اشتراکات زبان فارسی و اردو موجب پیوند عمیق ایران و پاکستان شده است

به گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم مجید وقاری کارشناس مسائل آسیا  با بیان اینکه ظرفیت‌های فراوان و اشتراکات بی‌نظیری بین دو کشور و جود دارد از اهمیت زبان‌های فارسی و اردو سخن گفت.

وقاری همچنین روابط اقتصادی و تجاری پاکستان وایران مطالبی را بسیار حائز اهمیت دانست.

مشروح گفتگوی تسنیم با مجید وقاری را می‌خوانید:

تسنیم: نقطه آغاز روابط ایران و پاکستان چه بود و مهمترین اتفاق تاریخی میان دو کشور چه بوده است؟ 

با تاسیس سفارت ایران در پاکستان در آبان ماه 1326 روابط  دو کشور رسما آغاز شد. نقطه عطف روابط ایران و پاکستان سفر مقام معظم رهبری به این کشور در دوره ریاست جمهوری‌شان بود که با استقبال بی‌نظیر مردم  پاکستان به یک استقبال تاریخی تبدل شد. ویژگی‌ها و مشترکات منحصر به فردی همچون دین اسلام، زبان، مرزهای مشترک طولانی، ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی و سرمایه‌گذاری، بازارچه‌های مرزی مشترک و راه‌های مواصلاتی زمینی، ریلی و دریایی  باعث شده است تا روابط دو دولت ایران و پاکستان و مردم دو کشور همواره رو به توسعه باشد.

تسنیم: دسته‌بندی مذهبی مردم پاکستان و بخصوص اعتقاد آنها درباره اهل بیت علیهم السلام به چه شکل است؟

در مورد مسائل مذهبی هر چند اکثریت مردم پاکستان سنی هستند اما ارادت خاصی به امامان شیعه و بخصوص امام حسین(ع ) دارند. همین موضوع باعث شده است تا مردم پاکستان نیز با برگزیدن نام امامان شیعه بویژه "حسین" بر فرزندان خود، در مراسم محرم و تاسوعا و عاشورای حسینی در کنار شیعیان شرکت کنند. در همین حال ارادت مردم پاکستان به امامان شیعه باعث شده است تا سالانه بالغ بر نیم میلیون نفر به عنوان زایر به عتبات عالیات ایران از جمله در مشهد و قم سفر کنند.

تسنیم: چه موضوعاتی باعث پیوند بیشتر و بهتر میان دو ملت ایران و پاکستان می شود؟

علاوه بر مسایل مذهبی، تاریخ زبان فارسی و اردو و مشترکات این دو زبان همواره موجب پیوند عمیق دوملت ایران و پاکستان بوده است. زبان ملی و هویت ملی پاکستان "اردو" است اما این زبان در ذات خود با زبان فارسی پیوندی ناگسستنی دارد و تقریبا شصت درصد لغات اردو لغات فارسی است. در پیوند زبان اردو و فارسی همین بس که در سرود ملی پاکستان به استثنا یک کلمه که حرف اضافه "کا " است و در حکم کسره اضافه فارسی است هیچ کلمه غیر فارسی دیده نمی‌شود. بسیاری از اندیشمندان، زبان فارسی را مادر زبان اردو می‌دانند. به گفته "افتخار عارف " رئیس سازمان ترویج زبان ملی پاکستان، بدون درک زبان فارسی نمی‌توان تفکرات و اصل پیام شعر "اقبال لاهوری " شاعر نامدار این کشور را که به زبان فارسی است درک کرد. هر چند در مقطعی ارتباط آکادمیک میان بخش‌های زبان فارسی و اردو ایران و پاکستان قطع شد اما از حدود دودهه پیش بخش زبان اردوی دانشگاه تهران فعال شد. بنابراین یکی از پیونددهنده‌‌های عمیق میان دو ملت ایران و پاکستان زبان است.

تسنیم: قطعا یکی دیگر از مهمترین روش‌های ایجاد ارتباط میان دو کشور تعاملات اقتصادی است، روابط تهران و اسلام‌آباد در این حوزه چگونه است؟

به هر میزان روابط فرهنگی و معنوی میان دوملت ایران و پاکستان قوی است اما روابط تجاری و اقتصادی و سرمایه‌گذاری دو کشور رضایت‌بخش نیست. این در حالی است که ایران و پاکستان از اعضا و موسسین سازمان همکاری اقتصادی "اکو" هستند. عدم شناخت کافی از ظرفیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری دوکشور، نبود روابط بانکی مطلوب، نبود تاسیسات لازم در پایانه‌های مرزی برای انتقال سریع کالا از جمله موانع توسعه روابط ایران و پاکستان تلقی می‌شود. با این حال با جهشی که در روابط ریلی، دریایی و مبادلات کالا در دو سال اخیر صورت گرفت میزان مبادلات تجاری ایران و پاکستان به حدود یک و نیم میلیارد دلار رسید که تا تحقق اهداف تعیین‌شده تا 5 میلیارد دلار باید تلاش‌های بیشتری صورت گیرد. فعال شدن بخش خصوصی و افزایش سفر و دیدار تجار و صاحبان صنایع ایران و پاکستان می‌تواند به شناسایی هر چه بیشتر زمینه توسعه روابط دوجانبه کمک کند. جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر به پیشرفت‌های مهمی در بخش‌هایی همچون خدمات فنی و مهندسی، تاسیسات انرژی بخصوص تولید برق، صنایع بالادستی نفت و گاز، صنایع خودرو و پتروشیمی دست یافته است که می‌تواند به طور کامل نیازهای پاکستان را برطرف کند. با این حال حمایت دولت پاکستان از تحریم‌های آمریکا ضد ایران در سال‌های اخیر باعث شد تا طرح‌های بسیار مهم انرژی همچون  انتقال گاز ایران به پاکستان از طریق خط لوله صلح اجرایی نشود. یکی دیگر از ظرفیت‌های بسیار مناسب تجاری و سرمایه‌گذاری  وجود دو بندر مهم  چابهار ایران در دریای عمان و گوادر پاکستان است. هر چند برخی محافل می‌کوشند این دو بندر مهم را رقیب هم نشان دهند اما با همکاری مطلوب، دو بندر مهم گوادر و چابهار می‌توانند به سکوی صادراتی در منطقه تبدیل شوند و تجارت را از امارات به سوی منطقه سوق دهند علاوه بر منافع اقتصادی، ضمن ایجاد هزاران شغل از نظر امنیتی نیز به  تامین امنیت منطقه  بسیار کمک می‌کند.

