مسئولیت‌پذیری هنرمندان تئاتر و نقش کمرنگ خانه تئاتر
مجید گیاهچی در یادداشت خود معتقد است فرصت برای اعطای برخی مسئولیت‌ها به هنرمندان تئاتری وجود دارد، اگر خانه تئاتر در ساختار خود ایجاد نوگرایی کند.
باشگاه خبرنگاران پویا - مجید گیاهچی
همیشه این سؤال برایم مطرح بوده وقتی اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تخصیص اعتبار به نمایش‌ها طرفی نمی‌بندد، نه تنها امتیاز خاص و قابل‌توجهی کسب نمی‌کند؛ که با توجه به محدودیت بودجه و اعتبارات و لاجرم انتخاب معدودی از نمایش‌ها برای برخورداری از بودجه‌های حمایتی، خود را در معرض اعتراض و حتی دشمنی اکثریت کارگردانان تئاتر قرار می‌دهد، چرا تلاش نمی‌کند این وظایف را محول کند؟
جز اجرای معدودی از نمایش‌ها که به مضامین در اولویت این اداره کل از مضامین مذهبی گرفته تا انقلابی می‌پردازد و این اداره می‌تواند بودجه آن را نزد خود محفوظ نگاه دارد، ورود این اداره به تشخیص و تعیین گروه‌های در اولویت برای برخورداری از حمایت، که اجرایشان علی‌القاعده باید برای آن اداره علی‌السویه باشد، به‌خصوص در فقدان کمیت و کیفیت و مشروعیت مدیریتی و کارشناسی درون مجموعه‌ای چه مزیتی دارد؟
بی‌شک حفظ موقعیت و قدرت و تخصیص اعتبارات در نسبت با امتیازات گاه سازمانی - مثلاً حمایت از کارگردانانی که توسط افراد یا مجموعه‌های ذی‌نفوذ معرفی می‌شوند و اجابت درخواستشان ممکن است موجب حمایت‌های موثری از سازمان باشد) و امتیازات اکثراً فردی - بده‌‌بستان با افراد ذی‌نفوذ و وابسته که احتمال آن‌که بتوانند در ازای حمایت انجام‌شده، موقعیتی نصیب مدیران و تصمیم‌گیران در زمان تصدی پست یا پس از آن بکنند، از جمله با کسانی که با افراد و مراکز قدرت در ارتباطند، کسانی که در دیگر سازمان‌ها دارای نقشی هستند و می‌توانند جبران کنند (مثلاً در دوره‌هایی حتی تصمیم‌گیرندگان در دانشگاه‌ها و ...)، چهره‌هایی که بیشتر مورد توجه رسانه‌ها هستند، متملقان و چاپلوسان و موی‌دماغ‌شوندگان و در اندک مواردی معترضانی که احتمال دارد به فرد یا سیستم آسیب برسانند، تحقق یافته و در واقع در بسیاری موارد امکانی برای کسب موقعیت و بده بستان بوده است.
از سوی دیگر تشکیلات قدرتمند و صاحب‌مشروعیتی برای واگذاری اختیارات وجود نداشته است. شاید مناسب‌ترین تشکیلات برای چنین منظوری همین خانه تئاتر باشد، که البته لازم است پیش از آن‌که مشروعیت خود را به مسئولان ثابت کند، این مشروعیت را به‌طریق اولی از خود اعضای صنف کسب کند. در حالی‌که شاید در تصمیمی درست خانه تئاتر تا کنون حتی دعوت به پذیرش مسئولیت در بخش‌های کوچک و محدودی که پیشنهاد شده را هم به‌خاطر بسیاری ملاحظات نپذیرفته است.
در صورتی‌که خانه تئاتر بتواند خود را متحول کرده و ساز و کاری دموکراتیک، کارآمد، مدرن و قانونمند تعریف کرده، برنامه‌هایی دقیق و مشخص با لحاظ تمام جوانب داشته و از پشتوانه‌ی اکثریت جامعه‌ی تئاتر برخوردار باشد، با توجه به تعریف علی‌القاعده معتبر سیستم انتخاباتی که محدودیت‌هایی در اعمال مدیریت ایجاد کرده و دسترسی به سیستم و شفافیت را سهل‌تر می‌کند، می‌توان امیدوار بود علاوه بر اتکای افراد به آرا که امکان نظارت را از یک سو و پاسخ‌گویی به تصمیمات را از سویی دیگر افزایش می‌دهد، حتی در صورت ناکارآمدی در یک یا چند دوره، اولاً نسبت به تغییر مدیران اقدام کرد و ثانیاً حتی در صورت خطا و اشتباه با توجه به آن‌که افراد منتخب برآیند نظر جامعه‌ی تئاتر هستند، میزان رضایت‌مندی بیشتر شود و شاید بهتر باشد بگویم مشروعیت ابراز عدم‌رضایت محدودتر و کمتر.
به همین سبب است که شاید هم‌عرض با عدم‌تمایل دولت در واگذاری مسئولیت‌هایش -مسلماً به‌غیر از مسئولیت‌های نظارتی و آن‌چنان‌که مایل به ابراز آن هستند سیاست‌گذاری-، عدم‌مشروعیت و آمادگی خانه تئاتر برای پذیرش مسئولیت نیز از جمله دلایل کمرنگ بودن نقش هنرمندان در تصمیم‌گیری‌ها بوده است.
آیا می‌توان اطلاعات دقیقی در مورد کل بودجه تئاتر کشور، سرفصل‌های بودجه‌ای و جزئیات و نحوه‌ی هزینه‌‌ی آن به‌دست آورد؟
- کل بودجه‌ی حمایت از نمایش‌ها چقدر است و به تفکیک به هر نمایش و کارگردان چقدر پرداخت شده است؟ (در طول امسال و سال‌های گذشته و تا جایی که سوابقی وجود دارد که بعید می‌دانم با توجه به حسابرسی‌ها غیرقابل دسترسی باشد)
- سیستم تصمیم‌گیری در این مورد چگونه است؟ آیا تصمیم‌گیری فردی است یا شورایی وجود دارد؟ آن فرد کیست یا اعضای آن شورا چه کسانی هستند؟
- آیا می‌شود افراد ثابتی مستمراً از این بودجه‌ها برخوردار بوده باشند و کارگردانان بسیاری حتی یک بار از آن بهره نبرده باشند؟
امیدوارم این اطلاعات محرمانه و سری قلمداد نشود؛ چون دلیلی وجود ندارد که اگر اجحاف و تبانی‌ای در میان نیست و مبنا و ملاک درست و قابل‌دفاعی وجود دارد، که انشاالله همین‌طور است، این ارقام پنهان باشد.
انتهای پیام/
