عدم تمایل پاکستان به حضور طالبان در نشست عمان/چین از بن‌بست مذاکرات کابل-اسلام‌آباد احساس خطر می‌کند
یک کارشناس مسائل سیاسی افغانستان با اشاره به این که نشست عمان برای مذاکره بین افغانستان و پاکستان برگزار شد به صراحت گفت که اسلام‌آباد تمایلی به حضور طالبان در عمان نداشت و از این گروه نیز نمایندگی نمی‌کرد.
«اسحاق اتمر» کارشناس ارشد مسائل سیاسی و استاد دانشگاه کابل در گفت‌وگو با خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، نشست صلح افغانستان در عمان و استراتژی جدید آمریکا در این کشور را بررسی کرد.
وی درباره نشست عمان اظهار داشت: به هر حال طالبان دعوت نشده‌اند و نمایندگان چین و آمریکا نیز در این نشست به عنوان ناظر حضور داشتند تا به عنوان ضامن برای اجرای توافقات دو کشور عمل کنند.
استاد دانشگاه کابل بیان کرد: تفاهم اسلام‌آباد - کابل برای چین مهم است زیرا چین سرمایه‌گذاری بزرگی در پاکستان انجام داده است و بن‌بست مذاکرات افغانستان و پاکستان می‌تواند سرمایه گذاری میلیارد دلاری مقامات پکن در بندر گوادر و گذرگاه اقتصادی پاکستان را با چالش مواجه کند.
وی در ادامه تصریح کرد: ناامنی پاکستان خطر بزرگی برای سرمایه گذاری‌های چین در این کشور محسوب می‌شود در نتیجه مقامات پکن با نفوذی که بر پاکستان دارند به عنوان ضامن اسلام‌آباد یک طرف این مذاکرات هستند و آمریکا نیز به عنوان بزرگترین کمک کننده به افغانستان که هزاران سرباز در این کشور دارد ضامن دولت کابل محسوب می‌شود.
اتمر افزود: هنوز زود است که در مورد نتیجه این نشست قضاوت کنیم. باید منتظر ماند تا چه توافقات از این نشست خارج خواهد شد و مهمتر اینکه آیا پاکستان به تعهدات خود عمل خواهد کرد یا خیر.
عدم حضور طالبان در نشست عمان
کارشناس افغان در پاسخ به این که آیا عدم دعوت از طالبان با گفتار رهبران افغان درباره صلح تضادی ندارد، بیان کرد: تضادی در سیاست صلح افغانستان وجود ندارد بلکه دیدگاه صلح پاکستان دچار تضاد است زیرا پاکستان همواره تأکید می‌کند که این کشور قادر به اعمال فشار بر گروه طالبان نیست و این گروه با روسیه و ایران روابط نزدیکی دارد.
اما حقیقت این است که مراکز طالبان و رهبران آنها در پاکستان وجود دارند و زخمی‌های آنها در این کشور مداوا می‌شوند و این گروه نیز از طریق این کشور تجهیز می‌شوند.
استاد دانشگاه کابل تصریح کرد: پاکستان برای توجیه اظهارات خود نخواست که طالبان در نشست عمان شرکت کنند تا به افغانستان آمریکا و جامعه جهانی طوری وانمود کند که با وجود دعوت آنها طالبان در نشست عمان شرکت نمی‌کنند و اسلام‌آباد تأثیرگذاری خود بر طالبان را از دست داده است.
وی ادامه داد که سازمان اطلاعات ارتش پاکستان برای اثبات اظهارات وزارت خارجه کشورش مبنی بر عدم تاثیرگذاری بر طالبان، تلاش می‌کند از این موضوع به عنوان یک بهانه استفاده کند.
دست بالای طالبان در جنگ افغانستان
اسحاق اتمر همچنین اظهار داشت: توقع نداریم تا مشکل بزرگ افغانستان در یک نشست حل و فصل شود بلکه فرایند صلح طولانی است و طالبان و دیگر مخالفان مسلح که در افغانستان دست بالایی دارند بدون جنگیدن و فشار، تمایل به مذاکره ندارند.
کارشناس مسائل سیاسی افغانستان افزود: برای گشایش در روند صلح باید به ابتکار نظامی و فشار از طریق جنگ نیز توجه کرد تا در نتیجه سرکوب و تضعیف، مخالفان مسلح به صلح تمایل پیدا کنند.
