سیاسی عراق است آیا کمیسیون انتخابات اقلیم صلاحیت برگزاری رفراندوم و انتخابات را بدون رضایت بغداد دارد؟

کمیسیون انتخابات اقلیم کردستان نهادی قانونی است، در قانون تشکیل کمیسیون آمده است که تنها نهاد قانونی مرتبط با برگزاری انتخابات در کردستان عراق است که انتخابات و همه‌پرسی‌ها را برگزار می‌کند. با کمیسیون عالی انتخابات عراق توافقنامه همکاری مشترک امضاء کرده‌ایم که در آن آمده است که انتخابات سراسری عراق در حیطه اختیارات کمیسیون مرکزی و انتخابات داخلی اقلیم در حوزه اختیارات کمیسیون کردستان عراق است و در این زمینه اختلاف نظری وجود ندارد. کمیسیون عالی انتخابات اقلیم از سوی پارلمان محلی تشکیل شده است و فعالیت‌های آن جنبه قانونی دارد. اما ممکن است در خصوص برگزاری رفراندوم و انتخابات در مناطق مورد منازعه ملاحظاتی وجود داشته باشد. در قانون اساسی عراق چنین آمده است که کلیه استان‌های عراق می‌توانند در هر زمینه‌ای درخواست برگزاری همه‌پرسی را مطرح کنند. در هفته گذشته شورای استانی کرکوک از کمیسیون انتخابات اقلیم کردستان درخواست کرده است که رفراندوم 25 سپتامبر در این استان هم برگزار شود، همچنین در شهرستان‌ها و بخش‌های دیگری هم از جمله در بخش‌هایی از استان نینوا این مسئله وجود دارد.

تسنیم: کرکوک تحت حاکمیت حکومت مرکزی است و مصوبه هفته گذشته شورای این استان هم از سوی حکومت عراق رد و بدون اهمیت توصیف شده است. آیا اقدام کمیسیون انتخابات اقلیم کردستان جهت برگزاری رفراندوم و انتخابات دیگر در مناطق مورد منازعه در تضاد با قانون اساسی عراق و نوعی از نقض حاکمیت ملی این کشور نیست؟

در قانون اساسی عراق به صراحت آمده که یکپارچگی کشور به میزان پایبندی به این قانون وابسته است. بر اساس ماده 140 قانون اساسی عراق می‌بایست همه‌پرسی مناطق مورد منازعه با هدف تعیین سرنوشت ساکنین این مناطق قبل از سال 2011 برگزار گردد اما حکومت بغداد جدای از موارد دیگر عدم پایبندی به قانون اساسی کشور از اجرای ماده 140 هم طفره رفته است، بنابراین می‌توان گفت که از منظر قانونی این حکومت عراق بوده که پیشتر قانون را نقض کرده است و ما این حق را برای خود محفوظ می‌دانیم که ساکنین مناطق مورد منازعه سرنوشت خود را از طریق صندوق‌های اخذ رای تعیین کنند.

تسنیم: اشاره کردید که از سوی مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق نامه رسمی برگزاری رفراندوم و انتخابات به کمیسیون عالی انتخابات اقلیم ارجاع شده است، این در حالیست که مدت قانونی ریاست بارزانی در پست ریاست اقلیم به اتمام رسیده و این موضوع یکی از موارد اختلافی احزاب و جریان‌های سیاسی اقلیم است. آیا اقدام کمیسیون در تبعیت از دستور ریاست اقلیم نوعی تخطی از قانون محسوب نمی‌شود؟

