راز اول در ترور «کندی»/گفته‌ها و ناگفته‌ها درباره مظنون قتل

سازمان‌های امنیتی آمریکا همچنان در حال خرید زمان در خصوص پرونده ترور جان اف. کندی هستند و راز اول این پرونده همچنان بی‌پاسخ مانده است.

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ــ این روزها آرشیو ملی ایالات متحده طبق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و با موافقت ترامپ  اقدام به انتشار حدود دو هزار و 900 سند از مجموع سه هزار و 100 سند مربوط به ترور «جان اف. کندی»، سی و پنجمین رئیس جمهور آمریکا کرده است. او در 22 نوامبر 1963 به‌ضرب گلوله به قتل رسید، اما این اسناد نیز نتوانسته از معماها درباره ترور کندی پرده بردارد.

در آن زمان، قاتل کندی فردی به‌نام «لی هاروی اسوالد» اعلام و گفته شد که وی در این ترور از کسی دستور نگرفته و بدون انگیزه‌های سیاسی ــ حزبی مبادرت به این کار کرده است. اسوالد خود این اتهامات را انکار می‌کرد و تحقیقات پلیس هم در این باره راه به جایی نبرد. پس از حادثه ترور کندی با وجود تدابیر حفاظتی شدید در آمریکا، اولین راز بزرگی که در اذهان عمومی این کشور و جهان شکل گرفت و تا به امروز نیز باقی مانده اینکه؛ چگونه یک فرد معمولی بدون وابستگی به نهاد یا حزب خاصی و بدون انگیزه فردی و سیاسی توانسته لایه‌های امنیتی سازمان‌های سیا، اف‌بی‌آی و گارد ریاست جمهوری را پشت سر گذاشته و به همین سادگی اقدام به ترور رئیس جمهور آمریکا کند؟

پس از انتخاب لیندون جانسون به جانشینی جان اف. کندی، وی کمیته‌ای را به‌سرپرستی «ارل وارن» رئیس دیوان عالی آمریکا برای تحقیق در مورد ترور کندی تشکیل داد. این کمیته که به «کمیسیون وارن» معروف شد در سال 1964 گزارشی در حدود 900 صفحه به رئیس جمهور لیندون جانسون ارائه داد که به‌عنوان روایت رسمی ترور کندی چند روز بعد منتشر شد. در این گزارش این‌گونه اعلام شد که لی هاروی اسوالد بدون هیچ‌گونه طرح و برنامه و هدف خاصی و به‌تنهایی اقدام به ترور رئیس جمهور کرده است و هیچ توطئه‌ای در کار نبوده است. در یادداشت حاضر نگاهی مختصر بر راز اول در پرونده ترور کندی انداخته می‌شود:

لی هاروی اسوالد کیست؟

لی هاروی اسوالد متولد ایالت لوئیزیانا در آمریکا بود. در بیوگرافی وی عنوان شده که اسوالد عضو سابق تفنگداران نیروی دریایی آمریکا بوده و گرایشی مارکسیستی داشته است. وی در سال 1958 پس از پایان دوران خدمت به مسکو رفت و پس از ازدواج با یک فرد روس به‌نام مارینا پروساکوا مجدداً در سال 1962 به آمریکا بازگشت.

وی در زمان وقوع ترور کندی انباردار کتاب در مدرسه تگزاس واقع در شهر دالاس بود. گفته شده است که اسوالد در 22 نوامبر 1963 چند ساعت قبل از ترور جان اف. کندی در طبقه ششم محل کارش مشاهده شده و به‌هنگام عبور ماشین کندی از مقابل مدرسه تگزاس، اقدام به شلیک سه گلوله به‌سمت وی نموده و موجب کشته شدن کندی شده است. در 24 نوامبر 1963 و تنها دو روز پس از دستگیری، زمانی که اسوالد 24ساله در حال انتقال به زندان دالاس در حلقه به‌هم‌فشرده مأموران پلیس و خبرنگاران بود، با شلیک گلوله جک روبی، مالک یهودی یک باشگاه شبانه از فاصله چند سانتی‌متری کشته شد، بنابراین به‌دلیل مرگ اسوالد، بیگناهی یا مجرمیت وی هرگز در دادگاهی اثبات نشد و حتی برخی منتقدان مدعی شدند که این شخص اساساً هیچ نقشی در ترور رئیس جمهوری وقت ایالات متحده نداشته ‌است.

