لیسانس‌هایی که برای جوانان اصفهانی نه "آب" می‌شود و نه "نان"
۲۰ درصد اصفهانی‌های تحصیلکرده بیکار هستند، این آمار زنگ خطری برای صنعتی‌ترین استان کشور است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، 16 سال شاید هم بیشتر رنج تحصیل را تاب آورده‌اند تا مُهر "درس خوانده" روی پیشانی‌شان ثبت شود، آنها جوانانی مدرک به دست هستند که در آرزوی "کار"، از صفحات نیازمندی‌ها و طبقات بنگاه کاریابی بالا و پایین می‌روند تا شاید در میانه راه شغلی شریف نصیبشان شود.
آنچه در کتاب‌ها و جزوه‌های دانشگاهی خوانده‌اند را به راحتی در چند بند بیان می‌کنند اما زمانی که هنگام عمل است پای ناتوانی به میان می‌آید، آنها همان جوانانی هستند که "لیسانس" برای‌شان نه آب شده است و نه نان، حالا برخی از آنها آرزو می‌کنند ای کاش فرصت را برای آموختن حرفه یا فنی غنیمت شمرده بودند.
پای دغدغه‌های شغلی جوانان
یوسف. ب یکی از همین جوانان اصفهانی است. او که 4 سال در دانشگاه رشته مهندسی کشاورزی خوانده و بعد از پشت سر گذاشتن دوره خدمت سربازی امروز یک فارغ التحصیل آماده به‌کار است از رنج خود برای کاریابی صحبت می‌کند. این جوان اصفهانی به خبرنگار تسنیم می‌گوید: شاید اگر زمان به عقب برگردد تصمیم دیگری برای ادامه مسیر زندگی‌ام بگیرم، البته صحبت من به این معنا نیست که دور دانشگاه رفتن را خط بکشم اما شاید در کنار درس باید مهارت‌هایی را نیز فرا می‌گرفتم.
وی ادامه می‌دهد: این صحبت که اشکال کار از نظام آموزشی است و یا از آمار بالای فارغ التحصیلان دانشگاهی، تکراری و کلیشه‌ای شده است، به نظر من اشکال شاید از هر دو باشد، ما از دانشگاه مدرک خواسته‌ایم و دانشگاه به مرکزی برای ارائه مدرک تبدیل شده است، شاید اگر جوانانی مانند من از دانشگاه مهارت طلب می‌کردند دانشگاه هم به خواسته ما پاسخ مثبت می‌داد.
این جوان اصفهانی می‌گوید: دانشجویانی که در دوران تحصیل همزمان با درس کار کرده و اگر آشنا داشته باشند پروژه‌ای برای کار در اختیار بگیرند می‌توانند امیدوار باشند که بعد از دوران تحصیل هم به همین کار ادامه دهند، اما این یک واقعیت است که فارغ التحصیلان دانشگاهی ما فنی را در دانشگاه فرا نمی‌گیرند، هرچند بسیاری از آنها که فرا گرفته‌اند نیز به دلیل مشکلات صنعت کشور و تعطیلی واحدهای صنعتی و کارگاه‌ها و کارخانه‌ها فرصتی برای اشتغال ندارند و خیلی از آنها سرمایه‌ای هم برای راه اندازی یک شغل ندارند.
امیرحسین. ق دانشجوی مهندسی مکانیک یکی از دانشگاه‌های دولتی و معتبر کشور است. وی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره میزان مهارتی که در دوران دانشجویی درحال فراگرفتن است، می‌گوید: دانشجویان رشته‌های فنی نیازمند کسب مهارت هستند، ما در دانشگاه در هر واحد درسی تعدادی جزوه شامل انبوهی از فرمول‌ها را حفظ کرده و شاید امتحانات را هم با نمرات خوب پشت سر بگذاریم اما هیچ یک از این واحدهای درسی آنچه قرار است ما در آینده در محیط کار آنها را به کار ببریم به ما آموزش نمی‌دهد.
این جوان ادامه می‌دهد: من و تعدادی از همکلاسی‌هایم فصل تابستان را فرصتی برای مهارت آموزی می‌دانیم، شاید بیشترین لطفی که دانشگاه به ما می‌کند ارائه یک معرفی نامه باشد که در زمانی خارج از فصل درس، در برخی شرکت‌ها و کارخانه‌ها حاضر شویم و روند انجام یک پروژه فنی را از نزدیک مشاهده کنیم.