کمیسیون عالی انتخابات اقلیم کردستان تنها در حیطه اختیارات خود فعالیت می‌کند و مسئله ملاحظات کنونی پیرامون پست ریاست اقلیم، موضوعی سیاسی است که کمیسیون در آن دخالتی نخواهد داشت. در حالیکه احزاب سیاسی پیرامون دوره قانونی و تداوم ریاست مسعود بارزانی در اقلیم کردستان اختلاف نظرهای اساسی دارند اما با اعلام مهلت قانونی کمیسیون جهت ثبت‌نام جریان‌های سیاسی جهت شرکت در انتخابات آتی، همین احزاب اعلام آمادگی کرده و با ثبت‌نام خود درخواست برگزاری انتخابات را مطرح کرده‌اند. در قانون انتخابات اقلیم آمده که در مدت دو ماه مانده به هر انتخابات لازم است رئیس اقلیم به عنوان عالیترین منصب سیاسی درخواست برگزاری آن را مطرح کند، فعالیت‌های کمیسیون در این زمینه برگرفته از همان قانون مورد اشاره است و به مسائل سیاسی موجود در اقلیم ورود نخواهیم کرد.

تسنیم: مسئولان اقلیم کردستان بر برگزاری رفراندوم در تاریخ تعیین شده آن بدون توجه به مخالفت های داخلی و خارجی اصرار دارند. به عنوان کمیسیون عالی انتخابات و همه پرسی اقلیم جزئیاتی از برگزاری این پروسه را بیان کنید. به عنوان نمونه، شرکت چه میزان از واجدین شرایط می تواند به منزله موفقیت آرای بلی تلقی گردد؟

در فرمان اقلیمی که به کمیسیون ابلاغ شده جزئیات برگزاری رفراندوم به کلی تشریح شده، صحبت از حداکثر آراء است، میزان مشخصی برای آن تعیین نشده است، مجموع شرکت‌کنندگان در پروسه ملاک خواهد بود نه به صورت جداگانه. مشمولین واجد شرایط در پروسه رفراندوم و احتساب آرای بلی و نخیر با حساسیت از سوی کمیسیون پیگیری می‌شود، در صورتی که در احتساب شمار رای‌دهندگان، رای بلی بیشتر باشد به معنی موفقیت رفراندوم و بالعکس اگر آرای نخیر بیشتر باشد به این معنی خواهد بود که مردم با رای منفی به استقبال از رفراندوم رفته‌اند اما پیش‌بینی ما این است که درصد بالایی از واجدین شرایط در این پروسه مشارکت داشته باشند. آنچه که از سوی کمیسیون ملاک خواهد بود اکثریت رای بلی یا نخیر پیروز رفراندوم خواهد بود.

تسنیم: سال‌هاست که در اقلیم کردستان این انتقاد وجود دارد که اسامی فوت‌شده ها همچنان در لیست رای‌دهندگان موجود است و از سوی پاره‌ای از احزاب سیاسی مورد سوءاستفاده و بهره‌برداری قرار می‌گیرد. به عنوان کمیسیون انتخابات اقلیم در این دوره چه اقداماتی در راستای رفع این مشکل داشته‌اید یا کماکان این احزاب در راستای کسب آرای بیشتر مانع‌تراشی می‌کنند؟

مشکل لیست رای‌دهندگان نه تنها در اقلیم کردستان بلکه در سطح عراق به کلی مشکل بزرگی است، لیست مذکور بر اساس فرم‌های سهمیه مواد غذایی هموطنان تهیه شده است. چنین مسئله‌‌ای در عراق و اقلیم کردستان موضوعی انسانی است، وزارت بازرگانی در ازای ارائه چنین خدماتی اقدام به تهیه این فرم‌ها کرده است و متاسفانه خانواده‌ها با هدف اخذ این خدمات و سهمیه بندی‌ها، پس از فوت اعضای خود مایل به گزارش فوتی آنان نیستند. ما به عنوان کمیسیون از وزارت بهداشت و درمان و دیگر مراجع ذیربط درخواست همکاری کرده‌ایم که در حد امکان چنین مشکلی چاره‌یابی شود. در اطلاع‌رسانی‌های کمیسیون این حق به جریان‌های سیاسی داده شده است که در خصوص لیست رای‌دهندگان، شکایت قانونی خود را مطرح کنند. جریان‌های سیاسی و وزارت بهداشت و درمان می‌توانند در این زمینه همکاری کنند. در لیست‌های رای‌دهندگان اقلیم کردستان افراد زیادی با اسامی و نام خانوادگی مشابه وجود دارند و تشخیص زنده یا مرده بودن این افراد برای کمیسیون مشکل است بنابراین رفع مشکل چندین ساله وجود اسامی مرده‌ها نیازمند همکاری گسترده مراجع ذیربط است. ساکنین اقلیم کردستان لازم است به محض فوت احدی از اعضای خانواده خود در سریعترین زمان ممکن به دفاتر و نمایندگی‌های کمیسیون در هر منطقه مراجعه و درخواست حذف نام مربوطه را ارائه کنند، همچنین جریان‌های سیاسی که دم از رقابت و کشمکش‌های سیاسی می‌زنند لازم است در این خصوص با ما همکاری مستمر داشته باشند. حذف یک‌طرفه اسامی از سوی کمیسیون منع قانونی دارد و نیازمند استعلاماتی است که از نهادهای قانونی همچون وزارت بهداشت و درمان اخذ می‌شود.

