هنر در اولویت هزینه مسئولان نیست؛ اردبیل فاقد خانه‌های تخصصی هنر است
پنجمین نشست تسنیم با هنرمندان این بار به بهانه گرامیداشت هفته خوشنویسی در منزل عباس عرفانی استاد اخلاق، مدرس خوشنویسی و جزو پایه‌گذاران رشته هنر اردبیل با همراهی جمعی از هنرمندان و کارکنان حوزه هنری اردبیل برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، نشست‌های تخصصی تسنیم با هنرمندان که با رویکرد شناسایی مشکلات و معضلات پیش روی هنرمندان و معرفی آن‌ها به جامعه در قسمت پنجم خود به مناسبت گرامیداشت هفته خوشنویسی به همت حوزه هنری استان اردبیل که در سال های اخیر فعالیت‌های محسوس و نقش به‌سزایی در اعتلای فرهنگ و هنر داشته در منزل عباس عرفانی، استاد اخلاق، مدرس خوشنویسی و جزو پایه‌گذاران رشته هنر اردبیل که سال‌هاست از ضعف جسمانی رنج می‌برد برگزار شد.
عباس عرفانی هنرمند خوشنویس، دبیر بازنشسته آموزش و پرورش که بیش از 40 سال است خود را وقف هنر و فرهنگ اردبیل کرده است در کارنامه درخشان خود سابقه حضور در نمایشگاه‌های معتدد گروهی و انفرادی در کشور و تربیت هنرمندان بسیاری را دارد.
تسنیم: در این 40 سال فعالیت نگاه مردم به هنر و هنرمند چه سیری را طی کرده است؟
عرفانی: در این مدت که به عنوان خوشنویس و معلم در جامعه حضور داشته‌ام با یک سیری صعودی و استقبال خوب نسبت به هنر مواجهیم، در گذشته تعداد محدودی بودند که فعالیت‌های هنری انجام می‌دادند ولی امروز می‌بینیم که در هنرهای مخلفتی به همت حوزه هنری، فعالیت‌های چشم گیر و قابل توجهی انجام می‌گیرد و این حرکت شتابدار، قطعا سبب بالا رفتن روحیه هنری و فرهنگ می‌شود.
تسنیم: با توجه به افزایش استقبال مردم، ارگان‌های مرتبط و مسئولان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عرفانی: هنرمندان و مردم باید خود به فکر خود باشند، مسئولان باتوجه به دغدغه‌های شغلی و شرایط مسئولیتشان نمی‌توانند به همه رسیدگی کنند و این شرایطی گاهی باعث می‌شود که هنرمندان دلسرد شوند، مسئولان می آیند و می‌روند، این هنرمندان هستند که همیشه می‌مانند و تاریخ را می‌سازند، در دوره‌های گذشته شرایط به گونه‌ای رقم خورد که حتی نشد ملاقاتی با مدیرکل ارشاد اسلامی در طول مسئولیتش داشته باشیم، ولی این وضعیت در سال‌های اخیر بهتر شده است و امیدواریم به شرایط ایده آل برسد.
مسئولان چون مرتبط نیستند نمی‌دانند مشکل اصلی هنرمند چیست و چه معضلی دارد، مدیران هنری باید تئوری هنر را خوب بدانند و با آن مستقیماً درگیر باشند، چرا که در غیر این صورت بازدهی خوبی در عرصه هنر و فرهنگ نخواهیم داشت، مدیران فرهنگی در فعالیت‌های فرهنگی و هنری باید حضوری پررنگ و برخورد مستقیم داشته باشند.
مسئله مهمی که باید توجه داشت؛ توقع هنرمندان از مسئولین باید به اندازه وسع آن نهاد باشد، ما نباید با برخوردهایی بدور از منطق و کاملا احساسی همه را متهم کنیم و زیر سوال ببریم، میزان بودجه و اختیارات سازمان‌ها در اردبیل بسیار محدود است و انتظار بیجا از این نهادها غیر مقعول و بدور از شان هنر و هنرمند است، باید دست به هم داد تا مشکلات به صورت ریشه‌ای برطرف شود و فضا برای فعالیت‌های هنری گسترده و استعدادها شکوفا شود.