وی از دغدغه‌های خود برای بعد از دوران تحصیل صحبت می‌کند و می‌گوید: هر روز در جمع دوستان و همکلاسی‌های خود شاهد این صحبت هستیم که بعد از دوران تحصیل باید وارد بازار کار شویم، اما این سئوال واقعاً همیشه برای ما بی جواب است. با تعدادی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی روبرو هستیم که در رشته‌های متفاوتی تحصیل کرده‌اند اما اکنون یا در حال پیدا کردن شغل هستند و یا اگر شغل مورد نظر خود را پیدا نکرده‌اند به حداقل‌ها راضی شده و به شغلی برای رفع بیکاری با حقوق بسیار کم و متفاوت از رشته تحصیلی خود روی آورده‌اند.
اوضاع کار دانش آموختگان در اصفهان مناسب نیست
به گواه آمار، سالانه 800 هزار نفر به تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در کشور افزوده می‌شود و این یعنی جمعیتی عظیم در انتظار کار. صحبت از آمار بالای فارغ‌التحصیلان بیکار اما موضوع جدیدی نیست و همواره از تلاش‌ها برای یافتن راهکاری به منظور برون رفت از این مشکل صحبت شده است. مردم از مشکلات می‌گویند و مسئولان از آمار. در این میان اوضاع کار جوانان به کلافی سردرگم تبدیل شده که سررشته آن را از هر سو بکشید کلاف پیچیده‌تر می‌شود.
در اصفهان نیز به رغم برخورداری از بزرگترین صنایع کشور اوضاع کار مناسب نیست. این در حالی است که تعداد دانشگاه‌ها و مراکز علمی و آموزشی در این استان نیز بالاست و هر ساله میزان قابل توجهی به آمار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در استان افزوده می‌شود. موضوعی که در صحبت مسئولان و نمایندگان مردم به صورت مکرر مشاهده می‌شود آمار بالای بیکاری در اصفهان به ویژه بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است.
حیدر علی عابدی نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی چندی پیش در برنامه «روی خط اقتصاد» رادیو اقتصاد به این موضوع اشاره کرد و گفت: برنامه ریزی‌ها در کشور باید به نحوی باشد که فرصت‌های شغلی برای تمامی اقشار جامعه به ویژه دانش آموختگان دانشگاهی به خوبی در جامعه فراهم شود. هم اکنون در اصفهان درصد دانش آموختگان دانشگاهی در مقایسه با سایر استانها بالاتر بوده و افراد غیر شاغل بیشتر از میان این قشر جامعه هستند.
فارغ التحصیلان دانشگاهی و 2 مشکل بزرگ
نماینده مردم فریدن در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اصفهان با اشاره به آمار بالای فارغ التحصیلان بیکار دانشگاهی در اصفهان می‌گوید: البته آمار دقیق و به تفکیک در این زمینه نداریم اما نکته مسلم تأکید بر برطرف کردن مشکل اشتغال جوانان است.
اکبر ترکی ادامه می‌دهد: آنچه که به صورت مکرر بر آن تأکید می‌کنیم مسئله بیکاری است، حتی در مراسم تودیع و معارفه استاندار اصفهان نیز چندین بار این موضوع عنوان شد که نرخ بیکاری در استان اصفهان از متوسط کشور 3 درصد بالاتر است، البته رقم واقعی گویا بالاتر است و این موضوع برای استان صنعتی اصفهان مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است.
نماینده مردم فریدن در مجلس شورای اسلامی با اشاره به مشکلات صنایع در استان اصفهان می‌گوید: امروز بسیاری از کارخانجات با ظرفیت پایین کار می‌کنند و تعدادی نیز رو به تعطیلی هستند، بنابراین نه تنها اشتغال مد نظر ایجاد نمی‌شود بلکه بسیاری از افراد شاغل در این صنایع نیز در حال از دست دادن کار خود هستند. در این میان بسیاری از افراد فارغ التحصیل نیز حضور دارند که با دو مشکل روبرو هستند.
وی ادامه می‌دهد: مشکل نخست این دانش آموختگان دانشگاهی این است که زمانی را برای تحصیل صرف کرده‌اند بنابراین در بعضی مشاغل که احساس می‌کنند سطح پایین‌تری برای آنها دارد کار نمی‌کنند، معضل دوم نیز این است که در دوران جوانی آماده ورود به بازار کار هستند و از سوی دیگر باید یک زندگی جدید را شروع کنند اما در کاریابی دچار مشکل هستند. بنابراین این موضوع باید مدنظر مسئولان و استاندار جدید باشد و امیدواریم با کنار گذاشتن سیاسی‌کاری‌ها و تأکید بر شایسته سالاری برای برطرف کردن این مشکلات گام مهم برداشته شود.
نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در اصفهان 20.8 درصد است
نرخ بیکاری تحصیل کرده‌ها در استان اصفهان 0.8 درصد از میانگین کشور بالاتر است. این خبر را محسن نیرومند مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان می‌دهد و می‌گوید: جمعیت استان اصفهان حدود 5 میلیون و 120 هزار نفر و نرخ بیکاری نزدیک به 14 درصد است که نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در اصفهان 20.8 درصد است.
اما در گزارشی که محمدرضا لعلی معاون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان پیرامون وضعیت بیکاری در اصفهان به خبرنگار تسنیم می‌دهد شرایط حال حاضر اشتغال در استان به صورت دقیق‌تر تشریح می‌شود.
وی با اشاره به نرخ بیکاری در استان اصفهان، می‌گوید: نرخ بیکاری در تابستان 96 در اصفهان 14 درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 3.4 واحد درصد کاهش داشته است.
لعلی با بیان اینکه نرخ بیکاری در تابستان سال گذشته حدود 17.4 واحد درصد بوده است، اضافه می‌کند: در یک مقطع زمانی یک‌ساله از انتهای تابستان سال 95 تا انتهای تابستان سال 96 نرخ بیکاری 3.4 واحد درصد کاهش داشته است.
البته به این موضوع نیز باید تأکید کرد که آمار منتشر شده از وضعیت اشتغال براساس برخی شاخص‌هاست. لعلی در بیان چگونگی محاسبه آن می‌گوید: در واقع نرخ بیکاری باید در مقطع سالانه مورد بررسی قرار بگیرد و نمی‌توان آن را به‌صورت فصلی مقایسه کرد دلیل آن‌هم این است که در برخی از بخش‌های اقتصادی مانند کشاورزی و ساختمان شاهد بیکاری فصلی هستیم که به دلیل شرایط آب و هوایی و ماهیت بخش اتفاق می‌افتد.
معاون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان با بیان اینکه افرادی که با بیکاری فصلی مواجه می‌شوند دچار اشتغال ناقص هستند، ادامه می‌دهد: دو تعریف از اشتغال داریم یکی اینکه شاغلانی که بیش از 44 ساعت در هفته مرجع کار می‌کنند که اشتغال کامل دارند و افرادی که زیر 44 ساعت کار می‌کنند و اشتغال ناقص دارند. نرخی که ما به‌عنوان نرخ بیکاری اعلام می‌کنیم درواقع نرخ بیکاری مطلق است یعنی افرادی که حتی یک ساعت در هفته مرجع کار نمی‌کنند.
لزوم اجرای طرح‌های مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی اما جدا از بحث آمار و شاخص‌های مقایسه‌ای باید به برنامه‌هایی اشاره کرد که قرار است اجرا شوند تا مشکل اشتغال جوانان را حل کنند، مسئولان معتقدند طرح‌های ملی مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی و کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی می‌تواند در برطرف کردن مشکل اشتغال اصفهان موثر باشد. در این طرح به کارآموزان در محیط واقعی کار، آموزش‌های مرتبط شغلی ارائه می‌شود.
البته این طرح درگذشته نیز به نام طرح استاد شاگردی به اجرا در آمده که با اصلاحاتی در طرح جدید به‌نام طرح مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی اجرا می‌شود اما این سئوال مطرح است که آیا اجرای این طرح مشکل اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی را نیز برطرف می‌کند؟
طرح ملی کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی عنوانی است که در ماههای اخیر راجع به آن بسیار صحبت شده است.
معاون کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اصفهان پیرامون طرح کارورزی فارغ التحصیلان می‌گوید: در برنامه اشتغال فراگیر یکی از مباحثی که دنبال می‌شود، طرح کارورزی است.
سید جمال الدین میرهادی به سهمیه استان اصفهان در طرح کارورزی فارغ التحصیلان اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: سهمیه استان اصفهان در این طرح 4725 نفر است و هدف از این طرح ارتقا سطح مهارتی فارغ التحصیلان برای جذب آنها در بنگاه‌های اقتصادی است. یکی از مشکلات ما این است که آموزش‌هایی که فارغ التحصیلان در تحصیلات تکمیلی فراگرفتند منطبق بر نیاز بازار کار نیست.