تا زمانی که طالبان در میدان جنگ برتری دارند نه به صورت مستقل و نه با مشاوره پاکستان حاضر به مذاکرات نخواهد شد.
وی در ادامه خاطر نشان کرد که نشست‌های چهارجانبه صلح افغانستان در گذشته با کشته شدن «ملا اختر منصور» رهبر سابق طالبان بدون نتیجه متوقف شد ولی ابتکار برگزاری نشست‌های چهارجانبه سرآغاز یک روند مثبت و حرکتی به سوی مصالحه محسوب می‌شود.
استاد دانشگاه کابل افزود: ممکن نیست که با یکی دو دور مذاکره به نتیجه رسید اما دولت افغانستان برای گرفتن نتیجه‌ای بهتری از این روند در راستای مصالحه باید به قدرت نظامی بیشتری دست یابد.
تفاوت نشست مسقط با نشست‌های کابل و اسلام‌آباد
اتمر درباره تفاوت نشست‌های عمان با نشست‌های کابل و اسلام‌آباد در گذشته نیز تاکید کرد که این نشست تفاوتی با نشست‌های گذشته ندارد اما نباید فراموش کرد که پس از اعلام استراتژی جدید واشنگتن ظاهرا تغییرات و تسهیلاتی در مواضع سیاسی پاکستان نیز به وجود آمده است و احتمالا نتیجه این نشست با تغییراتی همراه است.
کارشناس افغان درباره محورهای احتمالی دو کشور در مسقط گفت که پاکستان در این نشست از طالبان نمایندگی نکرده بلکه این مذاکرات برای حل اختلاف نظر درباره مسائل مرزی، طالبان و مهاجرین افغان بین دولت افغانستان و پاکستان صورت گرفته است.
وی گفت: اگر دو طرف در این مذاکرات به پیشرفت‌هایی دست یافته باشند، افغانستان می‌تواند توقعات خود را از پاکستان مطرح کند و در پاسخ نیز دولت اسلام‌آباد توضیح دهد که چگونه باید طالبان را بر سر میز مذاکره حاضر خواهد کرد، زیرا نشست عمان می‌تواند سرآغازی برای حل اختلاف نظر بین دو کشور باشد.
با این حال، احتمالا موضوعاتی مانند مبادله زندانیان، و مبارزه مشترک با تروریسم در دو طرف مرز نیز از سایر موضوعات مورد بحث در مسقط بودند.
استاد دانشگاه کابل همچنین درباره دلیل برگزاری نشست چهارجانبه در عمان اظهار داشت: معتقدم که کشورهای عربی با پاکستان، افغانستان و آمریکا روابط خوبی دارند، قطر نیز به پشتیبانی از طالبان متهم است و عربستان سعودی هم با جمهوری اسلامی ایران مشکل دارد و البته به آمریکا بسیار نزدیک است. ترکیه نیز مشکلاتی دارد و از آمریکا تا حدودی فاصله گرفته است در نتیجه عمان به عنوان آدرس جدید، گزینه خوبی است زیرا کشوری میانه رو محسوب می‌شود.
اسحاق اتمر با اشاره به عدم حضور ایران، روسیه و هند در نشست عمان نیز تصریح کرد: موضوع برگزاری نشست عمان در اجلاس شانگهای مطرح شد و توافق صورت گرفت تا مذاکرات چهارجانبه بین افغانستان، پاکستان، چین و آمریکا ادامه یابد و مشخص شود که آیا این مذاکرات می‌تواند دریچه‌ای را به سوی صلح باز کند یا خیر.
احتمالا در گام بعدی، دولت افغانستان و پاکستان می‌توانند سایر کشورهای منطقه مانند هند، ایران، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی را دعوت کنند.
کارشناس مسائل سیاسی افغانستان در پایان تاکید کرد که هنوز زود است تا تمام کشورهای منطقه به این نشست دعوت شوند، زیرا اگر نتیجه دو طرف مذاکرات که افغانستان و پاکستان هستند رضایت بخش باشد، سایر کشورها نیز برای همکاری و مذاکره با افغانستان تشویق خواهند شد.
انتهای پیام/.