رکورد تولید سیب در دست باغداران آذربایجان غربی
آذربایجان غربی با تولید ۶ درصد محصولات کشاورزی کشور و اشتغال بیش از ۳۵ درصدی در این بخش، رتبه اول تولید سیب، عسل، چغندرقند و برخی دیگر از محصولات را دارد اما این روزها فضای عمومی به ضرر سیب استان متشنج شده که در گزارش پیش رو به این موضوع پرداخته‌ایم.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، می‌گویند همه آنچه که بشر امروز را از بهشت به زمین رانده، به خاطر همین میوه است! میوه‌ای که نام «بهشتی» بر آن نهاده و هر کجا سخن از فواید میوه‌ها است، به یقین نام سیب را خواهید شنید.
علاوه بر تأکیدی که علم پزشکی بر مصرف سیب در تغذیه روزانه دارد، این حدیث از امام جعفر صادق (ع) که می‌فرمایند: «اگر مردم می‌دانستند در سیب چیست، بیمارانشان را جز به آن درمان نمی‌کردند. بدانید که سیب، به‌ویژه، سودمندترین چیز برای قلب و مایه شست‌وشوی آن است.» و احادیثی مانند این، خود گواه دیگری بر خواص این میوه است.
نعمتی که به فراوانی بر مردم آذربایجان غربی نازل شده و باغ‌های این استان را به بویی خوش، معطر ساخته است، تا جایی که این استان در پله اول تولید سیب کشور قرار گرفته و سالانه قسمت اعظمی از نیازهای بازار داخلی و صادراتی را تأمین می‌کند.
چند روزی است که سیب‌های زیردرختی که به صورت موقت در کنار جاده‌های استان جمع آوری شده، چهره ناخوشایندی به این میوه بخشیده و تبدیل به مشکلی اجتماعی شده است.
تا جایی که گاه در افکار عمومی چنین برداشت می‌شود که وضعیت این سیب‌ها، مبتلابه تمام محصول تولیدی استان است.
چقدر سیب داریم؟
بنا به اعلام رسمی رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی پیش بینی تولید سیب استان در سال 96 بیش از یک میلیون و 200 هزار تن است، در حالی که حجم تولید سیب در سال گذشته بیش از 900 هزار تن و در سال 94 به یک میلیون و 200 هزار تن رسیده بود.
اسمعیل کریم زاده می‌گوید: آذربایجان غربی با داشتن 53 هزار و 88 هکتار باغات سیب بارور، همزمان با اینکه از نظر سطح رتبه اول را به خود اختصاص داده، در راندمان تولید نیز حائز رتبه اول کشوری است.
عبدالله فتح‌الله‌زاده، معاون تولیدات گیاهی سازمان نیز به مقایسه راندمان تولید در ایران، استان و چند کشور دیگر می‌پردازد و می‌گوید: مقایسه‌ای اجمالی بین راندمان تولید در کشور و کشورهایی مانند چین، نشان می‌دهد که آذربایجان غربی با راندمان برداشت 23 تن سیب در هکتار، جایگاه بهتری نسبت به راندمان کشور با 19 تن و کشورهای امریکا، چین و ترکیه به ترتیب با راندمان 40، 18 و 14 تن در هکتار وضعیت مطلوب‌تری دارد. این در حالی است که کشاورزان پیشرو استان با برداشت 150 تن سیب در هر هکتار، رکورد ملی را به نام خود ثبت کرده‌اند.
آذربایجان غربی رکورددار تعداد سردخانه در کشور
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: با داشتن 317 واحد سردخانه فعال در آذربایجان غربی با ظرفیت بیش از 850 هزار تن رکورد دار تعداد سردخانه‌ها در کشور هستیم.
پرویز تومرایی در ادامه به نبود مشکل ظرفیت سردخانه‌های استان برای ذخیره سازی سیب اشاره کرده و ادامه می‌دهد: تا امروز حدود 650 هزار تن سیب درجه یک و احتمالاً مقداری سیب درجه دو در سردخانه‌های آذربایجان غربی بارگیری شده که پیش بینی می‌شود تا پایان ماه جاری به بیش از 700 هزار تن برسد. این در حالی است که سال گذشته با توجه به پایین‌تر بودن حجم تولید، 350 هزار تن سیب در سردخانه‌های استان نگهداری شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز با اشاره به پرداخت تسهیلات خط اعتباری مکانیزاسیون کشاورزی به متقاضیان، می‌گوید: این تسهیلات به منظور تجهیز و نوسازی دستگاه‌های موجود در سردخانه‌ها، راه‌اندازی واحدهای سورت و بسته بندی و ارتقای ضریب مکانیزاسیون کشاورزی جهت حمایت از متقاضیان پرداخت می‌شود.