وی ادامه می‌دهد: با بحث کارورزی در فرجه 4 تا 6 ماههای که فارغ التحصیلان در بنگاه‌ها دوره آموزشی را فرا می‌گیرند به دنبال این هستیم که فضایی ایجاد کنیم که فارغ التحصیلان مهارت‌های لازم را از لحاظ اجتماعی و فنی در محیط کار به دست آورده تا بتوانند در بنگاه‌های اقتصادی جذب شوند.
میرهادی به تعداد ثبت‌نام کنندگان در طرح کارورزی فارغ التحصیلان از استان اصفهان اشاره می‌کند و می‌گوید: آخرین آمار از تعداد ثبت نام کنندگان در طرح کارورزی فارغ التحصیلان بیش از 12 هزار نفر از استان اصفهان بود که 4772 نفر واجد شرایط ثبت نام بودند، این در حالی است که سهمیه استان اصفهان در این طرح 4725 نفر است.
وی بیان می‌کند: طرح برنامه اشتغال فراگیر از تیرماه سال جاری آغاز شد، همچنین مصوبه ستاد اقتصاد مقاومتی برای این طرح در اردیبهشت ماه صورت گرفت و از خردادماه این طرح ابلاغ و فرآیند انجام کار را پیگیری کردیم که سهمیه استان در سال جاری و در این طرح 4725 نفر است که پیش‌بینی می‌شود تا پایان برنامه ششم توسعه ادامه پیدا کند.
هدف از اجرای این طرح ارتقا سطح مهارتی دانش آموختگان مراکز علمی است، فارغ التحصیلانی که مباحث نظری را در دوران تحصیل آموزش دیده‌اند اما می‌گویند نظام آموزشی فرصتی برای میدان دادن علمی به ما فراهم نمی‌کند. حالا باید دید این تصمیم تا چه اندازه می‌تواند در ایجاد اشتغال موثر باشد و یا صرفاً زمانی را برای ارتقا مهارتی فارغ التحصیلان فراهم می‌کند
مهارت آموزی، خوب یا بد؟
نماینده مردم فریدن در مجلس شورای اسلامی درباره تأثیری که اجرای طرح‌های کارورزی در ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان دانشگاهی دارد، به تسنیم می‌گوید: در برنامه ششم نیز به موضوع مرتبط با مهارت آموزی اشاره شده است، به این ترتیب که دانشجویان طی دوران تحصیل به چنین مهارت‌هایی دست پیدا کنند که البته نکته خوبی در نظام آموزشی به شمار می‌رود.
وی ادامه می‌دهد: اما اگر به صورت مطلق بگوییم که فرد کار نکند چون دوره کارآموزی را پشت سر نگذاشته اشتباه است، از یک سو جوان باید دوران تحصیل را پشت سر بگذارد و از یک سو زمان دیگری را صرف دوره کارآموزی کند که این روند کار را طولانی می‌کند، در عین حال اگر بازار کار خوبی ایجاد نکنیم همین افراد که هم تحصیل کرده و هم کارورزی انجام داده‌اند نیز شاغل نخواهند شد، اگر جوانان هم مباحث تحصیلی را فرا بگیرند و هم در عمل مهارت بیاموزند اما بازار کار برای آنها وجود نداشته باشد سودی ندارد.
به گزارش تسنیم، براساس آمار، سالانه 800 هزار نفر به آمار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در کشور افزوده می‌شود، جوانانی که سرمایه‌های انسانی کشور بوده اما در ابتدای مسیر ورود به بازار کار با موانع و مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند، این ادعا که مهارت‌آموزی زمینه‌ساز کارآفرینی است و ظرفیت عظیم نیروی انسانی جوان باید در دانشگاه‌های سراسر کشور بهره‌گیری و ارتقا یابد مورد ستایش است، اما آنچه در عمل چراغ اقتصاد کشور را روشن نگه می‌دارد استفاده بهینه از این ظرفیت عظیم با به‌کار گیری روش‌های سنجیده در اشتغال آفرینی است.
چگونگی به کارگیری ظرفیت انسانی در کشور، امروز چالشی بزرگ برای دولتمردان است اما لزوم استفاده از ابزارهای مهارت آموزی و فنی و حرفه‌ای نیز در ایجاد اشتغال فراگیر مشخص است، در این میان نکته مسلم پرهیز از نگاه‌های کلی و سطحی به پدیده‌ای به نام اشتغال و بیکاری جوانان است.
گزارش از مریم قمریان
انتهای پیام/