یکی از مهمترین کمبودهای اردبیل در باب هنر، نبود گالری‌های خصوصی و تخصصی در شهر و استان است که خلا چنین فضاهایی به شدت احساس می‌شود و قطعا با وجود چنین مکان‌هایی فضا برای عرضه کارهای هنرمندان فراهم شده و در نتیجه هنرمند خود را برای ارائه کارهای هرچه بهتر به چالش می کشد، این مهمترین کار برای ارتقای سطح کیفی هنر در اردبیل می‌باشد.
یکی دیگر از نتایجی که گالری‌های خصوصی دارند ایجاد یک جریان اقتصادی مداوم در حوزه فعالیت هنرمندان می باشد در دنیای کنونی نبود اقتصاد در هر رشته به ویژه، هنر باعث انحطاط می‌شود، به تمام مسئولان، نمایندگان مجلس و شوراهای شهری این مسئله را بارها گفتیم ولی تایید حرفهای ما تا برنده شدن در انتخابات است، بعد از پیروزی دیگر حالی از هنرمند هم نمی‌پرسند چه برسد به اینکه به قول‌هایشان عمل کنند.
وجود فقط 2 گالری فدک و خطایی در اردبیل بسیار کم است و این در حالی است که نگارخانه خطایی از لحاظ اصول گالری و نورپردازی و رنگ و بافت اصلا فضای مناسبی برای به نمایش گذاشتن آثار نیست و مهم تر از همه باعث صدمه دیدن میراث تاریخی می‌شود.
تسنیم: این روزها خوشنویسان به سمت نقاشی‌خط میل کرده‌اند نظرتان در مورد چنین تنوع و فعالیت‌ها چیست؟
عرفانی: خوشنویسی که نقاشی‌خط می‌کند نشان دهنده تعالی فکری و علمی آن هنرمند است، چرا که با احاطه و تلسط به هنرهای مختلف گرافیک، نقاشی، خوشنویسی و ادغام آن‌ها با یکدیگر خلق اثر می‌کند، هنرمندان اردبیل نیز فعالیت‌های خوبی در این زمینه دارند و با بهره‌گیری از اساتید و تلفیق صحیح نقاشی خط با تمرین‌های مستمر می‌توانند تاثیرات خوبی در هنر کشور داشته باشند.
تسنیم: آیا هنرمند می‌تواند بدون پشتوانه و درآمد از شغل دیگری فقط و فقط با حرفه هنری خود امرار معاش کند؟
عرفانی: خیر مطمئنا نمی‌تواند شخصی که در حوزه هنر و فرهنگی فعالیت می‌کند باید حمایت شود و چون امکان حمایت ارگان‌ها از این تعداد هنرمند در کشور را نداریم، هنرمندان باید شغل‌های جنبی برای درآمدزایی داشته باشند، اگر فروش آثار با ایجاد گالری‌ها نهادینه شود، شاهد بهبود وضعیت هنرمندان می شویم و شاید نیازی به کارهای جنبی که هنرمند را از فضای هنری دور کند نباشد.
تسنیم: شاهدیم که هنرمندان از اردبیل می‌روند آیا فضا برای کار در اردبیل وجود ندارد؟
عرفانی: همان طور که عده‌ای برای تحصیل به خارج از کشور می‌روند و کسب علم می‌کنند، هنرمندان ما هم همین کار را با رفتن از شهری کوچک به شهرهای بزرگ انجام می‌دهند، این کار نه تنها یک تهدید نیست بلکه فرصتی برای پیشرفت و استفاده از امکانات پایتخت می‌باشد که قطعا به سود اردبیل است، بیشتر هنرمندان حرفهای اردبیل، بین المللی هستند و این نشان دهنده مناسب بودن بستر و دارا بودن استعدادهای بالقوه است که باید به همت مسئولان و خود هنرمندان بالفعل شود.
هنرمندان زیادی از اردبیل رفته‌اند و برخی سال‌هاست دور از دیار خود زندگی می‌کنند، ولی باز هم موفقیت‌های آن‌ها، رشد و ترقیشان افتخاری برای اردبیل و هنرمندان اردبیل است.
