بارزانی و رؤیای استقلال کردستان؛ آیا شرایط برای همه پرسی فراهم است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق به رغم مخالفت‌های بین‌المللی و اعتراضات داخلی همچنان بر ساز جدایی از عراق می‌کوبد و به دنبال تحقق رؤیاهای دیرینه خود برای استقلال کردستان عراق است.

بارزانی همچنان به مخالفت‌های بین المللی برای برگزاری همه پرسی کردستان عراق بی اعتنایی می‌کند و بر برگزاری همه پرسی در موعد مقرر یعنی 25 سپتامبر تاکید دارد.
در باب همه پرسی کردستان عراق سوال‌هایی زیادی مطرح است که پاسخ به آنها می تواند در رفع این ابهامات کمک کند اول اینکه آیا شرایط داخلی و منطقه‌ای امکان برگزاری این انتخابات را می دهد یا خیر؟ و دوم اینکه چرا بارزانی به رغم مخالفت های داخلی و بین المللی بر برگزاری انتخابات اصرار دارد و نقش بازیگران و مواضع کشورهای همسایه در این باره چیست؟

در پاسخ به سوال اول باید گفت که شرایط سیاسی داخل اقلیم از جمله شرایط اقتصادی و نیز منطقه ای برای برگزاری همه پرسی جدایی کردستان مهیا نیست. پارلمان کردستان دو سال بود که به دستور حزب بارزانی تعطیل شده، در واقع حزب بارزانی پارلمان که نماد استقلال و نمایندگی مردم است را تعطیل کرده است، بارزانی طبق قانون حق داشت هشت سال رئیس منطقه کردستان باشد دوره ریاست وی از سال 2005 شروع شد و سال 2013 به پایان رسید اما بارزانی از سال 2013 تاکنون حاضر به ترک کرسی خود نیست.

این باعث اختلاف جبهه تغییر و حزب بارزانی شد و کار به تعطیل شدن پارلمان کشید، اکنون جبهه تغییر ، جماعت اسلامی و جنبش اسلامی مخالف زمان برگزاری همه پرسی هستند چرا که شرایط را برای برگزاری همه پرسی مناسب نمی‌دانند. پس وضعیت سیاسی داخل این اقلیم به سمتی حرکتی کرده که جریانات را به دو جبهه تقسیم کرده گروههای مخالف همه پرسی بر این باورند که هم اکنون شرایط داخلی و منطقه ای برای برگزاری همه پرسی فراهم نیست و تا زمانی که این شرایط مهیا نشود برگزاری همه پرسی دستاوردی به همراه نخواهد داشت.

به نظر می رسد که همه پرسی برای آقای بارزانی تنها راه برون رفت از مشکلات داخلی کردستان باشد  حکومت بارزانی حتی توان پرداخت حقوق کارمندان دولتی را ندارد و اقلیم با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کند و حقوق کارمندان را به یک سوم کاهش داده و این در حالی است که حقوق کارمندان دولتی خود را با تاخیر و 45 روزه پرداخت می‌کند در چنین شرایطی بارزانی برای فرار از همه این مشکلات موضوع همه پرسی را مطرح کرد تا به نحوی بر این مشکلات اقتصادی سرپوش بگذارد.

علاوه بر شرایط داخلی ، اوضاع منطقه نیز برای برگزاری همه پرسی جدایی کردستان از عراق مسیر نیست . برای آگاهی از این موضوع باید نگاهی به مواضع کشورهای منطقه از جمله کشورهای همسایه در این زمینه داشته باشیم.

موضع جمهوری اسلامی ایران و سوریه در این باب کاملا شفاف و روشن است. ایران و سوریه از حاکمیت عراق و تمامیت اراضی این کشور حمایت می‌کنند و مخالف تجزیه این کشور هستند و معتقدند که تمامی اقوام این کشور با حفظ هویت قومی و ملی خود می توانند زیر یک سقف یعنی حکومت مرکزی به زندگی مسالمت آمیز خود ادامه دهند.