تسنیم: در حالی که سازمان ملل متحد، آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای همسایه عراق مخالفت رسمی خود را برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان اعلام و بر حفظ تمامیت ارضی عراق تاکید کرده‌اند، روند نظارت‌های بین‌المللی بر پروسه رفراندوم چگونه خواهد بود؟

سازمان ملل متحد با کشورهای عضو تعامل و همکاری دارد، در 25 سال گذشته هر گونه همکاری با اقلیم کردستان از دریچه حکومت مرکزی عراق بوده است. در گفتگوهای ما با نمایندگان سازمان ملل متحد به صراحت اعلام کرده‌اند که با حکومتی همکاری خواهند داشت که عضوی از این نهاد بین‌المللی باشد. در خصوص نظارت بر رفراندوم مادام که حکومت بغداد تاکنون مخالف برگزاری آن است سازمان ملل هم نظارتی نخواهد داشت اما در این مدت سازمان دیگری از آمریکا جهت نظارت بر برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان اعلام آمادگی کرده است. کمیسیون انتخابات اقلیم در حیطه وظایف قانونی خود شروط مشارکت ناظرین بین‌المللی را تعیین و ابلاغ کرده است. در حال حاضر کمیته عالی رفراندوم و اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان پیگیر این موضوع هستند زیرا موضوعی سیاسی و بین‌المللی است.

تسنیم: کمیسیون عالی انتخابات اقلیم کردستان نام مستقل بودن را یدک می‌کشد اما فضای سیاسی اقلیم به گونه‌ای است که امکان وجود نهادی مستقل به دور از دخالت‌های حزبی وجود ندارد، همکاران شما نمایندگان احزاب سیاسی هستند یا در واقع شخصیت‌های مستقل در چارچوب کمیسیون انتخابات فعالیت می‌کنند؟

کمیسیون مستقل انتخابات در اقلیم کردستان عراق از هر سه قوه اجرایی، قانونگذاری و قضایی اقلیم مستقل است. اعضای کمیسیون در بدو فعالیت خود لازم است بی‌طرفی خود را اعلام کنند. تشکیل این نهاد از سوی پارلمان اقلیم و با نوعی از توافق سیاسی میان احزاب بوده است. افراد تعیین‌شده از سوی احزاب چندان منافع حزب متبوع خود را پیگیری نمی‌کنند اما در فضای سیاسی اقلیم کردستان افراد مستقل به ندرت یافت می‌شوند، تلاش ما در کمیسیون این است که جهت‌گیری‌های حزبی در چگونگی برگزاری انتخابات تاثیرگذار نباشد. در حال حاضر و با عدم حضور احزاب جنبش تغییر و جماعت اسلامی کردستان، نمایندگان آنان همچنان در کمیسیون حضور داشته و حساس‌ترین پست‌های کمیسیون هم به نمایندگان این احزاب واگذار شده است.

*** بدیهی است انتشار مصاحبه‌ها در راستای وظیفه حرفه‌ای خبررسانی صورت گرفته و به معنای رد یا تایید مواضع مصاحبه‌شوندگان از سوی خبرگزاری تسنیم نیست.

انتهای پیام/.