تسنیم: می‌دانیم که دو کشور ایران و پاکستان ظرفیت‌های گردشگری خوبی دارند. آیا فکر می‌کنید صنعت گردشگری نیز می‌تواند بستر افزایش ارتباط دو کشور باشد؟ 

یکی دیگر از زمینه‌های توسعه همکاری های ایران و پاکستان و تقویت روابط دو ملت صنعت گردشگری است. اگر چه صدها هزار نفر از مردم پاکستان همه ساله برای زیارت عتبات عالیات به ایران سفر می‌کنند اما بدون تردید با شناسایی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری، این تعداد از سفر اتباع پاکستان به ایران می‌تواند به بیش از دو برابر افزایش یابد. زیرا به گفته "نظر محمد رانج ها " رایزن بازرگانی سفارت پاکستان در تهران مردم این کشور و ایران اطلاعات زیادی در مورد جاذبه‌های گردشگری کشورهای همدیگر ندارند. این در حالی است که سفر گردشگران کشورهای اسلامی در مجموعه این کشورها نه تنها به فعال شدن صنعت گردشگری جهان اسلام کمک می‌کند بلکه مانع از پیامدهای فرهنگی غرب بر مسلمانان می‌شود.

تسنیم: وجود تروریسم و گروه‌های تروریستی چه تاثیری بر روابط دو کشور گذاشته است؟ 

جمهوری اسلامی ایران و پاکستان در همان حال که از ویژگی‌ها و مشترکات فراوانی برای توسعه همکاری برخوردارند از دشمن مشترک به عنوان تروریسم نیز برخوردارند. مرزهای مشترک ایران با پاکستان همواره آماج حملات گروه‌های تروریستی از خاک این کشور بوده است که اقدام به آردم‌ربایی و به شهادت رساندن مرزبانان ایرانی کرده‌اند. این در حالی است که  دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در دیدار با مقامات بلندپایه پاکستان با اشاره  به اینکه امنیت مرزهای دوکشور ایران و پاکستان موضوعی بسیار مهمی است بر لزوم اتخاذ تدابیر لازم در جهت رفع نگرانی‌ها در این خصوص تاکید کرده است. برقراری امنیت در مرزهای مشترک  از آن جهت مهم است که  بسترساز توسعه روابط تجاری -بازرگانی و سرمایه‌گذاری است و تقویت مبادلات ریلی و دریایی و رونق بازارچه‌های مرزی بدون امنیت امکان‌پذیر نیست.

تسنیم: به عنوان سوال آخر، در طول دوران 70 ساله عمر کشور پاکستان ایران چه نگاهی به این کشور اسلامی داشته است؟

تردیدی نیست زمینه‌های فراوانی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری میان دو کشور ایران و پاکستان وجود دارد که نیازمند بسترسازی برای بهره‌گیری از آنها است. به هر میزان که روابط دوجانبه صمیمی و در چارچوب رعایت حسن همجواری باشد این بسترها سریعتر شکل می‌گیرد. در این خصوص، اولین گام اعتمادآفرینی و اجرای وعده‌ها در زمینه‌های امنیتی  بخصوص در مرزهای مشترک است. دوم تصمیم‌گیری براساس منافع ملی و رفع نیازهای داخلی با استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای است. بی‌توجهی به این مساله باعث شده است پاکستان همچنان با مشکل بزرگ کمبود برق و گاز مواجه باشد و این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران خط لوله انتقال گاز به پاکستان را در چارچوب خط لوله صلح تا مرزمشترک احداث کرده است. در هر حال، ایران همواره تکیه‌گاه منطقه‌ای پاکستان بوده و به حل مشکلات این کشور کمک کرده است. حضور دو کشور در اتحادیه‌های منطقه از جمله "اکو"  نشان می‌دهد که از ظرفیت لازم برای همگرایی منطقه‌ای و تاثیر‌گذاری بر روند مبادلات تجاری و امور امنیتی منطقه برخوردارند و نباید اجازه دهند تا فشارهای خارج منطقه بر آن تاثیر منفی بگذارد.

مصاحبه: زینب شکاری

انتهای پیام/.