کریم زاده ادامه می‌دهد: در سطح کشور نزدیک به 4000 سردخانه وجود دارد که ده درصد این سردخانه‌ها در آذربایجان غربی واقع شده است.
بازارهای مصرف سیب استان
به اذعان رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، 50 درصد واحدهای تبدیلی، تکمیلی و تولیدی بخش کشاورزی کشور در آذربایجان غربی قرار دارد. از این رو، سالانه به طور میانگین 350 هزار تن از سیب تولیدی استان در این واحدها مصرف می‌شود. قسمتی از سیب تولید شده در استان نیز به مصرف تازه خوری رسیده، بخشی از آن هم به پوره و چیپس میوه استفاده می‌شود. همچنین قسمتی از سیب آذربایجان غربی نیز سهم صادرات است و سال گذشته 345 هزار تن به سایر استانها و خارج از کشور صادر شد.
چرا سیب زیردرختی؟
به اذعان کارشناسان، سالانه 25 تا 30 درصد از سیب تولید شده در کشور به‌صورت طبیعی و از نظر علمی تبدیل به سیب زیر درختی می‌شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: متأسفانه در استان ما هرس میوه در زمان مقرر انجام نشده و همین موضوع باعث می‌شود خسارت‌ها در فصل برداشت بیشتر از میانگین جهانی شود. همچنین در فصل برداشت سیب، در برخی باغ‌ها شاهد خسارت به میوه‌های برداشت نشده بودیم که رقم تولید سیب زیر درختی را افزایش داد.
فتح اله زاده اضافه می‌کند: اگر کشاورزان می‌خواهند سیب آنها کمتر پای درختان بریزد، باید هرس به موقع و علمی داشته باشند، به تغذیه، سم‌پاشی علمی و مورد تائید کارشناسان و آبیاری صحیح و به موقع درختان خوب رسیدگی کنند، به اطلاعیه‌های پیش آگاهی که توسط واحدهای باغبانی و حفظ نباتات توجه ویژه داشته و با مراکز جهاد کشاورزی تعامل برقرار کنند.
چاره اندیشی برای مشکل سیب زیردرختی
مشکل سیب زیر درختی در سال‌های اخیر هم وجود داشت، به همین دلیل وزارت جهاد کشاورزی وارد عمل شده و با تصویب و اجرای طرح خرید تضمینی سیب زیر درختی توسط سازمان تعاون روستایی، درصدد کاهش آسیب به کشاورزان برآمد.
رئیس اتحادیه سردخانه داران آذربایجان غربی می‌گوید: مشکل سیب زیر درختی از دو جنبه باید مورد بررسی قرار گیرد. یک وجه آن خریداران محصول‌اند که شامل کارخانه‌های صنایع تبدیلی و واسطه‌هایی هستند که در کنار جاده‌ها اقدام به خرید محصول از کشاورزان می‌کنند. وجه دیگر، کشاورزانی که محصول تولیدی آنها به دلایل مختلف، قبل از برداشت زیر درختان ریخته و آسیب می‌بینند. این باغداران محصول سیب زیر درختی خود را به واسطه‌ها می‌فروشند و نگهداری محصول در سردخانه برای آنها صرفه اقتصادی ندارد.
مرادعلی آقابالازاده با اشاره به حرکت مطلوب وزارت جهاد کشاورزی و سازمان تعاون روستایی استان در خرید سیب زیر درختی از کشاورزان، ادامه می‌دهد: میزان خرید این سیب توسط تعاون روستایی و قیمت تعیین شده نسبت به قیمتی که واسطه‌ها تعیین می‌کردند، بهتر بود.
نرخ خرید سیب صنعتی از کشاورزان
مدیرعامل شرکت پاکدیس ارومیه نیز می‌گوید: سیب صنعتی یا همان سیب زیر درختی، محصول فرعی باغداران است و اعلام قیمت آن به قیمت تمام شده برای کشاورزان صحیح نیست، قیمت اصلی سیب که باید به عنوان قیمت تمام شده از آن نام ببریم، میوه‌های با کیفیتی است که راهی سردخانه‌ها شده یا به مصرف تازه خوری می‌رسد، نرخ خرید توسط شرکت‌ها نیز تابع قیمت جهانی کنسانتره است و نمی‌شود قیمت خاصی را به کارخانه‌های صنایع تبدیلی تحمیل کرد و باید تابع قانون رقابت و عرضه و تقاضا باشد.