در باب موضع دولت ترکیه در مخالفت با همه پرسی کردستان عراق باید گفت درست است که نفت اقلیم از ترکیه صادر می‌شود و منافعی زودگذری برای این کشور دارد اما ترکیه در درازمدت استقلال کردستان عراق را خطر امنیتی برای خود می‌داند قطعا تجزیه عراق زمینه ساز تجزیه ترکیه خواهد شد و آنکارا به خوبی بر این امر واقف است و به همین دلیل به شدت مخالف استقلال کردستان عراق است.

موضوع دوم اینکه موصل و مناطق سنی‌نشین در حال حاضر و در پی جنگ با داعش کامل ویران شده به نظر می‌رسد که کار برای شرکت های ترکیه در شرایط فعلی فراهم شده است قطعا اگر ترکیه از استقلال کردستان عراق حمایت کند باید منتظر عواقب ناشی از آن از جمله تهدید دولت عراق به قطع ارتباط با ترکیه باشد که این به نفع دولت ترکیه نیست و در واقع آنکارا منافع کوتاه مدت خود را بر منافع بلندمدت ترجیح نمی دهد.
 
آمریکا نیز به شدت مخالف برگزاری همه پرسی است و اعلام کرده است که آن را به رسمیت نمی شناسد. نماینده ترامپ در اقلیم صراحتا اعلام کرد اگر همه پرسی برگزار شود نه تنها آمریکا نتیجه آن را نمی پذیرد و به آن پایبند نخواهد بود بلکه تمامی روابط خود را با اقلیم قطع خواهد کرد.

قطعا آمریکا نمی‌خواهد یک اقلیم کوچک با عراق را با آن همه منافعی که برای این کشور به همراه دارد از جمله نفت و منابع انرژی عوض کند.

حمایت اسرائیل از برگزاری همه پرسی نیز به نفع کردها نیست و حتی خود مقامات کُرد هم بر این امر واقفند که حمایت اسرائیل به ضرر آنهاست نه به سود آنها چرا که این رژیم مشروعیتی ندارد تا بتواند به کشور دیگری مشروعیت بدهد.

به نظر نگارنده، امارات بخاطر تضعیف دولت اخوانی ترکیه حامی تشکیل دولت کردی است  در این زمینه عربستان و نیز لایه هایی از دولت اردوغان نیز از تشکیل دولت کردستان سود می‌برند.

با توجه به مطالبی که گفته شد آنچه که از قرائن پیداست به نظر نمی رسد که بارزانی از موضع خود در این زمینه عقب نشینی کند چون آبروی سیاسی 50 ساله وی در گرو اجرای همه پرسی است. بارزانی می خواهد به عنوان شخصیتی مطرح شود که همه پرسی را مطرح و به آرزوهای کردها جامه عمل پوشانده است.

حالا تصور کنید که در صورت برگزاری همه پرسی و  در سایه این همه مخالفت ها، چه سرنوشتی در انتظار اقلیم کردستان عراق خواهد بود.  منطقه اقلیم در این حالت به تعبیر «ناظم دباغ» نماینده کردستان عراق در تهران "خفه" خواهد شد چون این منطقه محدود به خشکی است و هیچ دسترسی به دریای آزاد ندارد و از طریق کشورهای همسایه دسترسی این منطقه به دریا مسیر می شود . تصور کنید این کشورها برای مدتی حریم هوایی، زمینی و دریایی خود را به روی اقلیم ببندند در آن صورت مشخص می شود که این منطقه با چه پیامدهایی روبرخواهد شد. به نظر می‌رسد در این شرایط بارزانی برای عبور از بحران روی برخی از کشورهای عربی منطقه از جمله امارات و عربستان حساب باز کرده باشد.

حسن رستمی کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه

انتهای پیام/