شبهات موجود

  • آیا واقعاً کندی را اسوالد به قتل رساند؟

اسوالد تا لحظه آخر اتهام ترور کندی را نپذیرفت و ادعا داشت که او به کسی تیراندازی نکرده و از او به‌عنوان طعمه استفاده شده است. اسوالد همچنین مدعی بود که عکسی که از او با سلاح قتاله منتشر شده جعلی است و صورت او را به بدن فرد دیگری چسبانده‌اند. تحقیقات انجام‌گرفته نیز تا به امروز قطعیت ترور به‌دست اسوالد را تأیید نکرده است، ضمن آنکه شبهات فراوانی در انجام این اقدام مطرح گردیده که تا به امروز بی‌پاسخ مانده است، به‌عنوان مثال «پل مندل» در مقاله‌ای که در سال 1963 در مجله لایف به چاپ رساند، نوشت: «کندی با سه تیر کشته شد. دو گلوله از لوله تفنگ اسوالد شلیک شد، سومی که کاری شد، از لوله تفنگ چه‌کسی؟ سه تیر در یک محدوده زمانی بسیار کم غیرممکن بود که کمتر از 6 ثانیه بین تیر اول و سوم فاصله باشد. گلوله هر سه تیر، یکی بود؛ ولی از یک تفنگ شلیک نشده بود. به‌راستی آن را چه‌کسی شلیک کرد؟ بدیهی است که اسوالد اگر هم مقصر بود، گناهکار واقعی نبود. چگونه کمیسیون تحقیق وارن با تمام امکانات خود، به‌همراه سازمانهای سیا و اف‌بی‌آی هنوز نتوانسته است دستی را که سومین تیر را رها کرد، بیابد؟».

همچنین در طول تحقیقات کمیته وارن، یک تک‌تیرانداز از ارتش ایالات متحده تلاش کرد که صحنه را بازسازی نماید و برای این کار از همان اسلحه‌ای استفاده نمود که در طبقه ششم انبار کتاب‌های درسی تگزاس پیدا شده بود، حتی پس از تعمیر نقص‌های مکانیکی اسلحه و شلیک به اهداف ثابت در نقاط مناسب نیز تیرانداز نتوانست به ترکیبی از دقت و سرعتی که برای یک تیرانداز تنها لازم بود دست یابد، با وجود این، اسوالد همچنان به‌عنوان تنها شلیک‌کننده ترور شناخته می‌شد و حتی زمانی که یک ژنرال ارتش در کمیسیون وارن شهادت داد که او یک تیرانداز قابل نیست نیز تغییری در این موضع حاصل نشد.

  • انگیزه اسوالد از ترور جان اف. کندی چه بود؟

مل آیتون نویسنده آمریکایی که کتاب‌های متعددی همچون «شکار رئیس‌جمهور» را به رشته تحریر در آورده است، انگیزه‌های اسوالد در ترور کندی را از بُعد روانشناسی قابل توجیه دانسته است. وی درباره انگیزه‌های شخصی اسوالد در این اقدام با تشریح زندگی خصوصی اسوالد و مسایلی همچون از دست دادن پدر در دوران کودکی، زندگی با ناپدری و عدم توجه کافی مادر به وی در دوران کودکی می‌نویسد: «اسوالد از لحاظ روانشناسی فردی انزواطلب بوده است. بنابر گفته روانشناسان، کودکانی که در زندگی منزوی بوده‌اند در سنین بالاتر دنیا را دشمن خود قلمداد می‌کنند». آیتون همچنین به‌استناد بخش‌هایی از گزارش کمیسیون وارن می‌نویسد که اسوالد در اواسط دهه 50 بین دوستان خود از علاقه وافرش به کشتن یک رئیس جمهور سخن به میان آورده است.

آیتون در بخش انگیزه‌های سیاسی اسوالد ادعا می‌کند که عقده‌های شخصی اسوالد به‌عنوان یک جوان رنج‌کشیده باعث گردیده تا وی از طریق فلسفه سیاسی خود را اقناع کند، بدین ترتیب وی با انتخاب سیاست رادیکالی تلاش داشته تا نفس خود را بازسازی کند. آیتون می‌افزاید که قرار داشتن اسوالد تحت تأثیر کمونیسم از طریق یادگیری زبان روسی و مطالعه مبانی کمونیسم و همچنین الهام‌گیری از مبارزان کوبایی به‌ویژه فیدل کاسترو  باعث گردیده بود تا وی خود را یک انقلابی مهم پنداشته و مجموع این عوامل وی را به‌سمت ترور کندی سوق دهد.