صمدی اذعان می‌کند: نرخ خرید سیب صنعتی از کشاورزان استان نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته است. پیش بینی شده در سال جاری 300 هزار تن سیب زیردرختی به کارخانه‌های صنایع تبدیلی تحویل داده شود که تا امروز 200 هزار تن از این مقدار، توسط کارخانه‌ها دریافت و فرآوری شده است.
وی با بیان اینکه روزانه حدود 4 هزار و 500 تن سیب زیردرختی در مجموع توسط کارخانه‌های صنایع تبدیلی داخل و خارج از استان جذب می‌شود، اظهار می‌کند: پیش بینی تولید کنسانتره استان در سال جاری حدود 40 هزار تن است، قسمت اعظمی از این محصول صادر می‌شود، در حال حاضر کشورهای چین و لهستان که مهم‌ترین تولیدکنندگان کنسانتره در جهان هستند، با افت تولید مواجه شده‌اند و به نظر می‌رسد صادرات کنسانتره از ایران قابل توجه باشد.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان نیز می‌گوید: سالانه به طور متوسط 350 هزار تن سیب زیردرختی در استان تولید می‌شود، در سال جاری با توجه به افزایش میزان محصول، 300 هزار تن سیب زیردرختی داشتیم.
عزیز امانی ادامه می‌دهد: طوفان‌های اخیر نیز با توجه به اینکه بعد از فصل برداشت محصول بود، به حدود 3 درصد از کل محصول سیب استان آسیب وارد کرد که بیشترین آسیب‌ها در منطقه ترگور و مرگور بوده است.
خرید تضمینی، راهی برای کمک به تولیدکنندگان سیب
مدیر سازمان تعاون روستایی استان درباره خرید تضمینی سیب درجه سه می‌گوید: تا کنون نزدیک به 33 هزار تن سیب زیر درختی به صورت تضمینی در استان خریداری شده و با توجه به افزایش میزان عرضه این محصول در روزهای اخیر به مراکز خرید پیش بینی می‌کنیم این میزان خرید تا نزدیک 50 هزار تن افزایش یابد.
شهریار حیدری با بیان اینکه سازمان تعاون روستایی استان با بیش از 50 مرکز خرید در سطح 11 شهرستان نسبت به خرید سیب زیردرختی از کشاورزان به قیمت هر کیلو 2889 ریال اقدام کرده، ادامه می‌دهد: 40 میلیارد ریال از وجوه بهای سیب زیردرختی خریداری شده در چند مرحله به حساب کشاورزان آذربایجان غربی واریز شده و مابقی نیز در حال پرداخت است.
وی خاطر نشان می‌کند: از مجموع خرید تضمینی صورت گرفته تا کنون بیش از 10 هزار تن به خارج از استان صادر شده است.
بسته بندی مناسب نیازمند فرهنگ سازی
یکی از مهم‌ترین راهکارهای صادرات محصول کشاورزی در قالب بازارپسند و صادراتی آن، نبود بسته بندی و چینش تفکیک شده و مناسب محصول است.
رییس اتحادیه سردخانه داران استان می‌گوید: کشاورزان ما در این باره تمایلی به تغییر روش ندارند. آنان باید با تبلیغ مؤثر بیاموزند که تفکیک محصول با توجه به کیفیت و بسته بندی مناسب در نهایت به نفع او خواهد بود. ولی در حال حاضر تفکیک محصول نداریم.
آقابالازاده می‌گوید: درباره بسته بندی سیب در کارتن مقوایی که به درخواست کشور امارات، قطر و عمان بود، به صورت مجزا عمل کرده‌ایم. اما کشورهای دیگری که خواهان سیب در بسته‌های پلاستیکی بودند این محصول را در بسته بندی پلاستیکی دریافت کردند، البته اگر برای بسته بندی فقط از کارتن مقوایی استفاده کنیم، مقرون به صرفه نخواهد بود، کما اینکه بازارهای هدفی مثل پاکستان، ترکمنستان، افغانستان و هندوستان و بازارهای داخلی از ما بسته بندی در جعبه‌های پلاستیکی را طلب می‌کنند.