تسنیم: مشکل اساسی هنر اردبیل را چه می‌دانید؟ چرا هنرمندان مطالبه‌گر نیستد؟
عرفانی: هنر در اولویت هزینه کردن مسئولان نیست، شروع جشنواره و فستیوال‌های هنری مختلف در اردبیل بسیار مهم و سودمند است ولی عملا نمی‌توان چنین کارهای پرهزینه و بزرگی را در اردبیل انجام داد چرا که انجمن های هنری از جمله خوشنویسان مستقل نیستند، در یک اتاق چند متری چه اتفاقی را می‌توان رقم زد؟
در استان‌های دیگر کشور انجمن‌های مختلف هنری ساختمان و مقر مشخص خود را دارند ولی اردبیل چه؟ فقط یک اتاق چند متری در ساختمان فدک به انجمن خوشنویسان واگذار شده که آن هم قطعی و همیشگی نیست، هنرمندان اردبیل واقعا بر روی پاهای خود ایستاده‌اند، با هنرمندان اکثر استان‌های کشور در ارتباطم، هنرمندانشان به قدرت هنرمندان اردبیل نیست و قاطعانه می‌توان گفت که هنرمندان اردبیل در سطح بالاتری قرار دارند.
در مورد مطالبه‌گری هم باید بگویم که وقتی می‌دانیم پاسخشان چیست، چرا باید خود را درگیر چنین کارهایی بکنیم، مطالبه گری وظیفه هنرمند نیست، باید بستر آنقدر فراهم شود که هنرمند بجای حاشیه معطوف خلق آثار باشد.
این یک درد و معضل بزرگیست که به دلیل نبود ساختمان و محل مناسب برای هر یک از شاخه‌های هنری، شاهدیم که هنرمندان اردبیل کافه‌ها و قهوه خانه‌ها را پاتوق خود کرده و تصمیمات مهم هنری و فعالیت‌های خود را در چنین مکان‌هایی می‌گیرند و خط فکری هنری اردبیل از قهوه خانه ها صادر می شود و این جلوه خوبی برای هنرمندان و اهالی هنر ندارد.
تسنیم: در سال‌های اخیر پیشرفت کدام رشته هنر را در اردبیل چشمگیر می‌دانید و کدام رشته‌ها دچار پسرفت شده اند؟
عرفانی: به جرات می‌توان گفت اکثر رشته‌ها پیشرفت و موفقیت‌هایی داشته‌اند که اهم آن‌ها را کاریکاتور، تئاتر، خوشنویسی، عکاسی وغیره که بهتر است بگوییم همه رشته‌ها در حال رشد هستند، برای مثال می‌توان هنرمندان کاریکاتوریست و عکاس اردبیلی را نام برد که در فستیوال‌های بین المللی چقدر موفقند و این به سبب تلاش مستمر و همکاری دوستان حوزه هنری مسیر شده است.
طبیعتا رشته‌هایی هم هستند که کم رنگ تر شد؛ از جمله سفالگری، که سبب آن نبود بستر و تقاضاست، ولی نبود فعالیت گسترده مجسمه سازان حس می‌شود.
گفت و گوهای جنبی بسیاری در حاشیه این مصاحبه بین هنرمندان مطرح شد و دغدغه‌های مشترکی در این حوزه را شاهد بودیم، ولی نکته جالب توجه و تاثیرگذار این نشست و مصاحبه این بود که استاد عرفانی، با وجود کسالتی که در سال‌های اخیر سبب ضعف جسمیشان شده بود، هیچ انتقاد و گلایه‌ای از هیچ فرد و نهادی نکردند و تاکیدشان بر این بود که با انتقاد تند و تخریب و تحت فشار گذاشتن بدون در نظر گرفتن وضعیت موجود، فقط جو را مسموم می‌کند و هنرمندان باید در چهار چوب اخلاق در کنار هم، با ارائه کارهای فاخر ساختار را از بنیان تصحیح کنند.
گفت‌وگو از بهرام آدشیرین‌پور
انتهای پیام/
قهرمانی، معاون حوزه هنری اردبیل
هنرمندان و کارکنان حوزه هنری اردبیل
استاد عرفانی
استاد عرفانی