این در حالیست که بر اساس نظرسنجی‌های انجام‌گرفته توسط مؤسسه نظرسنجی گالوپ در سال 2001، حدود 52 درصد از مردم آمریکا در سال 1963 معتقد بودند که افراد دیگر در ترور کندی دست داشته‌اند. آخرین نظرسنجی مؤسسه گالوپ نیز حاکی از آن است که هنوز تنها حدود 30 درصد از مردم آمریکا باور دارند که ترور کندی کار لی هاروی اسوالد بوده است.

  •  آیا اسوالد به‌تنهای کندی را ترور کرد؟

کنث ران، مقاله‌نویس و محقق آمریکایی که تلاش دارد با انتشار مدارک آکادمیک‌پسند درباره ترور جان اف. کندی، به کشف حقیقت و تمایز آن از نظریه‌های توطئه‌گرا کمک کند، قاطعانه می‌گوید: «همه این قصه‌ها درباره نقش مافیا، نقشه سیا، فیدل کاسترو و جاسوسان کوبایی و غیره را فراموش کنید. جان اف. کندی را لی هاروی اسوالد به‌تنهایی کشت، ختم کلام». «ما آمریکایی‌ها علاقه وافری به سرگرم کردن خودمان با قصه‌ها و فرضیه‌های توطئه پیرامون ترور کندی داریم. اما مدارک و مستندات نشان می‌دهد که اسوالد، به‌تنهایی ترور کندی را ترتیب داد و دو روز بعد هم جک روبی، به‌تنهایی تصمیم گرفت که اسوالد را بکشد، همین». این دقیقاً همان نتیجه‌ای است که در ابتدای گزارش کمیته وارن آمده است.

اما این در حالیست که بسیاری از کارشنان و منتقدان بر این باورند که ترور کندی یک اقدام جمعی و سازمان یافته بوده است. مثلا در سندی که در هفته های گذشته منتشر گردید و مربوط به مکاتبات مقام‌های شوروی سابق در میان اسناد ترور جان اف. کندی است، کرملین از این فرضیه حمایت نموده که ترور کندی کار یک نفر نبوده است. در این سند کارشناسان امنیتی و اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی آن زمان نتیجه گرفته‌اند که این ترور به دقت برنامه‌ریزی شده بوده و چندین نفر در اجرای آن نقش داشته‌اند.

  • سناریوهای احتمالی

1-احتمالا دست های آلوده بزرگی در پرونده ترور جان اف کندی همچون لیندون جانسون جانشین کندی وجود دارد و به همین خاطر همچنان این اصرار وجود دارد که یک فرد بدون شناسنامه سیاسی و امنیتی همچون اسوالد به عنوان پیشمرگه مطرح باشد.

2- ادعاهای مطروحه در خصوص تعلقات اسوالد به کمونیسم، کارکرد دوره ای برای آمریکا در راستای عملیات روانی علیه خاستگاه کمونیسم یعنی روسیه، چین و کوبا دارد.

  • نتیجه گیری:

مجموع داده های منتشره در خصوص ترور جان اف کندی توسط لی هاروی اوسوالد تا به امروز نشان می دهد که سازمان های امنیتی آمریکا همچنان در حال خرید زمان در خصوص پرونده ترور کندی هستند و به همین خاطر همچنان به انتشار اسناد اضافه بر سازمان مبادرت می ورزند. این در حالیست که پس از گذشت بیش از نیم قرن از حادثه ترور کندی حداقل می بایست اولین راز از مجموع رازهای این ترور پاسخ داده می شد که این اتفاق هنوز نیافتاده است.

این مسئله نشان می دهد که پای بسیاری از افراد، نهادها و جریان ها فراتر از زمان و مکان در این پرونده گیر بوده و احتمالا انتشار واقعیات موجب برهم ریختن اوضاع داخلی و خارجی آمریکا می شود.

انتهای پیام/*