جهاندار، رییس اتحادیه سراسری سردخانه‌داران و سورتینگ کشور نیز بر ضرورت توسعه واحدهای سورت و بسته بندی محصول سیب در استانها تأکید کرده و می‌گوید: نبود استاندارد مناسب در تولید محصول، یکی از دلایل مهم عدم صادرات محصولات کشاورزی است.
صادرات سیب آذربایجان غربی
با توجه به تولید 30 درصد از سیب کشور در استان، بدیهی به نظر می‌رسد که یکی از راهکارهای فروش محصول، صادرات باشد.
استاندار آذربایجان غربی نیز با توجه به اهمیت موضوع سیب و حاشیه‌های ایجاد شده، اولین جلسه رسمی خود را به این محصول اختصاص داده و قول حضور هیئتی آلمانی در استان را داد. قولی که خیلی زود با حضور هیئتی متشکل از چند شرکت آلمانی عضو شورای اقتصادی این کشور و بازدید آنها از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بخش کشاورزی استان و واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی و سردخانه‌های ذخیره سازی محصولات کشاورزی آذربایجان غربی محقق شد.
«بازار روسیه با واردات سالانه 800 هزار تن سیب درختی، یکی از بهترین بازارهای موجود در حال حاضر برای صدور محصولات کشاورزی ایران به خصوص آذربایجان غربی محسوب می‌شود.» این را رییس سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید و ادامه می‌دهد: آذربایجان غربی قطب اصلی تولید سیب در کشور و آماده است سیب تولیدی را با بهترین کیفیت آماده صادرات به بازارهای هدف صادراتی کند.
ضرورت استفاده از ظرفیت فرودگاهی و حمل‌ونقل هوایی
معاون هماهنگی و امور اقتصادی استانداری آذربایجان غربی تشکیل موسسه پژوهشی سیب در استان را گامی در جهت ارتقای کیفیت و رونق صادرات این محصول می‌داند و می‌گوید: باید از دانشگاه ارومیه که توانمندی خوبی در زمینه کمک به بخش کشاورزی استان دارد حمایت شود تا با این موسسه و به‌کارگیری نیروهای متخصص و استفاده از راهکارهای علمی، به کیفی سازی و گسترش صادرات سیب تولیدی استان کمک شود.
نادر صفرزاده به ظرفیت فرودگاهی و حمل‌ونقل هوایی استان اشاره و خاطرنشان می‌کند: استان با دارا بودن سه فرودگاه ارومیه، خوی و منطقه آزاد ماکو و داشتن پایانه‌های زمینی و همچنین پایانه ریلی در مرز رازی، زمینه خوبی برای صادرات محصولات تولیدی استان به خارج از کشور دارد که لازم است از این مزیت و قابلیت استان نیز استفاده شود.
«86 میلیون تن سیب درختی در جهان تولید می‌شود که ایران با 4 درصد در رتبه سوم قرار گرفته، این در حالی است که آذربایجان غربی 29 درصد از 3.4 میلیون تن از کل سیب کشور را تولید می‌کند.» این را مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان می‌گوید و ادامه می‌دهد: بیشتر صادرات سیب ایران به بازارهای عراق بوده و هدف ما از سال گذشته برای یافتن بازارهای جدید است. با توجه به مذاکرات با سفارت ایران در افغانستان هیئتی به کابل و قندهار برای صادرات اعزام شده و پاکستان و هند نیز در برنامه بلند مدت صادرات سیب استان قرار دارند.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ارومیه نیز می‌گوید: آذربایجان غربی قطب اصلی تولید سیب در کشور است که با بهترین کیفیت آماده صادرات به بازارهای هدف صادراتی بوده و محصولی استراتژیک است که توجه به زیرساخت‌ها از جمله سورت و بسته بندی، بروز رسانی صنایع تبدیلی و تکمیلی را می‌طلبد.
بهنام تاج الدینی با بیان اینکه باید با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط و بخش خصوصی، کنسرسیوم‌های صادراتی نیز برای صادرات با برندهای داخلی باید ورود کنند، اظهار می‌کند: اعطای یارانه‌های مختلف و مشوق‌های صادراتی، تدوین بخشنامه‌ها و اعطای مجوزها می‌تواند تسریع کننده در امر صادرات محصول سیب درختی باشد.
گزارش از ندا عبدی
انتهای پیام/
