از سرنوشت شوم اعتماد به عربستان تا میراث نخست‌وزیری ناتمام در خاندان حریری
خاورمیانه در ارتباط با سرنوشت نخست‌وزیر مستعفی لبنان دچار تنش جدیدی شده است؛ فردی که با استعفای ناگهانی خود در تاریخ چهارم نوامبر و بعد از احضار توسط ریاض، فصل جدیدی از ناآرامی را در منطقه آغاز کرد.
به گزارش گروه بین الملل تسنیم به نقل از نیویورکر، «سعد الحریری» نخست‌وزیر مستعفی لبنان در مواضعی که به شدت متناقض به نظر می‌رسد، از نگرانی خود از ترور شدن خبر داد و حزب‌الله و ایران را به دخالت در امور لبنان متهم کرد.
بعد از اعلام استعفا که در اقدامی غیرمتعارف، از خارج لبنان صورت گرفت، الحریری برای مدت هشت روز سکوت کرد. این در حالی است که او در تمامی این مدت در سرخط رسانه‌های جهان قرار داشت و گمانه‌زنی‌های مختلفی از جمله تئوری توطئه، تشدید تنش‌های منطقه‌ای و حتی احتمال وقوع جنگی دیگر مطرح شد. این مساله تا جایی پیش رفت که یکی از روزنامه‌های لبنانی با انتشار تصویری تمام صفحه از حریری، تیتر «گروگان» را منتشر کرد. استعفایی که کاملا مغایر با نص قانون اساسی لبنان بود، مورد موافقت «میشل عون» رئیس‌جمهوری این کشور قرار نگرفت.
صحنه گردانی این استعفا توسط ریاض به اندازه‌ای آشکار بود که بسیاری از رسانه‌های جهان از آن به عنوان «دیکته ریاض» نام بردند و تایید کردند که ارتباطات حریری به شدت محدود شده و تحت کنترل قرار گرفته است. خبرگزاری رویترز حتی گزارش داد که تلفن همراه حریری ضبط و توقیف شده است.
بسیاری از کشورهای غربی نیز از همان ابتدا نسبت به پیامدهای آن هشدار دادند. فرانسه و انگلیس بر لزوم حفظ اتحاد لبنان تاکید کرده و خواستار خویشتنداری همه طرف‌ها شدند. اتحادیه اروپا بر لزوم بازگشت هر چه سریع‌تر حریری به کشور تاکید کرده و به عربستان نسبت به هرگونه مداخله در امور داخلی لبنان هشدار داد. با همه اینها، دولت آمریکا این‌بار نیز از هم‌گسیختگی داخلی خود را به نمایش گذاشت. خبرگزاری رویترز در این‌باره گزارش داد که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا و «رکس تیلرسون» وزیر خارجه این کشور در قبال لبنان موضعی کاملا متضاد دارند.
روزنامه واشنگتن‌پست نیز در گزارشی در این‌باره نوشت که واشنگتن از استعفای حریری در ریاض خبر داشت. این روزنامه آمریکایی به دیدارهای مکرر «جرد کوشنر» داماد رئیس‌جمهوری آمریکا و «محمدبن سلمان» ولیعهد سعودی در سال گذشته میلادی اشاره کرده؛ دیدارهایی که در ماه اکتبر رسانه‌ای شد. سفر کوشنر درست پیش از کلید خوردن اقدام‌های بن‌سلمان برای مبارزه با فساد، ایجاد اصلاحات و همچنین استعفای حریری صورت گرفته و بسیاری در آمریکا و منطقه، این مسائل را به هم مرتبط می‌دانند.
در همین اثنا بود که برخی منابع اعلام کردند که ملک سلمان به زودی از قدرت کنار می‌رود و بن‌سلمان سکاندار قدرت در عربستان سعودی خواهد شد. در همین راستا روزنامه «رای الیوم» نیز به هم‌زمانی استعفای حریری با دستگیری شاهزادگان سعودی و حمله موشکی یمن به ریاض اشاره و تاکید کرده است که نمی‌توان به سادگی از کنار این مساله گذشت.
بعد از افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره وضعیت الحریری و قوت گرفتن مساله «بازداشت» سیاسی او عربستان، موج رشته توییت‌های نخست‌وزیر مستعفی آغاز شد. او در ابتدا حساب کاربری خود نوشت که حالش خوب است و طی دو روز آینده به کشور باز خواهد گشت. وی در عین حال تاکید کرد که خانواده‌اش در عربستان می‌مانند. همین مساله کافی بود که حریری به طور ناخواسته از وضعیت نامطلوب خود و گروکشی سیاسی عربستان خبر بدهد. به این ترتیب ثابت شد که عربستان در ازای خروج نخست‌وزیر مستعفی لبنان، فرزندان او را گروگان نگه داشته است. هر چند این وعده نیز در عمل محقق نشد و حریری چند روز بعد از آن توئیت به همراه همسرش ریاض را ترک کرد ولی به جای بیروت از پاریس سر درآورد.
برخی تحلیلگران بر این باورند که با توجه به بی‌تجربگی و خامی ترامپ و اطرافیانش، رئیس‌جمهوری جوان و در عین حال زیرک فرانسه از این وضعیت نهایت استفاده را برده و تلاش کرده بار دیگر اثبات کند که این فرانسه است که همچنان قدرت بلامنازع و دست بالا را در حوزه قلمرو سنتی خود حفظ کرده است. به عبارت دیگر، هر چقدر آمریکا در پرونده حریری منفعل و ضعیف حاضر شد، فرانسه به رهبری ماکرون از این وضعیت سود برد.
نیویورکر در این‌باره نوشته است که اعتماد حریری به عربستان –جایی که در آن متولد شد و پدرش نیز در آن سرمایه گذاری زیادی کرد- به بهای از دست دادن سمتش تمام شد. گویا این سرنوشت خاندان حریری است که دوره نخست‌وزیری را ناتمام بگذارند.
مواضع به شدت ضد و نقیض الحریری، وعده‌هایی که هیچ‌کدام به حقیقت نپوست، تصمیم‌های ناگهانی و همچنین عدم کنترل بر رفتارهای شخصی اگر نتواند وضعیت روشنی از چشم‌انداز پیش روی لبنان به تصویر بکشد، دست کم به طور قاطع می‌تواند اثبات کند اتهام‌هایی که الحریری در روزهای نخست ماه نوامبر علیه ایران و حزب‌الله وارد کرده و ادعای واهی دخالت آنها در امور داخلی لبنان را دلیل اصلی استعفای خود برشمرد، به همین اندازه حساب‌نشده و غیرقابل قبول بوده و قابلیت ارجاع ندارد.
انتهای پیام/